Yek Belgeli Üreticiler, Kurulu Gücününün Tamamı İşletmeye Girmeden Yek Destek Mekanizmasından...

Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak 18 Mayıs 2005 tarihinden 31 Aralık 2015 tarihine kadar kısmen veya tamamen işletmeye girmiş veya girecek olan üretim tesislerine ilişkin üretim lisansı sahibi tüzel kişiler, lisansına derç edilen ilk kurulu gücün tamamının işletmeye giriş tarihinden itibaren 10 yıl süreyle Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması'dan (YEKDEM) yararlanabilecek Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak 18 Mayıs 2005 tarihinden 31 Aralık 2015 tarihine kadar kısmen veya tamamen işletmeye girmiş veya girecek olan üretim tesislerine ilişkin üretim lisansı sahibi tüzel kişiler, lisansına derç edilen ilk kurulu gücün tamamının işletmeye giriş tarihinden itibaren 10 yıl süreyle Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması'dan (YEKDEM) yararlanabilecek. Aynı şekilde tamamı işletmeye girmeden YEKDEM'e katılan tüzel kişiler de on yıl süreden faydalanacak.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmeliği Resmi Gazete'de Yayımlandı. Yönetmelik, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretiminin teşvik edilmesi amacıyla; üretim lisansı sahibi tüzel kişilere yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri için Yenilenebilir Enerji Kaynak Belgesi verilmesi ile 10 Mayıs 2005 tarihli ve 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun kapsamında işletilecek YEK Destekleme Mekanizmasının kuruluşu ve işleyişini düzenlemek amacıyla kamu tüzel kişilerinin görev ve yetkileri ile ilgili gerçek ve tüzel kişilerin hak ve sorumluluklarına ilişkin usul ve esasları kapsıyor.

-YEK DESTEKLEME MEKANİZMASI-

Yenilenebilir Enerji Kaynakları (YEK) Destekleme Mekanizması; bu Yönetmelik kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim faaliyeti gösteren üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin kayıt olmak suretiyle faydalanabileceği; Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik (LÜY) kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi yapan kişilerin bölgesinde bulundukları görevli tedarik şirketi aracılığıyla faydalanacakları Yenilenebilir Enerji Kanunu'na ekli I ve II sayılı Cetveller uyarınca belirlenecek fiyatları kapsıyor. Destekleme mekanizması ayrıca bu Yönetmelik kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim faaliyeti gösteren üretim lisansı sahibi tüzel kişiler ile LÜY kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimi yapan kişilerin yararlanabileceği süreleri de içeriyor.

YEK Destekleme Mekanizması (YEKDEM), piyasa işletmecisi tarafından takvim yılı bazında işletilecek. YEKDEM'e bir takvim yılı için tabi olan üretim lisansı sahipleri, uygulamaya dahil oldukları takvim yılı içerisinde YEKDEM'den çıkamayacak. LÜY kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim yapan kişiler uygulama dışına çıkamayacak.

-YEKDEM'E KAYIT BAŞVURULARI-

Yönetmelik kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim lisansı sahibi tüzel kişiler, lisans bazında, bir sonraki takvim yılında YEKDEM'e kayıt olmak istemeleri halinde 31 Ekim tarihine kadar Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na başvuru yapacak. Başvuru, hibrit tesisler bakımından bu Yönetmelik kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynağından üretilen miktarı, diğerleri için lisans kapsamındaki üretim miktarının tamamını kapsayacak. Görevli tedarik şirketleri; kendi bölgesinde lisanssız üretim kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak üretim tesisi kuran gerçek veya tüzel kişilerin sisteme verdikleri ihtiyaç fazlası elektrik enerjisini satın almakla yükümlü olacak. Görevli tedarik şirketlerinin, lisans süreleri boyunca, herhangi bir başvuruya gerek olmaksızın YEKDEM kayıtları yapılacak.

-YEKDEM'DEN YARARLANABİLECEKLER-

Bu Yönetmelik kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olup 18 Mayıs 2005 tarihinden 31 Aralık 2015 tarihine kadar kısmen veya tamamen işletmeye girmiş veya girecek olan üretim tesislerine ilişkin üretim lisansı sahibi tüzel kişiler, lisansına derç edilen ilk kurulu gücün; tamamının işletmeye giriş tarihinden, tamamı işletmeye girmeden YEKDEM'e katılması halinde, YEKDEM'e ilk katıldığı tarihten itibaren on yıl süreyle YEKDEM'den yararlanabilecek.

