Milli Eğitim Bakanı Özer, AA Editör Masası'na konuk oldu: (2)

Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, "Öğretmen ataması olacak ama takvimini tüm hazırlıklar bittiği zaman Sayın Cumhurbaşkanımız açıklayacak. Yani öğretmenlerimiz rahat olsunlar, öğretmen ataması olacak ve 2022-2023 eğitim öğretim yılına bu atanacak öğretmenleri yetiştireceğiz." dedi.

Bakan Özer, Anadolu Ajansı (AA) Editör Masası'nda gündeme ilişkin soruları yanıtladı.

Öğretmen atamalarının ne zaman yapılacağına ilişkin soru üzerine Özer, öğretmenlerin eğitim sisteminin en değerli varlıkları olduğunu söyledi.

En fazla öğretmen ataması yapan iktidar olduklarını ve 2000'li yıllarda sistem içerisinde 500 bin civarında öğretmen varken bu sayının bugün 1 milyon 200 bin öğretmene ulaştığını ifade eden Bakan Özer, "İlginç bir gelişme daha var; 500 bin öğretmen varken eğitim sistemi içerisinde bu öğretmenlerimizin yüzde 40'ı kadın öğretmenlerden oluşurken bugün bu oran, sayı artmasına rağmen arttı. Yüzde 59, yani yaklaşık yüzde 60'ı kadın, öğretmenlerimizin." diye konuştu.

Türkiye'nin eğitimde son 19 yılda kitleselleşme evresine girdiğini ve okullaşma oranlarını artırdığını, eğitimin önündeki engelleri kaldırdığını söyleyen Bakan Özer, başörtüsü yasağının kaldırılmasından katsayı uygulamasının mağduriyetlerine kadar, engelli özel eğitim gereksinimi duyan tüm öğrencilerin eğitim sistemine kazandırılması için yatırım yapıldığını hatırlattı.

Türkiye'nin bunu yaparken çok ilginç bir şey daha yaptığını ve çoğu ülkenin bunu başaramadığını dile getiren Bakan Özer, "Siz öğrenci sayısını artırabilirsiniz ama öğretmen başına veya derslik başına düşen öğrenci sayısını azaltamadığınız zaman kaliteyi olumsuz etkilersiniz. Türkiye aynı zamanda öğretmen başına düşen öğrenci sayısını ve derslik başına düşen öğrenci sayısını da OECD ortalamalarına yaklaştırdı. Yani öğrenci sayısını artırırken o oranı da ideal bir seviyeye yakınsadı, bu çok kritik, çok önemli bir şey." dedi.

"Öğretmen atamaları devam edecek"

Bakan Özer, öğretmen öğrenci oranında ideale yaklaşıldığına, 2000'li yıllarda ortaöğretimde, lisede okullaşma oranının yüzde 44 olduğuna işaret ederek, şu değerlendirmeyi yaptı:

"Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı da yüksek, 30-40... Şimdi siz 19 yılda hem bunu yüzde 90'a çıkartmışsınız hem de oranı 17-18'lere düşürmüşsünüz, bu iki şeyi bir arada başarmışsınız. Bunu şunun için diyorum; şu andaki eğitim sistemindeki öğretmenlerin yüzde 75'ini son 19 yılda atadık, hükümetlerimiz atadı. Dolayısıyla öğretmenlerimiz müsterih olsunlar, öğretmen atamaları devam edecek, özellikle Milli Eğitim Bakanlığının artık yeni önceliklerine göre ağırlık değişecek. Mesela okul öncesine biz ağırlık veriyoruz, şu anda okul öncesi eğitimin yaygınlaştırılmasıyla ilgili, dolayısıyla alacağımız öğretmenlerde okul öncesi öğretmene ihtiyacımız oranı atayacağımız öğretmenlerde çok daha fazla olacak."

