G20-Oecd Uluslararası Yatırım Küresel Forumu

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, yatırım olmadan bir ülkenin küresel değer zincirine giremediğini belirterek, "O nedenle ülkemizde, yüksek katma değerli yatırımlara uygun ortamın oluşturulması en büyük temennimiz" dedi.

G20-OECD Uluslararası Yatırım Küresel Forumu'nda OECD Ticaret ve Tarım Direktörü Adrian Blundell-Wignall'ın moderatörlüğünü yaptığı "Küresel Değer Zincirinde Çokulusluluk: Ticaret ve yatırım bağlamında çıkarım ve politika önerileri" konulu panelde konuşan Büyükekşi, küresel değer zincirine bakıldığında standart imalatın artık fark yaratmadığının görüldüğünü dile getirdi.

Küresel değer zincirinin temelinde yatırımların geldiğine işaret eden Büyükekşi, yatırım olmadan bir ülkenin küresel değer zincirine giremeyeceğini söyledi.

O nedenle Türkiye'de yüksek katma değerli yatırımlara uygun ortamın oluşturulmasının en büyük temennileri olduğunu vurgulayan Büyükekşi, şöyle devam etti:

"Önümüzdeki yıllarda ticaret ve yatırım trendlerini etkileyecek ana güçlere baktığımızda, küresel ekonomik görünümdeki belirsizlik, döviz kurlarındaki dalgalanmalar, enerji ve emtia fiyatlarındaki jeopolitik riskler, bilgi iletişim teknolojilerindeki gelişmeler, artan korumacılık önlemleri ve küresel ticaretin çok taraflı anlaşmalardan ikili ticaret anlaşmalarının yarattığı alanlara sıkışması, yatırımın önünde büyük engel oluyor."

Büyükekşi, küresel ekonomide ise dünya mal ticaretinin 2015'in 7 ayında değer bazında yüzde 11 gerilediğini aktararak, paritenin ilk yarıdaki gerilemede etkili olduğunu, yılın ikinci yarısında bu etkinin azalmasını beklediklerini söyledi.

Değer bazında gerilemenin bu yıl yüzde 6-7 bandında olabileceğinin altını çizen Büyükekşi, dünya mal ticaretinin miktar bazında yüzde 3 büyüdüğünü kaydetti.

Ancak enerji ve emtia fiyatlarında düşüş nedeniyle dünya mal ticaretinin bu yıl 17,5 trilyon dolar seviyelerine gerilemesinin beklendiğini belirten Büyükekşi, "Geçen yıl bu rakam 18,4 trilyon dolardı. Gelişmiş ülkelerde büyüme hızlanıyor. Yavaşlama ve durgunluk endişeleri başta Çin olmak üzere gelişmekte olan ülkelerden geliyor. Çin yüzde 7'nin altında kalırsa gelişmekte olan ülkeler için sorun olabilir" diye konuştu.

"Doğrudan yabancı yatırım, rekabet ve inovasyonun önünü açıyor"

Mehmet Büyükekşi, küresel doğrudan yabancı yatırım akımlarının 2014'te yüzde 16 düşerek 1,2 trilyon dolara gerilediğini ifade etti.

Gelişmekte olan ülkelere doğrudan yabancı yatırım girişlerinin 681 milyar dolarla en yüksek seviyesine yükseldiğine işaret eden Büyükekşi, şunları kaydetti:

"Çin 129 milyar dolarla ilk sırada. Türkiye'de ise son 10 yılda doğrudan yabancı yatırım girişleri 3,5 kat arttı. 2014'te 12,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ancak 2005-2007 kriz öncesi yıllık ortalama olan 17,4 milyar dolarlık seviyenin altında. Biliyoruz ki doğrudan yabancı yatırım, rekabet ve inovasyonun önünü açıyor.

Bu anlamda 2023 yılındaki 1,1 trilyon dolarlık dış ticaret hedefimiz için doğrudan yabancı yatırımlar çok önemli. Bunun için Ar-Ge'yi kapsayacak şekilde yurt içine yapılan doğrudan yabancı yatırımların teşvik edilmesini istiyoruz. Özellikle yüksek katma değerli üretime yönelik daha çok yatırım talep ediyoruz."