Bugüne kadar yürürlükte bulunan yönetmelik kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olup 18 Mayıs 2005 tarihinden 31 Aralık 2015 tarihine kadar işletmeye girmiş veya girecek olan üretim lisansı sahibi tüzel kişiler tesislerinin işletmeye giriş tarihinden itibaren on yıl süreyle YEKDEM'den yararlanabiliyordu.

Başvuru yapan tüzel kişilerin üretim tesislerinin, başvuru tarihi itibariyle kısmen veya tamamen işletmeye girmiş olması ve YEKDEM'e kayıt amacıyla Kuruma yapacakları başvurunun bu Yönetmelik hükümlerine göre kabul edilmesi gerekecek. LÜY kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarından ürettiği elektrik enerjisi muafiyetli üretim miktarı kapsamında olan gerçek veya tüzel kişiler, üretim tesislerinin tamamen veya kısmen işletmeye girdiği tarihten itibaren on yıl süreyle, bölgesinde bulundukları görevli tedarik şirketleri aracılığıyla YEKDEM'den yararlanacak.

-YEKDEM KAPSAMINDAKİ KAYITLAR-

Piyasa İşletmecisi, YEKDEM kapsamındaki enerjinin uzlaştırılması için bu Yönetmelik ve ilgili mevzuatta öngörülen işlemleri yürütebilmek amacıyla dengeleme ve uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuat hükümleri uyarınca kendi nezdinde kayıtlı bir YEKDEM portföyü oluşturacak. Nihai YEK listesinde yer alan lisanslı üretim tesislerine ilişkin dengeleme ve uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuat kapsamındaki Uzlaştırmaya Esas Veriş-Çekiş Birimi (UEVÇB) ve sayaç kayıtları, piyasa işletmecisinin oluşturacağı YEKDEM portföyü altında yer alacak şekilde güncellenecek. Kayıt bulunmaması halinde, YEKDEM portföyü altında dengeleme ve uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuat hükümleri uyarınca UEVÇB ve sayaç kaydı yapılacak.LÜY hükümleri uyarınca dağıtım sistemine verilecek muafiyetli üretim miktarı için görevli tedarik şirketleri adına, LÜY'de belirlenen şekilde YEKDEM portföyü altına dengeleme ve uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuat hükümleri uyarınca UEVÇB ve sayaç kayıtları yapılacak.

-YEKDEM KAPSAMINDAKİ ENERJİ ÜRETİM TAHMİNLERİ-

Üretim lisansı sahibi her bir YEKDEM katılımcısı saatlik üretim tahminlerini her bir gün için, önceki gün saat 09.00 itibariyle Milli Yük Tevzi Merkezi (MYTM) tarafından belirlenecek şekle uygun olarak MYTM'ye bildirecek. Muafiyetli üretim miktarı için YEKDEM katılımcısı olan görevli tedarik şirketleri kendi görev bölgesi içindeki OSB'lerde yer alan yenilenebilir enerji kaynaklarından LÜY kapsamında üretim yapan tesisler de dahil, muafiyetli üretim miktarına ilişkin saatlik tahminlerini her bir gün için, önceki gün saat 09.00 itibariyle MYTM tarafından belirlenecek şekle uygun olarak MYTM'ye bildirir.

MYTM, kendisine bildirilmiş olan üretim tahminlerinden faydalanarak veya kendi geliştirdiği tahmin yöntemlerine dayanarak her gün bir gün sonrası için UEVÇB bazında saatlik üretim tahmini yapacak ve söz konusu tahminleri KGÜP olarak dikkate alacak. MYTM, gerekli olması halinde YEKDEM katılımcılarından tahminlere esas olacak verileri talep edebilecek. UEVÇB bazında yapılan saatlik üretim tahminleri Piyasa İşletmecisine YEKDEM bölgesel veya ulusal toplam saatlik üretim tahmini şeklinde sunulacak.

MYTM, hesapladığı YEKDEM bölgesel veya ulusal toplam saatlik üretim tahminini aynı gün içerisinde saat 10.30'a kadar Piyasa İşletmecisine Piyasa Yönetim Sistemi (PYS) üzerinden bildireek. Piyasa İşletmecisi, YEKDEM bölgesel veya ulusal toplam üretim tahminini PYS aracılığıyla saat 11.00'a kadar yayımlayacak.