" İstanbul'a destek vermeye devam edeceğiz"

Son iki atamada hep İstanbul'a ağırlık verdiklerini, 31 Ocak'ta yaptıkları 15 bin öğretmen atamasının 7 bin 500'ünü İstanbul'a tahsis ettiklerini anlatan Bakan Özer, şöyle devam etti:

"Yine bu atamada da yüzde 50'sini İstanbul'a vereceğiz, sayı tam belli olduktan sonra. Dolayısıyla İstanbul'a destek vermeye devam edeceğiz, çünkü İstanbul'a özel odaklandık hem eğitim yatırımlarını, okul yatırımlarını hem fiziki imkanların iyileştirilmesi, güçlendirme, yık-yap çalışmaları, deprem güçlendirmeleri, aynı zamanda öğretmen sayısının artırılmasıyla ilgili her türlü destek veriyoruz. Dolayısıyla öğretmen ataması olacak, daha önceki söylediğim sözler, bunlar sadece benim kanaatim değil, biz Milli Eğitim Bakanı olarak Kabinede Sayın Cumhurbaşkanımızla görüşmeden böyle bir açıklama yapmamız mümkün değil. Dolayısıyla öğretmen ataması olacak ama takvimini tüm hazırlıklar bittiği zaman Sayın Cumhurbaşkanımız açıklayacak. Yani öğretmenlerimiz rahat olsunlar, öğretmen ataması olacak ve 2022-2023 eğitim öğretim yılına bu atanacak öğretmenleri yetiştireceğiz."

Bakan Özer, bir soru üzerine, kontenjan çalışmalarının bitmek üzere olduğuna değindi.

Meslek liseleri

Meslek liselerini tercih edecek öğrencilerin mezuniyetlerinde ne gibi avantajlara sahip olacağı ve mesleki eğitimde yeni açılacak bir lise türü olup olmayacağına ilişkin soru üzerine Bakan Özer, Türkiye'nin katsayı uygulamasından sonra meslek liseleriyle ilgili ciddi bir travma yaşadığını belirtti.

Katsayı uygulamasının Türkiye'ye getirdiği 3 maliyet bulunduğunu aktaran Özer, "Bir, meslek liseleri iş gücü piyasasının ihtiyaç duyduğu insan kaynağını yetiştiremez hale geldi. Dolayısıyla o 'Aradığım elemanı bulamıyorum' retoriği aslında katsayı uygulamasının bu ülkeye ürettiği maliyetin retoriğidir. İkincisi, akademik olarak başarısız öğrencileri homojen bir şekilde bir okul türünde kümelediği için okullar arası başarı farkı Cumhuriyet tarihinde olmadığı kadar belirgin hale geldi." diye konuştu.

Araştırmaların bunu gösterdiğini ve bugün eğitim sisteminin kök problemi olan okullar arası başarı farkı ve eğitimde fırsat eşitliğiyle ilgili sıkıntıların, 1999'da yürürlüğe giren katsayı uygulamasının maliyeti olduğunu vurgulayan Bakan Özer, "Üçüncüsü, okullardaki, meslek liselerindeki bu homojen kümelenme terk ve disiplin vakalarını artırdı yani ön göremediğimiz, ön görülemeyen sosyolojik vakalara, problemlere yol açtı, madde bağımlılığından farklı şeylere kadar." ifadesini kullandı.

Katsayı uygulaması

Bakan Özer, 2012 yılında katsayı uygulaması kaldırıldıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığının mesleki eğitime yönelik çok ciddi projeler yaptığını belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"En kritik olan hamle şu; biz kim için meslek lisesinde öğrenci yetiştiriyoruz? Sektör için. Ana istihdam kaynağı devlet değil, değil mi? Artık sistem değişti, ana istihdam kaynağı özel sektör. Bizim yaptığımız şey şu; sektörün temsilcilerini eğitim verdiğimiz tüm alanlarda mesleki eğitim içerisine dahil etmek. Yani işveren şey beklemiyor, 'mezun gelsin, acaba benim istediğim özelliklere sahip mi, değil mi' diye beklentisi yok çünkü birlikte yönetiyoruz. Müfredatı birlikte belirliyoruz, işletmede beceri eğitimlerini birlikte planlıyoruz, öğretmenlerin iş başı ve mesleki gelişim eğitimlerini birlikte planlıyoruz, başarılı öğrencilere burs veriliyor ve istihdam önceliği veriliyor."

Bu hamlenin bir anda öğrencilerin mesleki eğitime yönelimini artırdığını vurgulayan Bakan Özer, mesleki eğitime de bazı okulların sınavla, bazı okulların yerel yerleştirmeyle öğrenci aldıklarını söyledi.

