Ankara Barosu Avukatlarından Umur Yıldırım, konuyla ilgili şöyle açıklamalarda bulundu:
Emekli maaşı, belirli bir yaşa veya belli bir çalışma süresine ulaşan bireylerin, artık düzenli bir işte çalışmayı bırakarak, belirli bir maaş ya da gelir karşılığında çalışma hayatından çekildiği ve dinlenme dönemine giren kişiye ödenen ücrettir. Emekli maaşı yatırılan prim günü, prim miktarı, kurum ve kişinin yaşına bakılarak hesaplanıyor. İş hayatının içerisinde uzun yıllar yer alan kişiler prim ve yaş kriterinin tamamlanması ile birlikte emekliliğe hak kazanıyor. SGK'da 4A, 4B, ve 4C şeklinde üç ayrı sigorta sistemi bulunuyor. Emekli maaşı hesaplaması her sigortalılık durumuna farklı şekilde yapılıyor. Bu nedenle emekli aylığı miktarı kişinin çalıştığı kurum, prim ödeme gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş dikkate alınarak hesaplanıyor.
Bu yazımızda 2023 en düşük emekli aylığı ne kadar oldu? Emekli maaşı ne kadar? Emekli maaşı hesaplama nasıl yapılır? SSK emekli maaşı hesaplama ve Bağkur emekli maaşı hesaplama ile ilgili detaylı bilgilere sizin için hazırladığımız içerikten ulaşabilirsiniz.
Emekli, belirli bir yaşa veya belli bir çalışma süresine ulaşan kişilerin, düzenli bir işte çalışmayı bırakarak, devlet tarafından ödenen belirli bir maaş ya da gelir karşılığında çalışma hayatından çekildiği ve dinlenme dönemine girdiği kişidir. Emekli maaşı, emeklilik şartlarını tamamlayarak emekli olmuş olan kişilere devlet tarafından yapılan düzenli ödemelerdir.
Emek verip yıllarca bir işte çalışan insanlar emekli olacağı zamanlarda akıllarındaki en önemli soru "ne kadar emekli maaşı alırım?" olmaktadır. Emekli olunduğunda ne kadar maaş alınacağı durumu; ödenen prim miktarı, gün sayısı, yaş ve işe bağlama tarihi gibi değişik kriterlere göre değişmektedir. Emekli maaşı hesaplamada en önemli kriterler prim ödeme gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaştır.
Kanunlar değişmeden önce Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından sigortalar SSK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı olarak ayrılmıştır. Emekli maaşı hesaplamasında üç ayrı dönem vardır. Bu dönemler; 2000 öncesi dönem, 2000 – 2008 arası ve 2008 sonrası dönemlerdir. Bu dönemlerde yapılan kanun değişiklikleri sebebiyle emekli maaşı hesaplama şekilleri farklılık göstermektedir.
Türkiye'de sigorta sisteminde 4A, 4B ve 4C şeklinde üç farklı sistem bulunmaktadır. Kişinin sigortalı olduğu sisteme göre emekli maaşı hesaplaması değişmektedir. Bir işte SGK güvencesi kapsamında çalışan kişilerin emekli olabilmesi için 3 şartın yerine getirilmesi gerekmekte olup bu şartlar;
Bu 3 şart gerçekleştiğinde kişiler emekli olmaya hak kazanırlar. Ayrıca kişilerin ne zaman emekli olunacağının bilinebilmesi için kişilerin doğum tarihi ve ilk kez sigortalı oldukları tarih önemli olup hesaplamaya dahil edilir. Ne zaman emekli olunacağını etkileyen en önemli faktörlerden birisi de ödenen prim ödeme gün sayısıdır. Emeklilik döneminde belirli bir yaşın tamamlanması ile doğum tarihi özellikle gün, ay ve yıl olarak emeklilik hesabında dikkate alınır.
Emekli maaşı hesaplaması, sigortalının çalıştığı süreye ve prim ödeme gün sayısına göre belirlenir. Bu nedenle emekli maaşı hesaplaması yapılırken sigortalının çalıştığı süre ve prim ödeme gün sayısı dikkate alınır. Emekli maaşı hesaplamasında öncelikle sigortalının aylık brüt kazancı belirlenir. Sigortalının aylık brüt kazancı, SGK'ya bildirilen ücretlerin toplamına eşittir. Daha sonra sigortalının prime esas kazancı belirlenir. Emekli maaşı hesaplaması yapılırken, sigortalının prim ödeme gün sayısı da dikkate alınır. Prim ödeme gün sayısı arttıkça, sigortalının emekli maaşı da artar. Emekli maaşı hesaplaması yapılırken, sigortalının prim ödeme gün sayısının yanı sıra, sigortalılık süresi de dikkate alınır. Sigortalılık süresi arttıkça, emekli maaşı da artar. Kişilerin, SGK girişinin yapıldığı ilk tarih sigortalılık süresini ve hangi şartlara hangi kanuna tabi olduğunun belirlenmesi açısından önemlidir.
SSK (4A) sigorta kapsamında özel bir iş yerinde çalışan kimselere sunulan özel haklar ve sözleşme dahilindeki güvence maddeleri yer alır. Özel bir iş yerinde çalışılıyorsa, zorunlu olarak yatırılması gereken sigorta 4A sigorta üzerinden belirlenen tutarlar karşılığında maaştan kesilerek sigortaya aktarılır. 5510 sayılı kanuna göre bir işveren altında çalışan herkes 4A sigorta ile çalışmaktadır.