-YEKDEM KAPSAMINDA ENERJİNİN SATIN ALINMASI VE UZLAŞTIRILMASI-

YEKDEM kapsamında iletim veya dağıtım sistemine verileceği MYTM tarafından bildirilen ve tedarikçiler tarafından satın alınacağı kabul edilen tahmini enerji miktarı, YEKDEM portföyü altında Piyasa İşletmecisi tarafından gün öncesi piyasasında fiyattan bağımsız teklif olarak değerlendirilmek üzere her gün saat 11: 30'a kadar sistem satış teklifi olarak PYS aracılığıyla bildirilecek. Tedarikçiler nam ve hesabına YEKDEM portföyü altında Piyasa İşletmecisi tarafından birinci fıkra kapsamında satışı yapılan enerjiye ilişkin tutar, 15 inci madde uyarınca hesaplanan YEKDEM portföy geliri olarak tedarikçilere ÖYO ile aylık bazda paylaştırılacak.

Her bir YEKDEM katılımcısına uygulanacak fiyat, YEK Kanununa ekli I sayılı Cetvelde kaynak bazında belirlenen fiyat ile YEK Kanununa ekli II sayılı Cetvelde belirlenen fiyatlardan yararlanarak Bakanlıkça YEK Kanununun 6/B maddesi uyarınca çıkarılan yönetmeliğe göre hesaplanmış yerli ürün destek fiyatının toplanması suretiyle elde edilecek. Bu fiyat nihai YEK listesinde her bir YEKDEM katılımcısı için ayrı ayrı gösterilecek.

-YEKDEM'e İLİŞKİN AYLIK SÜREÇLER-

TEİAŞ veya ilgili dağıtım şirketi tarafından YEKDEM katılımcısı lisanslı üretim tesisleri bazında okunan veriş değerleri ile dağıtım şirketleri tarafından okunarak kaynak bazında toplanan muafiyetli üretim miktarı dengeleme ve uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuatta yer alan ilgili maddeler uyarınca PYS üzerinden Piyasa İşletmecisine bildirilecek. Üretim lisansı sahibi her bir YEKDEM katılımcısına ödenecek bedel Piyasa İşletmecisi tarafından; muafiyetli üretime ilişkin ödenecek toplam bedel ise ilgili görevli tedarik şirketleri tarafından LÜY ilgili hükümleri uyarınca hesaplanacak. İlgili görevli tedarik şirketi tarafından hesaplanan toplam bedelin Piyasa İşletmecisine PYS üzerinden bildirilmesini müteakip Piyasa İşletmecisi 12. madde uyarınca YEKTOB hesabını gerçekleştirecek. Bu bedel, YEKDEM katılımcılarına ilişkin uzlaştırma bildiriminin PYS aracılığıyla yayımlanmasını müteakip her bir YEKDEM katılımcısı tarafından dengeleme ve uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuat hükümleri uyarınca Piyasa İşletmecisine ayrıca faturalanacak.

Her bir YEKDEM katılımcısı için belirlenen YEK bedellerinin toplanması suretiyle hesaplanan YEKTOB, tedarikçilere ödeme yükümlülüğü oranına (ÖYO) göre aylık bazda paylaştırılarak, her bir tedarikçi için ödeme yükümlülüğü tutarı (ÖTY) belirlenecek.

-TEMİNATLAR-

Piyasa İşletmecisi, tedarikçilerin hesaplanan ödeme yükümlülüğü tutarlarına ilişkin mükellefiyetlerini yerine getirmek amacıyla, gerektiğinde dengeleme ve uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuat hükümlerine göre tahsil edilen teminatlarını kullanabilecek. Tedarikçilerin nakit teminatlarının kullanılması veya diğer teminatlarının nakde çevrilerek kullanılması halinde ilgililer, kullanılan teminatlarını ilgili dengeleme ve uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuat hükümlerinde öngörülen miktarlara tamamlamak veya güncellemekle yükümlü olacak.

Faturalama, ödemeler, ödemelerin yapılmaması, itirazlar ve düzeltmelere ilişkin süreçler için dengeleme ve uzlaştırma işlemlerini düzenleyen ilgili mevzuat hükümleri uygulanacak.

-YEK BELGESİ-

YEK belgesi; Lisansı kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynağından üretilebilir elektrik enerjisinin ulusal ve/veya uluslararası piyasalarda satışında kaynak türünün belirlenmesi ve takibi; lisansı kapsamındaki üretim tesisinde bu Yönetmelik kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik enerjisi için YEKDEM kapsamındaki uygulamalardan yararlanılması; yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisinde üretilen elektrik enerjisinin emisyon ticareti kapsamındaki piyasalarda satışında kaynak türünün belirlenmesi ve takibi için kullanılması amaçlarıyla verilecek. Üretim lisansı sahibi tüzel kişilere verilen lisans belgesi, lisansı kapsamındaki yenilenebilir enerji kaynağından üretilebilir elektrik enerjisinin, ulusal veya uluslararası piyasalarda satışında kaynak türünün belirlenmesi ve takibi ile YEKDEM kapsamındaki uygulamalardan yararlanmak amacıyla Yenilenebilir Enerji Kaynak Belgesi olarak lisans süresince geçerli olacak.

-YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAĞINA DAYALI ÜRETİM MİKTARI-

Kurum, her yıl Nisan ayında, lisansına konu üretim tesisi yenilenebilir enerji kaynağına dayalı olan lisans sahibi tüzel kişilerin, bir önceki yıl içerisinde, lisans bazında yenilenebilir enerji kaynağından üretilerek sisteme verdikleri elektrik enerjisi miktarını ve hibrit tesisler bakımından yenilenebilir enerji kaynağından yapılan üretim miktarını Kurum internet sayfasında duyuracak.

-HİBRİT TESİSLER-

Yönetmelik ile hibrit tesislerde yenilenebilir enerji kaynağına dayalı elektrik enerjisi üretiminin yapılmasına yönelik usul ve esaslar çerçevesinde tespit edilecek. Hibrit tesislerde; güneş enerjisinden üretilen elektrik enerjisi miktarını, YEK Kanun'nun maddesinin beşinci fıkrası uyarınca Bakanlıkça çıkarılan yönetmelik hükümleri çerçevesinde Piyasa İşletmecisine bildirilecek. Güneş enerjisi hariç, diğer yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik enerjisi miktarı; kaynak türüne bağlı olarak yenilenebilir enerji kaynağından üretilen elektrik enerjisi miktarının ayrı sayaç kullanılarak belirlendiği durumlarda, ilgili sayaç verileri esas alınacak. Kaynak türüne bağlı olarak yenilenebilir enerji kaynağından üretilen elektrik enerjisi miktarının ayrı sayaç kullanılarak belirlenmediği durumlarda, bu tür tesisler YEKDEM kapsamında dikkate alınmayacak. Hibrit tesisin bulunduğu bölgedeki dağıtım şirketi, hibrit tesislerde üretilen elektrik enerjisi içerisindeki güneş enerjisi dışındaki diğer yenilenebilir enerji kaynağına dayalı olan ve birinci fıkra çerçevesinde tespit edilen elektrik enerjisi üretim miktarını her fatura dönemi için Piyasa İşletmecisine ve görevli tedarik şirketine bildirecek. Hibrit tesisin bulunduğu bölgedeki dağıtım şirketi, bu kapsamdaki tesislerde, bu maddenin uygulanması kapsamında, gerektiğinde yerinde inceleme yapabilecek. Bu Yönetmeliğin uygulanması kapsamında, Bakanlığın onayladığı elektrik üretim projesinde yer alan kaynak dışında farklı bir enerji kaynağının kullanıldığının tespit edilmesi halinde, ilgili dağıtım şirketi söz konusu durumu üç işgünü içerisinde Kuruma bildirecek. Kurum tarafından yapılan değerlendirme sonucunda bu kapsama girdiği tespit edilen tüzel kişiler, Kurul kararıyla içinde bulunulan yıl da dahil olmak üzere, YEKDEM kapsamından çıkartılabilecek.

-YAPTIRIMLAR VE YAPTIRIMLARIN UYGULANMASINDAKİ USUL-

Bu Yönetmelik hükümleri uyarınca Kuruma yapılan başvurularda başvuru sahibinin yanıltıcı bilgi veya belge verdiğinin, düzenlediğinin tespiti halinde üretim lisansı sahibi tüzel kişi bu Yönetmelik kapsamındaki haklardan yararlandırılmayacak, ödenmiş tutarlar geri alınacak ve Kanunun 16. maddesi hükümleri çerçevesinde işlem tesis edilecek.

YEKDEM katılımcıları ve tedarikçiler DUY uyarınca işletilen PYS'ye erişim sağlayabilmek için gerekli önlemleri almakla yükümlü olacak.

-GEÇİCİ VE SON HÜKÜMLER-

21 Temmuz 2011 tarihli ve 28001 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmeliğe yapılan atıflar bu Yönetmeliğe yapılmış sayılacak. Yönetmelik ile 21 Temmuz 2011 tarihli Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı.

-YEKDEM'E İLİŞKİN GEÇMİŞ YILLARA YÖNELİK UYGULAMALAR-

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik çerçevesinde 2013 yılında YEKDEM'e katılan tüzel kişiler, bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde, 2013 yılı sonuna kadar YEKDEM'den yararlanmaya devam edecek. Yönetmelik bugün itibarıyla yürürlüğe girdi. - Ankara