Sınavlı okulların puanının her geçen gün artmaya başladığını ve ilk defa mesleki eğitim tarihinde meslek liselerinin yüzde 1'lik akademik başarı diliminden öğrenci almaya başladığını anlatan Bakan Özer, "Mesela, Ankara'daki ASELSAN Mesleki Teknik Anadolu Lisesi, savunma sanayiinde ilk defa böyle bir adım attık, çünkü savunma sanayii alanında mesleki eğitim vermiyorduk bakanlık olarak, ASELSAN'ın tüm müktesebatını kullanarak bir okul inşa ettik, birlikte yönetiyoruz ve istihdam garantili. Ankara Fen Lisesi'ne yerleşen öğrencilerin puanından daha yüksek puanlı öğrenciler bu okula yerleştiler. Bu aslında 28 Şubat sürecinin bu katsayı uygulamasının başarılı öğrencileri mesleki eğitimden uzaklaştırmasını tersine çevirmiş oldu." şeklinde konuştu.

Artık başarılı öğrencilerin de mesleki eğitime gittiğini, çünkü mesleki eğitimin çocukların istihdamla ilgili elini güçlendirdiğini belirten Bakan Özer, mesleki eğitimin bir ülkenin genç işsizlik oranını düşürdüğünü ifade etti.

Ağırlık verdikleri konulardan birinin de mesleki eğitimde üretim kapasitesini artırmak olduğuna işaret eden Özer, en kalıcı olan öğrenmenin yaparak, üreterek öğrenme olduğunu, mesleki eğitimin bu imkanı sunduğunu söyledi.

"Mesleki eğitimdeki öğrenci profili değişmeye başladı"

Bu imkanın yaygınlaştırılmasıyla çocukların yaparak öğrendiğini, öğrenmenin kalıcı olduğunu ve mezuniyet durumunda istihdam edilebilirliğin arttığını vurgulayan Özer, "Mesleki eğitimdeki üretim kapasitesi 200 milyonluk bantlardan 2021 yılında 1 milyar 162 milyona çıktı. Öğrencilerimiz yaklaşık 55 milyon civarında pay aldılar üretimi yaptıkları katkı oranında. Yani öğrenci bir taraftan kaliteli eğitim alırken bir taraftan cebine para giriyor. Yani emekle erken yaşlarda hakkaniyetli bir ilişki kuruyor. Yani öğrencinin yürüyüşü değişiyor, evine ekmek götürüyor, evinin ihtiyaçlarını karşılıyor, kendi ihtiyaçlarını karşılıyor, kariyer planlaması yapıyor. Artık mesleki eğitimdeki öğrenci profili değişmeye başladı." değerlendirmesinde bulundu.

Kovid-19 salgınında mesleki eğitimin üretim kapasitesinin güçlü olmaması halinde maske, dezenfektan, solunum cihazı, maske makinesinin kolay bir şekilde üretilemeyeceğine vurgu yapan Özer, "İki yıllık süreci atlatmanızda meslek eğitimin çok büyük katkısı oldu. Sessiz bir şekilde, sessiz ordu gibi seferberlik ilan edip çalıştılar, 81 ilde, 922 ilçede." dedi.

Özer, bu süreçlerin yüz yüze eğitime devam edilmesindeki ihtiyaçların karşılanmasına da büyük katkısı olduğunu vurgulayarak, "Mesleki eğitimde bunu bir segment ilerlettik AR-GE merkezlerine, fikri mülkiyete geldik. Fikri mülkiyeti biliyorsunuz, bir ülkenin kalkınmasındaki en itici güçlerden birisi fikri mülkiyet. Eğer siz katma değeri yüksek olan üretimi yapamazsınız gelişmiş ülkelerle rekabet edemezsiniz. Bunun yolu da eğitimden geçiyor, eğitimle, o kültürle yetişmesi lazım." dedi.