Büyükekşi, teknolojik olarak, katma değerin, üretimden Ar-Ge ile satış ve pazarlamaya yöneldiğini belirterek, küreselleşmenin daha kapsayıcı bir hal aldığını söyledi.

Cep telefonu, internet ve sosyal medyaya erişimin artmasının bilgi iletimini kolaylaştırdığını aktaran Büyükekşi, "Farklı tüketici ihtiyaçlarını karşılayabilmek ve yeni demografiye uyum sağlamak için dizayn kişiselleşiyor" dedi.

Büyükekşi, 2020 yılına doğru dünya nüfusu büyümesinin yüzde 83'ünü Asya ve Afrika'nın oluşturacağı öngörüsünde bulundu.

Küresel iş gücü dengesinin değiştiğinin altını çizen Büyükekşi, "2040 yılında en yüksek iş gücünün Hindistan, Çin, Nijerya'dan gelmesi bekleniyor. Çin'in 'dünyanın fabrikası' olma unvanının, 2020 yılına doğru azalan çalışan nüfusu sonucu tehlikeye girmesi muhtemel" ifadelerini kullandı.

"Son 15 yılda dünya Çin'e ayak uydurdu"

Kosta Rika Dış Ticaret Bakanı Alexander Mora, son yıllarda bilgi ve fikir odaklı endüstrilerin ivme kazandığını, arazi ve sermaye esaslı sektörlerin ise gelişmekte olan ülkelerde büyük devler yarattığını söyledi.

"Bugün artık en karlı sektörler geleneksel sektörler değil. En karlı şirketler beklenmedik diyebileceğimiz sektörlerdir. Çünkü bugün onlar iyi durumdalar" diyen Mora, şirketlerin insan sermayesi olarak en uzman yetenekleri bulunma çalıştığını ve beşeri sermayenin rekabet üstünlüğü sağladığını vurguladı.

Avustralya Ticaret ve Yatırım Bakan Yardımcısı Robert Owen-Jones ise ülke olarak yatırım çekme konusunda ön sıralarda bulunduklarını ve çokuluslu şirketler ile yakın ilişkiler içerisinde olduklarını belirtti.

Son yıllarda yeni nesil yatırımcılar bulduklarını ve Çin'in Avustralya'ya en fazla yatırım yapan ülke konumuna yükseldiği bilgisini veren Jones, hizmet sektörünün en büyük yabancı yatırımı çektiğini ve bu sektöre madencilikten daha fazla yatırım yapıldığını ifade etti.

Uluslararası Ticaret Merkezi Başekonomisti Marion Jansen de yapısal değişiklikler ve belirsizliklerin yatırımın önündeki önemli iki konu olduğunu dile getirdi.

Ticaret ve büyüme arasındaki ilişkinin sürekli bir ilişki olmadığını son 15 yılda gördüklerini söyleyen Jansen, burada Çin'in önemli bir rolü olduğunu, son 15 yılda dünyanın Çin'e ayak uydurduğunu kaydetti.

Dünya Ticaret Örgütü Başekonomisti Robet Koopman, ticaret ve yatırım arasında ve çokuluslu şirketler ile KOBİ'ler arasında sembiyotik ilişkinin olduğunu söyledi.

Yapılan araştırmada KOBİ'lerin toplam faktör verimlilik artışı ile ekonomik büyümeye daha fazla katkı sağladığını belirten Koopman, Dünya Ticaret Örgütü'nün araştırmasına göre dünya ticaretinin yüzde 80'inin çokuluslu şirketler tarafından yapıldığını ve KOBİ'lerin yine de küresel değer zincirine çok büyük katkı sağladığını vurguladı.

Panelde konuşan Inter American Kalkınma Bankası Direktörü Antoni Estevadeordal ve ArcelorMittal Başkan Yardımcısı Frank Schulz da yabancı yatırımların önündeki hukuki engellerin kaldırılması ve yatırımda eşitliğin sağlanmasının küresel yatırım boşluğunun kapatılmasında önemli rol oynayacağını ifade etti.