Hü Öğretim Üyesi Kürkçüoğlu'ndan "Semt Adları Yaşatılmalı" Önerisi

Harran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Güzel Sanatlar Tarihçesi Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. A.Cihat Kürkçüoğlu, tarihi semt isimlerinin yaşatılması gerektiğini söyledi.

Şehirleri oluşturan mahalle, semt ve meydanların bazılarının taşıdıkları isimlerin o şehrin kültür tarihi içersinde çok önemli yeri olduğunu belirten Kürkçüoğlu, "Bu isimleri değiştirdiğinizde, ya da zamanla bu isimler unutulduğunda, ileride kent tarihini yazacak tarihçilerin elinden belgeleri alınmış ve tarih eksik yazılmış olur. Su Meydanı, adını Aşık Köyü civarındaki tepenin eteğinden doğan Yeni Kehriz Suyu'nun buraya gelip toplanmasından ve oradaki Maksem'den (taksimiye) şehre dağıtılmasından almaktadır.

Bidik Meydanı adının nereden geldiğini bilen kaç kişi vardır? Müzikolog Dr. Mehmet Özbek'in yaptığı araştırmaya göre 'Bidik' kelimesinin anlamı Kaşgarlı Mahmut'un lügatinde 'Düğün' olarak geçiyormuş. Özbek buna dayanarak, Bidik Meydanı'nın aslında düğün meydanı olduğunu ve mahalle düğünlerinin burada yapıldığını ifade ediyor. Bugün gecekondular arasında kalan ve kaybolmak üzere olan Dev Teşti'nin günümüzden bin 500 sene önce Hıristiyan çocuklarının vaftiz edildiği kutsal bir havuz olduğunu yine kaç kişimiz biliyor? Haşimiye Meydanı, adını Hacıkamilzadelerden Haşim Efendi'nin 100 yıl önce buraya yaptırdığı vakıf eserlerinden almaktadır. Et ve Balık Kurumu yakınındaki Kuyubaşı semtinin adını, buradaki Kızıl Kuyu'dan aldığını miladi 1724 tarihli Mevlana el-Hac Abdurrahman Efendi Bin Mustafa Çelebi vakfiyesinden öğrenmekteyiz. Son 40 -50 yıl içersinde eski adları terk edilen ve yeni yakıştırılmış adlarla yaşayan semtlerimiz vardır. Osmanlı Hükümet Sarayı'ndan dolayı yüzyıldan beri Sarayönü olarak anılan semtimiz 10-15 yıl önce buraya yapılan Kızılay binası dolaysıyla Kızılay adıyla, Osmanlı döneminde kadılık binasının bulunması nedeniyle Mahkeme Önü olarak adlandırılan semtimiz 30 yıl önce buradaki sokağa yapılmış olan Yıldız Banyo'dan dolayı Yıldız Meydanı (Hiç olmazsa meydanın yerinde bulunan ve 1958 yılında yıktırılan Eski Paşa Hamamı'ndan dolayı Eski Paşa Meydanı olarak anılabilirdi) İlk aklıma gelenleri yukarıda sıralamaya çalıştığım tarihi yer adlarının yaşatılması için, bu adların otobüs ve dolmuş duraklarına verilmesi, anlamlarını açıklayan levhaların asılması, hem genç kuşağın bilgilendirilmesi, hem de ileride kent tarihini yazacaklara kaynak teşkil etmesi açısından önem taşımaktadır" dedi.

" Şanlıurfa'da birçok mahalle, semt ve meydanın tarihten gelen bir olaya dayanan adları zamanla değişmiş ya da değiştirilmiştir" diyen Kürkçüoğlu, "Bu olumsuz süreç maalesef günümüzde de devam etmektedir. Bunun son örneği geçtiğimiz günlerde yaşanmıştır. Akyüzler Evi'nin yer aldığı Tarakçılar Sokağı'nın adı, Akyüzler Sokağı, Lekler (Kızılkoyun) Mahallesi olarak bildiğimiz semtteki Lekler Caddesi ise Haleplibahçe Caddesi olarak Belediye Meclisi kararıyla değiştirilmiştir. Tarakçılar Sokağı, adını ya tarakçılıkla uğraşan bir aileden alıyordu, ya da bu sokakta tarakçılık sanatı icra ediliyordu. Bu adı kaldırmakla ya o aileyi yok saymış olacaksınız ya da Akyüzler ailesini Tarakçılar ailesinden üstün kılacaksınız veya tarihte bu sokakta tarakçılık yapıldığı bilgisini bir çırpıda silip atmış olacaksınız. Her üçü de benimsenecek davranışlar değildir. Belediye Meclisi'nin bu kararı ile Tarakçılar ailesi ve tarakçılık mesleği üzerine araştırma yapacaklar için önemli bir ipucunun yok edildiğini düşünüyorum. Belediye Meclisi kararıyla bir çırpıda silinip atılması tarih adına hoş karşılanacak bir olay değildir. Şehrin hafızası olan yer adlarını bozmak, onları değiştirmek şehrin hafızasını silmektir. Bu nedenle, Tarakçılar Sokağı ile Lekler Caddesi adlarının değiştirilmesi kararından belediye meclisimizin vazgeçeceğini düşünüyorum ve bundan böyle tarihe ışık tutan yer adları konusunda daha hassas davranılmasını diliyorum" diye konuştu.

(FÖ-MEF-Y)