Koronavirüs, Çin ve dünya ekonomisini nasıl etkileyecek?

Virüsün ilk kez görüldüğü 11 milyon nüfuslu Vuhan kentinde seyahat üzerinde sert kısıtlamalar var. Vuhan'ın içinde bulunduğu Hubei eyaletinde de benzer önlemler alınıyor. Bu önlemler yalnızca iş seyahatlerini engellemekle kalmıyor, aynı zamanda işçilerin, malların ve tüketicilerin hareketini de kısıtlıyor. Salgın nedeniyle çok sayıda insan, virüsü kapabileceklerini düşündükleri mekanlardan ve etkinliklerden kaçınıyor. Bu yüzden restoranlar, sinemalar, ulaştırma hizmetleri, oteller ve mağazalar bu etkiyi hızlı bir şekilde hissetti. Krizin Çin Yeni Yılı'na denk gelmesi de, özellikle o dönemde para kazanan şirketlerin bu gelirden mahrum kalmasına yol açtı.

ÜRETİM VE SATIŞ SÜREÇLERİNİN AKSAMASI NAKİT AKIŞINI ETKİLİYOR

Merkezi hükümet yetkilileri yeni yıl tatilini birkaç gün uzatırken bazı yerel yönetimler bu karara birkaç gün daha ekledi. Bu durum, işçilerin iş başına dönüşünü geciktirdi. Üretim ve satış süreçlerinin aksaması nakit akışını da etkiliyor. Bu özellikle küçük şirketler için sorun yaratabilir. Çoğu şirketin yapması gereken ödemeler devam ediyor. Bunlara işçilerin maaşları da dahil. İhracat yapan şirketler ise, diğer ülkelerdeki alıcıların Çin dışındaki ülkelerden tedarik yolunu tercih etmesi bu ülkelerdeki Çin pazarlarını etkileyebilir.

BBC'ye konuşan, Guangdong'da saç düzleştirici ve saç kurutma makinası gibi ürünler satan Wing Sang Electrical'ın sahibi Herbert Wun, halihazırda ABD - Çin ticaret savaşından etkilenmekte olan şirketlerin böylesi bir sonucu kaldıramayabileceğini söyledi. Wun, "Salgın, Çin'i tedarik zincirlerinden çıkarmaya çalışan müşterilerin üzerindeki baskıyı artıracak" dedi.

ÇİN VE DÜNYA EKONOMİSİNE DARBE VURDU

Virüsün ekonomi üzerindeki etkisi sadece Çin'de hissedilmiyor. Çin'de dükkanları olan IKEA ve Starbucks gibi uluslararası zincirler mağazalarını kapattı. Bazı hava yolu şirketleri Çin'e uçuşlarını sonlandırdı. Oteller rezervasyon yapmış müşterilerine paralarını geri ödemeye başladı.

Bunun ötesinde küresel entegre tedarik zincirlerine dair endişeler var. Benzer bir salgınla en son 17 yıl önce SARS virüsüyle karşılaşan Çin bu ağlarda büyük bir öneme sahip ve o dönemden bu yana Çin'in bu ağlardaki rolü çok arttı. Güney Koreli Hyundai, Çin'den parça tedarik etmekte zorlandığı için araba üretimini durdurdu. Bu, önümüzdeki süreçte artacak benzer sorunların ilk sinyali olabilir.

Çin küresel motor ve elektronik sektörlerinde önemli bir tedarikçi. Pek çok cep telefonu da ya Çin'de üretiliyor ya da içinde Çin'de üretilmiş parçalar kullanılıyor.

Finansal pazarlar da krizin etkilerini hissetti. Dünya çapında borsalar iki hafta öncesinin gerisinde puanlara sahip. Çin'de ise tatilin ardından ilk iş gününde borsa yüzde 8 düştü. Çin'in önemli alıcılar arasında yer aldığı endüstriyel ürünlerin fiyatları da düştü.

Ham petrol fiyatı son bir yılın en düşük seviyesinde. Son iki haftadaki düşüş yüzde 15. Bazı petrol üreticisi ülkeler fiyatların artması için üretimi kısmayı düşünüyor. Bakır fiyatları da iki haftada yüzde 13 düştü.

İnşaat sektörü için önemli bir malzeme olan bakırdaki düşüş de, Çin'deki inşaatların salgın kapsamında alınan önlemlerden etkilenecek olmasıyla bağdaştırılıyor.

EKONOMİYE ETKİSİ ARTABİLİR

Bu malların üreticilerinin büyük bir kısmı gelişmekte olan ülkeler. Salgının ekonomik etkilerini ölçmek için henüz erken bir dönemdeyiz. Etkilerin boyutu, Çin'in virüse karşı ne kadar etkili önlem alabileceğine göre şekillenecek. Fakat bazı uzmanlar şimdiden, farazi tahminler yapmaya başladı.

Oxford Economics Çin'in, 2020'nin ilk çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre büyümesinin yüzde 4'e düşeceğini tahmin ediyor. Yıl sonu büyüme tahmin ise yüzde 5,6'ya çekildi. Salgın öncesinde hem ilk çeyrek hem de yıl sonu büyüme tahmini yüzde 6 olarak öngörülüyordu. Oxford Economics küresel büyümenin de yüzde 0,2 azalacağını tahmin ediyor ve bu tahminlerin "en kötü senaryonun gerçekleşmeyeceği" varsayımıyla yapıldığını vurguluyor. Bu nedenle koronavirüsün ekonomiye etkisinin artması mümkün.