Emeklilik şartları kapsamında 4A sigortalılık kapsamına tabi olanlar yani SGK'ya tabi olarak çalışanlar için 8 Eylül 1999 ve 30 Nisan 2008 tarihleri önemli olup bu tarihten önce veya daha sonra sigortalılık giriş tarihlerine göre emeklilik şartlarında önemli farklılıklar bulunur. 8 Eylül 1999 yılından önce ilk kez sigortalı olan bir kişinin emekli olabilmesi için kadınlarda 58 yaşı ve erkeklerde 60 yaşı doldurmak ve 7.000 gün prim ödemek şartı vardır. Bununla birlikte 7 Eylül 1999'da ilk kez sigortası başlayan bir kişinin bu kişi kadın ise 56 yaşı ve erkek ise 58 yaşı doldurduğu zaman ve 5.975 prim gün sayısını tamamladığı zaman emekli olmaya hak kazanır.
2000 yılından önce SSK (4A) SGK sigorta girişi olanların emekli maaşı hesaplaması kat sayı, aylık bağlama oranı ve gösterge rakamı verileri kullanılarak yapılır.
2000 ile 2008 yılları arasında 4A SGK sigorta girişi olan emeklilerin emekli maaş hesaplaması 2000 yılındakinden daha farklıdır. 2000 ile 2008 yılları arasında emekli maaşı hesaplamalarında 2000 yıl öncesinde olduğu gibi gösterge rakamı kullanılmamaktadır. Gösterge rakamı yerine güncelleme katsayısı kullanılmaktadır.
2008 yılından sonra yapılan hesaplamalarda ise formül tekrar değiştirilmiştir.
Daha önce BAĞ-KUR olarak adlandırılan sigorta biçimi 4B sigorta olarak SGK çatısı altında yerini aldı. Bu sigorta altında bulunan kişiler bir işveren altında çalışmayan ve kendi mesleğini, işini yapan kişilerdir. Serbest meslek erbapları, esnaflar, sanatkarlar, mühendisler, avukatlar, mali müşavirler, kendi işini kurmuş kişiler ve sigorta primlerini kendileri ödeyen kimseler bu gruba dahildir. Ayrıca belirli bir iş yerinde kendi primlerini, kendi dışarıdan ödeyerek çalışan kimseler aynı zamanda bu iş yeri ile sözleşmeli olarak çalışabilir. Bu kapsamdaki personeller de 4B kapsamında sigortalı sayılmaktadır.
Yine 4B kapsamında emekli maaşı hesaplarken dönemlere ayırmak gerekmektedir.
2000 Öncesi 4B Emekli Maaşı Hesaplama:
2000 – 2008 Arası 4B Emekli Maaşı Hesaplama:
2008 yılından sonrası 4B Emekli Maaşı Hesaplama:
Emekli sandığı olarak bilinen bu sistemde yapılan düzenleme sonrasında 2006 yılında SGK altına 4C olarak girmiştir. 4C sigorta kapsamına hizmet için çalışanlar, muhtarlar ve kadrolu çalışanlar dahildir. Ayrıca yine kendi işini yapan kimselerin ve sanatçıların da içerisinde yer aldığı bu grupta aynı zamanda belirli bir süre sözleşmeli olarak çalışan kimseler de yer alır. 4C emekli maaşı hesaplanırken 2008 öncesi ve sonrası şeklinde 2'ye ayrılır.
2008 yılından önce göreve başlayanların maaş hesaplanması aşağıdaki hususlar dikkate alınarak yapılacaktır:
2008 yılından sonra göreve başlayan memurların emekli maaş hesabının yapılmasında şu formül uygulanmaktadır:
Emekli maaşı hesaplaması, çalışma günü, prim ödemesi, sigorta başlangıç yılı gibi kriterlere göre değişiklik göstermektedir. EYT düzenlemesi kapsamında emekli olan SSK'lı (4A), Bağkurlu (4B), Emekli Sandığına (4C) bağlı çalışanların emekli maaş hesaplaması birbirinden farklılık göstermektedir.
SSK (4A) emeklilerinin maaşlarının hesaplaması 3 ayrı döneme ayrılmıştır. Buna göre 2000 yılı öncesi, 2000 – 2008 yılları arası ve 2008 yılı sonrası dönemi sigorta kaydı olan kişilerin emekli maaş hesaplaması farklı usullerde yapılacaktır.
BAĞ-KUR (4B) kapsamında emekli olan kişilerin EYT düzenlemesi ile emekli olması da dönemler bakımından ayrı usullere tabi kılınmıştır. Buna göre 2000 yılı öncesi, 2000 – 2008 yılları arası ve 2008 yılı sonrası dönemi sigorta kaydı olan kişilerin emekli maaş hesaplaması farklı usullerde yapılacaktır.
Emekli Sandığı (4C) kapsamında emekli olan kişilerin EYT düzenlemesi ile emekli olması da dönemlere ayrılmıştır. Buna göre 2008 öncesi ve 2008 sonrası olarak 2 ayı hesaplama usulü mevcuttur.
Son Dakika › Ekonomi › Emekli Maaşı Nedir, Nasıl Hesaplanır? Avukat Umur Yıldırım Açıklıyor - Son Dakika
Sizin düşünceleriniz neler ?