Türkiye'de Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Paneli"

Anayasa Mahkemesi Başkan Vekili Alparslan Altan, 2011'den itibaren 39 bin 564 bireysel başvuru aldıklarını söyledi.

Altan, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesinin konferans salonunda düzenlenen " Türkiye'de Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Paneli"nde, bireysel başvurunun hukuk devletinin vazgeçilmez koşullarından olduğunu anlattı.

Hukuk devleti olmanın, hak arama hürriyeti yollarının etkisiyle ölçüldüğünü ifade eden Altan, insan hakları konusunda ne kadar etkili hukuk sistemi kurulursa hukuk devletine o kadar yakın olunacağını vurguladı.

Altan, Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) nezdindeki kötü karnesi ve ülke aleyhine verilen ihlal kararlarının fazlalığı gibi nedenlerle Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolunun açıldığını kaydetti.

Bireysel başvurunun etkili iç hukuk yolu oluşturarak, AİHM'e başvuruların azaltılması amacıyla kabul edildiğini anlatan Altan, "Bireysel başvuru yolunun açılmasını, Türkiye'de hukuk alanında yaşanan devrim, gelişme görüyorum" dedi.

"Başa çıkabilecek düzeyde iş yükü"

Bireysel başvurunun da bazı zorlukları bulunduğuna işaret eden Altan, Anayasa Mahkemesinin iş yükünün arttığını ancak bunun "başa çıkabilecek düzeyde" olduğunu söyledi.

Altan, Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuruya hazırlık aşamasını çok iyi gerçekleştirdiğini, ortaya koyduğu performansın bu konuda uzman kişi ve kurumlarca da takdir edildiğini belirtti.

AİHM'in, geçen yıl Strazburg'da yaptığı toplantıda, konsey üyesi ülkelerin yargı kurumlarına Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesini örnek gösterdiği bilgisini paylaşan Altan, Anayasa Mahkemesinin sisteminin, sempozyumla katılımcılarla paylaşıldığını bildirdi.

Türkiye'nin AİHM'e hakkında en fazla başvuru yapılan ülkelerden olduğuna dikkati çeken Altan, şöyle konuştu:

"50 yıllık istatistiğe bakıldığında Türkiye, yüzde 19 ile hakkında en fazla ihlal kararı verilen ülke görünüyordu. Bakanlar Komitesinde uygulanmayı bekleyen davaların yüzde 17'si Türkiye hakkında verilmiş kararlardan oluşuyordu. Bireysel başvuru sonrası istatistiklere baktığımızda, AİHM gündemindeki dava başvurusu bakımından 2013'te Türkiye, 5'inci sırada yer alıyordu. 2014'te Ukranya, Rusya ve İtalya'nın ardından 4'üncü sırada yer aldı.

Bu gelişmede bireysel başvuru ve Adalet Bakanlığı bünyesinde oluşturulan tazminat komisyonunun etkisi oldu. AİHM gündeminde bugün hakkında en fazla dava başvurusu olan ülkeler arasında 9 bin 300 başvuruyla Türkiye, 4'üncü sırada bulunuyor."

En çok adil yargılama, özgürlük ve güvenlik hakkı ihlali

AİHM'in geçen yıl Türkiye hakkında verdiği 101 karardan 94'ünde Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin en az bir maddesini ihlal ettiğine kanaat getirildiğini aktaran Altan, bu kararların çoğunluğunu adil yargılama ile özgürlük ve güvenlik hakkını ihlalin oluşturduğunu söyledi.

Son zamanlarda ifade özgürlüğü ihlalleriyle ilgili kararlarda sıkıntı yaşadıklarına değinen Altan, sözlerini şöyle sürdürdü:

"2013'te olduğu gibi 2014'te de ifade özgürlüğü nedeniyle en fazla aleyhinde karar verilen ülke Türkiye oldu. AİHM'nin önündeki ifade özgürlüğü ihlalleri davalarının yarısının Türkiye'den gelen davalar olduğunu görüyoruz. 2011'den itibaren mahkememize 39 bin 564 bireysel başvuru yapılmış bulunuyor. Başvuruların yarısından fazlası karara bağlanmış durumda. Anayasa Mahkemesinin önündeki şu anda toplam başvuru sayısı 17 bin 913, çıkan dosya sayısı ise 21 bin 651. Mahkemenin şu ana kadar ihlal kararı verdiği başvuru sayısı 585."

Panelde Anayasa Mahkemesi üyeleri Celal Mümtaz Akıncı, Erdal Tercan ve Muammer Topal, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru şartları ve kabul edilebilirliği hakkında bilgi verdi.