Suriye'nin Düğümü İdlib Neden Önemli?

Türkiye, İran ve Rusya'nın çatışmasızlık bölgesi konusunda uzlaştığı Suriye'nin İdlib kenti için dün gece sınırda askeri hareketli saatler yaşandı. Peki İdlib'i bu kadar önemli kılan ne? Türkiye'nin hemen sınırında, kuzeyde Hatay ve Afrin, doğuda Halep ve batıda Akdeniz sahilindeki Lazkiye ile çevrili olan bu stratejik bölge, Suriye'de yıllardır süren savaşın en önemli kördüğümlerinden de biri.

KESİŞME NOKTASI

Suriye'nin kuzeybatısında ve Akdeniz'e açılan kapı Lazkiye'ye de çok yakın olan İdlib, önemli bölgelerin kesişme noktasında. İdlib ve civarında rejim karşıtı muhalif grupların hakim olduğu bölge aynı zamanda Halep'in batı ve güney kırsalını, Lazkiye'nin doğu kırsalını ve Hama'nın kuzey kırsalını da içeriyor. Ülkenin farklı bölgelerinden aldığı yoğun ve zorunlu göç nedeniyle BM İnsani İşler Ofisi'ne göre, nüfus iki milyona yaklaştı. Dolayısıyla Suriye'nin geri kalanından coğrafi, demografik ve siyasi olarak yalıtılmış bir bölge değil. Tersine, olan biteni hem etkileyen hem de ciddi ölçüde etkilenen bir alan.

MUHALİFLER AÇISINDAN SURİYE'DEKİ EN ÖNEMLİ KALE

İdlib hem rejim ve Rusya hem muhalifler hem de ABD için oldukça önemli. Muhalifler açısından bakıldığında, ülkede rejim karşıtı güçlerin elinde bulunan dört büyük bölgeden en önemlisi. Nüfus yoğunluğu, silahlı grupların çokluğu ve etkinliği, göreli savunulabilir sınırları, dış dünyaya açıklığı, ekonomik yaşamın sürdürülebilirliği, Lazkiye-Halep-Hama gibi önemli şehir merkezlerine giden yollara ulaşabilirliği, Akdeniz'e çıkış olasılığı ve rejimin kalbi durumundaki Lazkiye'ye coğrafi yakınlığı gibi nedenlerle muhalifler açısından Suriye'deki en önemli kale durumunda.

ESAD İÇİN ÖNEMLİ ÇÜNKÜ REJİME MEYDAN OKUMANIN EN GÜÇLÜ KALESİ

Rusya ve Şam Yönetimi açısından bakıldığında ise, İdlib çatışmaların sona erdirilebilmesi için nihai zaferin kazanılabileceği nokta olarak görülüyor.

Rejimin gerçekten stratejik tehdit olarak algıladığı ve muhaliflerin tutarlı, sürekli ve güçlü bir biçimde yer aldığı bölge, İdlib. Rejime karşı meydan okumanın tek kalesi olmasa da şu an için en güçlü kalesi. Bu nedenle, Esad Yönetimi'nin devamı için İdlib'i kontrol altına alması şart.

ABD AÇISINDAN TAKTİK ÖNEME SAHİP

ABD açısından bakıldığında ise İdlib taktik bir öneme sahip. ABD, İdlib'e baktığında iki şey görüyor: İlki ve en önemlisi, bölge, El Kaide'nin Batı'ya en yakın noktası. ABD, İdlib'de El Kaide varlığını gelip geçici bir durum olarak değil, uzun vadeli olarak mücadele edilmesi gereken bir örgütlenme ve Batı'ya sıçrama taşı olarak algılıyor. Bu nedenle Afganistan- Pakistan sınırı ya da Yemen'de El Kaide'nin güçlü olduğu bölgelere yaptığı gibi yoğunlaştırılmış ama hedefleri sınırlı hava saldırıları düzenliyor. Bu saldırılarda son bir yılda bazı üst düzey El Kaide liderlerini (Ebu Hayr el Masri, Ebu Farej Al Masri, Ebu Kuteybe Et Turki) öldürdü.

Bununla birlikte İdlib'de ABD'nin çeşitli biçimlerde desteklediği bazı muhalif gruplar da var. Bu gruplar askeri güçlerini ABD'nin kurduğu operasyon odalarında birleştirip belli alanlarda çatışmalarda epey aktif rol üstleniyor. Bunun geçmişte örnekleri görüldü, yakın zamanda yeni örneklerinin görülmesi olasılığı yüksek. Aynı zamanda İdlib, ABD için Rusya ve Şam'ı oyalayan ve kendi etki sahasından uzaklaştıran taktik bir koz.

TÜRKİYE AÇISINDAN NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ?

Türkiye'ye hudut komşusu olması, Suriye'nin kuzeyinde (Türkiye'nin Fırat Kalkanı operasyonunda muhaliflerle birlikte elde ettiği Cerablus ve el-Bâb bölgesi haricinde) sınırın tamamen PYD/ YPG gibi bir terörist örgütün elinde bulunması, İdlib'i Türkiye açısından daha da stratejik kılıyor. Ayrıca İdlib Suriye'de muhalefetin son ve en önemli kalelerinden biri. Esed rejiminin kaderi de İdlib'le doğrudan bağlantılı.