Bireysel Emeklilik ve Otomatik Katılım Paneli

Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Genel Sekreteri Akif Eroğlu, yaşlanan nüfus nedeniyle sosyal güvenlik sistemlerinin alarm verdiğini belirterek, bugün iş hayatına başlayanların düzenli tasarruf etmesinin daha gerekli olduğunu söyledi.

TSB tarafından düzenlenen Bireysel Emeklilik ve Otomatik Katılım Panelinin açılışında konuşan Eroğlu, dün akşam elim bir olay yaşandığını kaydederek, "Şehitlerimize Allah'tan rahmet, yakınlarına ve ülkemize baş sağlığı diliyorum" dedi.

Eroğlu, yaşanan olay sonrasında bugünkü programda değişiklik yapıldığını aktararak, panel sonrasında düzenlenmesi planlanan ödül töreninin ertelendiği bilgisini verdi.

Panelde işlenecek otomatik katılım konusunun önemine değinen Eroğlu, "Her şeyden önce otomatik katılım hükümetin gündeminde. Haziran ayına kadar kanunlaşması bekleniyor. Dolayısıyla burada süreç hızlı ilerliyor. Biz de sektör olarak sürekli hazine ve ilgili taraflarla görüşüyoruz ki sistem doğru kurgulansın" diye konuştu.

Eroğlu, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'nin nüfusunun da yaşlandığını kaydederek, şunları söyledi:

"Yaşlanan nüfus nedeniyle sosyal güvenlik sistemleri alarm veriyor. Dolayısıyla bugün iş hayatına başlayanların düzenli tasarruf etmesi daha da gerekli. Bu da otomatik katılımın önemini ortaya koyuyor. Bireysel emeklilik sisteminde 6 milyonuncu katılımcıya ulaşıldı.Devlet katkısından sonra sisteme katılanların sayısı daha hızlı arttı. Buna karşın sistemin bazı yapısal sorunları var. En temel sorunumuz da sistemden erken çıkışların olması. Ortalama 3,5 yılda sistemden çıkış yapılıyor. Bu hem kişilerin kendi geleceğini güvence altına alması açısından hem de sistemin kendisi için bir risk."

Sistemin sürdürülebilirliği noktasında, otomatik katılımın ciddi bir açılım gibi göründüğünü belirten Eroğlu, dolayısıyla bu konuyu önemsediklerini dile getirdi.

Eroğlu, otomatik katılımın her ülkede başarıya ulaşamadığını, bu nedenle modelin doğru kurgulanması gerektiğini ve hedef kitlenin çok önem taşıdığını ifade etti.

Sektör olarak otomatik katılımı desteklediklerini aktaran Eroğlu, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Ancak her otomatik katılım başarılı değildir. Otomatik katılıma 'evet' diyoruz ama sistemin nasıl tanımlandığı, eğitim ve tanıtım faaliyetleri, operasyon altyapısının doğru kurgulanması ve teşvikler ile ilişkiler çok önemli başarı faktörleri. Bunlar konusunda kafa yorarak başlamak gerektiğini düşünüyoruz. Çok acele ve iyi dizayn edilmeden başlanılırsa sistemi yeniden ayağa kaldırmak zor olabilir. Çünkü bir defa güveni kaybederseniz yeniden tesisi çok zor olabilir."

- "Türkiye'de sistem dışında tasarruf etmek de çok yaygın"

Panelde konuşan Dünya Bankası Kıdemli Ekonomist Kamer Özdemir de Türkiye'de yurt içi tasarrufların öneminden bahsetti.

Tasarruf ve büyüme ilişkisinin dünyada çok tartışılan bir konu olduğunu aktaran Özdemir, "Tasarruf oranı ile kişi başına düşen milli gelir arasında doğru yönlü bir ilişki var. Türkiye'ye baktığımızda mili gelire kıyasla tasarruflar düşük seviyede" diye konuştu.