"Mesleki eğitim tarihinde ilk defa yurt dışına ihracat yapıldı"

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde 50 AR-GE merkezinin açılışını yaptıklarını anımsatan Özer, konuşmasını şu sözlerle sürdürdü:

"Bunlar mesleki eğitim tarihinde ilk kez olan şeyler. Artık mesleki eğitimde patent, faydalı model, marka, tasarım üretimi yapılıyor, bunlar ticarileştiriliyor. Mesleki eğitim tarihinde ilk defa yurt dışına ihracat yaptı. Şimdi böyle bir kültürün olduğu yerde öğretmenlerin ve öğrencilerin ruh halini düşünün, o ekosistemin içerisinde. Diyor ki, 'ben iş gücü piyasamın ihtiyacını da karşılıyorum, ülkemin kritik olağanüstü bir koşuldan geçtiği zaman devletimin, milletimin yanında yer alıyorum, aynı Kurtuluş Savaşı gibi halkımın yanında, her türlü fedakarlığı, becerilerimi ona dönüştürebiliyorum'."

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın daha önceden müjdesini verdiği bir konuyu hatırlatan Bakan Özer, "Gönül coğrafyamızdaki, Balkanlardaki insanların da bizim ülkemize gelerek mesleki eğitim imkanlarından faydalanmasıyla ilgili, Kültür Turizm Bakanlığı ile Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı desteğiyle 7 tane Türkiye'de uluslararası Mesleki Teknik Anadolu Lisesi kurduk. Bu ilktir." dedi.

Türkiye'nin mesleki eğitimle ilgili hangi alana ihtiyacı varsa sektörlerle ilgili paydaşlarla kurumlarla iş birliği yaparak süreçleri yönettiklerini anlatan Bakan Özer, mesleki eğitim merkezlerinin bulunduğunu ve haftada 1 gün okula, 4 gün işletmeye gidildiğini, gerçek iş ortamında eğitim alındığını söyledi.

Özer, 4 yıllık eğitim boyunca da asgari ücretin yüzde 30'u kadar da ücret alındığını, iş hastalıkları, iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı da sigorta yapıldığını, üçüncü yılın sonunda kalfa, dördüncü yılın sonunda usta olunduğunu belirtti.

Türkiye'de küçük ve orta ölçekli işletmelerin en fazla ihtiyaç duyduğu şeyin mesleki eğitim merkezi olduğuna dikkati çeken Özer, katsayı uygulamasından bir dönem önce mesleki eğitim merkezinde 249 bin 774 çırak, kalfa bulunduğunu ve bu sayının katsayı uygulamasından sonra 74 bine düştüğüne değindi.

Mesleki eğitimin önemini anlattıklarını, organize sanayi bölgelerine gittiklerini ve getirebildikleri noktanın 159 bin olduğuna işaret eden Özer, şunları kaydetti:

"25 Aralık 2021 tarihi itibarıyla ve mesleki eğitim merkezini nasıl güçlendirebiliriz ile ilgili çalışmamız Cumhurbaşkanımıza arz ettik ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu'nda üç kritik değişiklik yapıldı, 25 Aralık 2021. Bugün itibarıyla mesleki eğitim merkezindeki öğrenci sayısı 510 bin. Bakın 159 binden 510 bine çıktı, 2022 yılı sonu itibarıyla, Sayın Cumhurbaşkanımız kamuoyuyla paylaştı, 1 milyon gencimizi mesleki eğitim merkeziyle buluşturacağız. Asgari ücretin yüzde 30'unu da devlet ödüyor artık, işverenden aldı. İş kazalarına ve meslek hastalıklarına karşı sigortayı da devlet yapıyor. Sektör de kayıt yapan öğrencilerin hangi işletmede eğitim yapacaklarıyla ilgili bize yardımcı oluyor.

Bakın, biz mesleki eğitim merkezleriyle ilgili problemleri çözdüğümüz gibi katsayı uygulamasından önceki durumu da iki katına çıkartmışız. 1 milyona çıkardığımız an 4 katına çıkartmış olacağız. Yani artık şunu rahatlıkla söyleyebilirim, artık hükümetimiz katsayı uygulamasının mesleki eğitimde yol açmış olduğu hasarı tedavi etmiştir. Noktayı koyuyoruz artık. Artık mesleki eğitimde başka şeyleri konuşuyoruz, uluslararası açılımları konuşuyoruz. İnşallah çok daha iyi noktalara gelecek."

(Sürecek)