İran Medyasında "Dost Ülke Rusya" Kızgınlığı

MUHAMMET KURŞUN - İran'ın ABD yaptırımları nedeniyle petrol pazarında kaybettiği payı Rusya'nın alacağı yönündeki iddialar İran medyasında tepkiye yol açtı. İran gazeteleri, Moskova yönetimini Suudi Arabistan ve ABD ile Tahran'a karşı hareket etmekle suçlayarak, "Rusya sözde dost ülke" ve "Putin çıkarı için her şeyi yapmaya hazır biri" manşetleri attı.

İran medyasının bugünlerde bir numaralı gündem maddesi, ABD'nin ikinci aşama yaptırımlarının devreye gireceği 5 Kasım'dan önce Rusya'nın Suudi Arabistan ve ABD ile birlikte hareket edeceği yönündeki iddialar.

İran'ın Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) Temsilcisi Hüseyin Kazımpur Erdebili'nin "Rusya ve Suudi Arabistan, petrol piyasasını dengeleme bahanesiyle İran'ın pazar payını kapma peşinde." açıklaması İran'da geniş yankı uyandırdı.

Erdebili'nin bu açıklamayı yaptığı geçen hafta ABD Enerji Bakanı Rick Perry, Rusya ve Suudi Arabistanlı mevkidaşlarıyla bir araya gelmişti. Perry, görüşmede ikinci aşama yaptırımlarla İran'ın petrol piyasasında kaybedeceği payın Riyad ve Moskova tarafından telafi edilmesini istedi.

İran basınında yer alan haberlerde Rusya ve Suudi Arabistan'ın bu öneriyi kabul ettiği ve İran'ın petrol pazarına "göz diktikleri" iddia edildi.

İran medyasının Rusya'ya kızgınlığı

İran gazeteleri, bu gelişmeler ve iddialar üzerine, "Sözde dost ülke", "Rusların son petrol cambazlığı", "Rusya İran'ı kandırdı", "Çıkarlarımıza çomak sokan dost ülke", "Hem ortak hem rakip", "Putin çıkarları için her şeyi yapacak biri" gibi başlıklarla Moskova'yı hedef aldı.

Aftab-ı Yezd gazetesi birinci sayfadan "Sözde dost ülkenin zararı" başlığıyla verdiği özel haberinde "Rusya, İran'ın çıkarlarına ilk defa çomak sokmuyor. Sözde İran'ın dostu gibi görünen ülke, bir kere daha her koşulda sadece kendi çıkarını düşündüğünü göstermiştir. Putin de çıkarları için her şeyi yapabilecek biridir. Putin, ABD'nin 5 Kasım'da İran petrol sanayisine yönelik yapacağı yaptırım öncesi Washington ile ittifak kuruyor." değerlendirmesine yer verdi.

"Rusların son petrol cambazlığı ABD'nin psikolojik bir savaşı mı yoksa acı bir gerçek mi?" sorusunun sorulduğu haberde, "Rusya, Trump'ın İran'a karşı ne yapmak istediğini bilmesine rağmen, İran petrolüne yönelik yaptırımlarda ABD ve Suudi Arabistan ile müttefik oldu ve İran'a karşı ABD'nin milli çıkarlarının yanında yer aldı." ifadeleri kullanıldı.

Ekonomi alanındaki haberleriyle bilinen İktisat Dünyası gazetesi de konuya ilişkin haberinde "İran'ın petrol payının peşindeki ülkeler" başlığını kullandı. Gazete, "İran'a karşı petrol üçgeni gerçeğe her zamankinden daha yakın. ABD; Rusya ve Suudi Arabistan ile kuracağı ittifak sayesinde İran petrolünü enerji piyasasından çıkarmayı planlıyor." yorumunu yaptı.

Reformistlere yakın Şark gazetesi ise Rusya'yı yürüttüğü petrol politikası nedeniyle eleştirdiği haberinde "Dost ülke çıkarını tercih etti. Ruslar İran'ı kandırdı." ifadelerine yer verirken, Sanayi gazetesi, "Rusya ve Suudi Arabistan'ın İran petrolünden boşalacak alanı telafi etme telaşı" başlığını kullandı.

Ülkenin köklü gazetelerinden İttilaat de İran Meclisi Başkanlık Heyeti Sözcüsü ve Milletvekili Behruz Nimeti'nin şu açıklamalarına yer verdi:

"Rusya Enerji Bakanı Novak ne yapmak istiyor anlamıyorum. Bir taraftan OPEC üyesi bir ülkenin 1 milyon varil petrolü azaltılsın istiyorlar, diğer taraftan da telafisini talep ediyorlar. Ancak Ruslar, daima çıkarları için kullanacakları bir fırsatın peşinde olmuştur."

İran'ın renkli gazetelerinden Sazendegi ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in tam sayfa fotoğrafını kullanarak "Hem ortak hem rakip" başlığını attı.

Rusya-İran petrol ticareti ve yaptırımlar

ABD yönetiminin İran'ın petrol ticaretini hedef alan ikinci aşama yaptırımları henüz devreye girmeden etkisini gösterdi ve Tahran'ın petrol ihracatı nisandan bu yana yüzde 28 azaldı.

Bununla birlikte Tahran yönetimi, ABD'nin İran petrolünü sıfırlama girişimlerinin uluslararası piyasalardaki yüksek talep ve düşük arz nedeniyle mümkün olmayacağı görüşünde.

İran Petrol Bakanlığı yetkililerinden Muayyid Hüseyni Sadr, dün yaptığı açıklamada ABD'nin tek taraflı yaptırımlarının BM Güvenlik Konseyi kararı olmadığını ve birçok uluslararası şirketin yaptırımları tanımadığını belirtti. Sadr ayrıca, yaptırımlar nedeniyle petrolün mal takasıyla satılacağını açıkladı.

Eski İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad tarafından iptal edilen İran-Rusya arasındaki petrol ticareti, günlük 500 bin varile karşılık Rus mallarının alınmasını öngörüyordu.

Son olarak Rus medyası ise İran dini lideri Ali Hamaney'in Başdanışmanı Ali Ekber Velayeti'nin temmuzdaki Moskova ziyaretinde, Rusya mallarına karşılık İran'dan günlük 100 bin varil petrol alma konusunda anlaşma sağlandığını iddia etti. Ancak bazı kesimler petrole karşılık mal ticaretine karşı çıktığı için İran tarafı bu iddiayı doğrulamadı.

ABD'nin ikinci yaptırım paketinin devreye gireceği 5 Kasım'dan itibaren İran Ulusal Petrol Şirketi, İran Petrol Ticaret Şirketi ve Ulusal Tanker Şirketi'ne uluslararası kısıtlamalar getirilecek ve ekonomisi büyük ölçüde petrole dayalı İran'dan petrol ve ürünlerinin satışına yaptırımlar uygulanacak.