Özdemir, 2000'li yıllarda tasarrufların yatırımların oldukça altında kaldığına işaret ederek, şunları kaydetti:

"Bu açığı yurt içi tasarrufların olmadığı bir ortamda yurt dışı finansman kapatıyor. Bu da hepimizin bildiği, son 10 yılda büyük bir kırılganlık yaratan, ekonominin zayıf noktalarından biri olan cari açığa neden oluyor. Son dönemde aslında finansmanın kompozisyonunda bir düzelme görüyoruz. Cari açık da petrol fiyatlarındaki düşüşten dolayı bir gerileme görülüyor ama bu yapısal bir düzelme değil. Petrol fiyatlarının yeniden yükseldiği bir senaryoda cari açık da yeniden artacaktır. Türkiye'nin yüksek ve sürdürülebilir büyüme oranlarını sağlaması için yurt içi tasarrufların önemi büyük."

Mali disiplinle 2001 krizi sonrasında kamu tasarruflarında artış yaşandığına dikkati çeken Özdemir, tam tersi bir şekilde özel sektör tasarruflarında ise düştüğünü söyledi.

Özdemir, hane halkı tasarruflarında eğitimin rolünün önemli olduğunu belirterek, kadınların iş gücüne katılımını da "tasarrufları artıran bir faktör" şeklinde nitelendirdi.

Türkiye'de hane halkının tasarruflarını planlamadığı görülürken, ihtiyati tasarruf eğiliminin çok güçlü olduğuna da dikkati çeken Özdemir, "Türkiye'de tasarrufların nihai hedefi bir ev almaktır. Ayrıca sistem dışında tasarruf etmek de çok yaygın" diye konuştu.

Özdemir, finansal okuryazarlık konusunun, tasarrufların büyümeyi destekleyici alanlara yönlendirilmesi noktasında önemli olduğuna da sözlerine ekledi.

- "Bireysel emekliliği önemli bir tasarruf aracı olarak tavsiye edebiliriz"

Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Kılıç ise Türkiye'de sosyal güvenlik reformları yapıldıkça, bireysel emeklilik konusunun öneminin daha da arttığını ifade etti.

Türkiye'de emekli maaşı alan 7 milyon kişi bulunduğunu belirten Kılıç, söz konusu emeklilerin yüzde 82,1'inin erkeklerden, yüzde 17,9'unun ise kadınlardan oluştuğunu kaydetti.

Kılıç, kadınlarda emeklilik oranının düşük olmasında, sistemden erken çıkışın etkili olduğunu aktararak, "Türkiye'deki emekli aylığıyla insanlar ciddi endişelere kapılıyor. Bireysel emekliliği önemli bir tasarruf aracı olarak tavsiye edebiliriz" değerlendirmelerini yaptı.

Emeklilik sisteminde sürdürülebilirliğin önemli olduğunu vurgulayan Kılıç, "Benim önerim zorunlu sistemlerle bütünleşik bir yapının kurulmasıdır" dedi.

İstanbul Risk Yönetimi Laboratuvarı Direktörü Dr. Emrah Şener de ABD ,Yeni Zelanda, İtalya, İngiltere ve Avustralya'dan otomatik katılım uygulamalarına ilişkin bilgi verdi.

Şener, söz konusu ülkelerdeki bireysel emeklilik sisteminden çıkış süreleri, İstanbul Risk Yönetimi Laboratuvarı Direktörü Dr. Emrah Şener ise 'Dünya'da Otomatik Katılım Uygulamaları ve Parametreleri: Optimal Emeklilik Sistemi Parametreleri' başlıklı bir sunum yaptı. Şener, zorunlu sistem ve BES'in önemine değindi.Otomatik Katılım planlamasına dahil olan bireylerin sistemden çıkış süreleri, fon maliyetleri, hedef kitle, katkı payı, finansal teşvikler, yaş tabanlı fonları değerlendiren Şener, ülkemizdeki finansal teşviklerin bu örnekler göz önüne alınarak tekrar gözden geçirilmesi gerekliğini belirtti.