Ukrayna savaşı: Lavrov, BBC mülakatında gerçekleri çarpıttı mı?

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, BBC'ye verdiği mülakatta Ukrayna savaşıyla ilgili bazı iddialarda bulundu. BBC Reality Check ekibi bu iddiaların doğruluğunu araştırdı.

'Ukrayna'yı NATO'ya sürüklemek suçtu'

Ukrayna, NATO üyesi ülkeler arasında yer almıyor. Örgüte üye olma talebini dile getirmiş olsa da bunun için bir takvim oluşturulmuş değil.

Sergey Lavrov, Batı'nın Kiev'i NATO'ya doğru sürüklemesini önlemek için Rusya'nın Ukrayna'yı işgal ettiğini söyledi.

Eğer Ukrayna NATO üyesi olsaydı, örgüt bu ülkeyi Rusya ya da herhangi bir başka ülkeye karşı savunmak zorunda olacaktı.

NATO'nun Ukrayna'da askeri bulunmuyor ancak karşılıklı işbirliği 2014 yılından bu yana derinleştiriliyor.

NATO ülkeleri Kırım'ın Rusya tarafından işgal edilmesinden bu yana Ukrayna'ya askeri teçhizat desteği ve eğitim veriyor.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Mart ayında yaptığı açıklamada, "Ukrayna'nın NATO'nun bir üyesi olmadığı açık, bunu anlıyoruz" demişti.

NATO son yıllarda Doğu Avrupa'daki üye ülkelerde askeri varlığını arttırıyor.

NATO, "Rusya'nın Kırım'ı yasadışı şekilde işgal etmesinden önce NATO'nun doğu kanadında müttefiklerin askeri varlığı yoktu" diyor.

2014 yılından sonra ise 5 bin kadar askerin Baltık ülkeleri ve Polonya'da konuşlandırıldığını belirtiyor.

Örgüt ayrıca, Doğu Avrupa'daki askeri faaliyetlerinin artmasının Rusya'nın Ukrayna işgali başlamadan önce haftalarca sınırdaki askeri varlığını tırmandırmasına bir tepki olduğunu savunuyor.

Rusya'nın Ukrayna sınırına bir noktada 100 bin ila 190 bin asker yığdığı sanılıyor.

'Ukrayna'yı işgal etmedik, özel bir askeri operasyon ilan ettik'

24 Şubat'ta Rus güçleri Ukrayna'ya topyekün bir saldırı başlatmış, ülke genelinde birçok kenti hedef almışlardı.

BBC ve birçok başka haber organı bu eylemi "işgal" olarak nitelendirmişti.

Mart ayında Rusya "yalan haber yasası" olarak tanımlanan bir kanun geçirerek, Rus ordusunun faaliyetleri hakkında "yanlış bilgi yayılmasını" 15 yıla kadar hapis cezasıyla yargılanacak suç kapsamına almıştı.

Bu da uygulamada, Kremlin'in Ukrayna'daki eylemlerine dair anlattıklarına karşı çıkacak herhangi bir haberin cezalandırılacağı anlamına geliyordu.

Böylece Rusya'daki medya organları Ukrayna'da yaşananları "savaş" ya da "işgal" olarak tanımlamaktan men edildi.

Rusya'nın resmi çizgisi bunun "özel bir askeri operasyon" olduğu şeklindeydi.

'Uluslararası hukuka göre, yabancı paralı askerler muharip güç olarak tanınmaz'

Cenevre Sözleşmeleri'nde çerçevesi çizilen savaş kanunları, savaş sırasında esir alınan kişilere dokunulmazlık öngörüyor.

Ancak yabancı ülkelerden kiralanan ve herhangi bir ordunun askeri olmayan savaşçılar bu hukuki koruma kapsamında görülmüyor.

Sergey Lavrov, Ukrayna'nın doğusunda yabancı paralı asker olmakla suçlanan ve idam cezasına çarptırılan iki İngiliz ve bir Fas vatandaşından söz ediyordu.

Aileleri askerlerin 2018'den beri Ukrayna'da yaşadıklarını ve Ukrayna ordusunun birer mensubu olduklarını, dolayısıyla da hukuki koruma kapsamında görülmeleri gerektiğini söylüyor.

Cenevre Sözleşmeleri'ne göre başka bir ülkenin ordusuna katılmış yabancı ülke vatandaşlarının da yakalandıkları takdirde savaş esiri olarak nitelendirilmeleri gerekiyor.