Avrupa'nın Dostları Toplantısı"

Başbakan Ahmet Davutoğlu, "ABD güçleri Irak'a neden gitti istikrar getirmek için ama şimdi baktığımız zaman çok tehlikeli bir terör örgütü DEAŞ veya IŞİD ve hangi isimle ifade ederseniz edin ama İslam ismini kullanmayın sadece, çünkü İslam'ın mantalitesi ve felsefesiyle uzaktan yakından alakası yok, onlar orada" dedi.

Başbakan Davutoğlu, Belçika'da, Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Daimi Temsilciliği ile "Friends of Europe" (Avrupa'nın Dostları) tarafından ortaklaşa düzenlenen toplantıda, düşünce kuruluşları temsilcilerine hitap etti.

Davutoğlu, İngilizce yaptığı ve TRT'den simültane çeviriyle yayınlanan konuşmasında, Charlie Hebdo'ya yapılan saldırının ardından Paris'te düzenlenen yürüyüşe katıldığını hatırlatarak, dünyanın değiştiğini, ekonomik krizlerin, terör saldırılarının, dünyadaki düzensizlikten kaynaklanan bazı sıkıntıların, insanları her yerde bulabileceğini ifade etti.

Şu anda tarihin akışını anlamanın çok daha önem kazandığına, tarihin akışından ortaya çıkan sıkıntılar olduğuna, bunların da hem riskleri hem de avantajları sunduğuna işaret eden Davutoğlu, burada dört büyük dönüşümden bahsedebileceğine, bunlara bazı konuşmalarında da "soğuk savaş sonrası depremler" olarak da atıfta bulunduğuna dikkat çekti.

Davutoğlu, soğuk savaşın üzerinden neredeyse 25 yıl geçtiğini ancak geçen bu süreye rağmen hala büyük sıkıntılarla karşı karşıya kalındığını söyledi.

Ülkeleri yöneten liderlerin birleşemediğini, bir dünya düzeni ortaya çıkaramadığını dile getiren Davutoğlu, son çeyrek yüzyıl içinde yeni bir kapsayıcı birlik, organizasyon veya mevcut organizasyonun dönüşümünün tesis edilemediğine değindi.

İkinci büyük sıkıntının da 11 Eylül saldırısı olduğunu belirten Davutoğlu, bütün ulusların bu saldırıya karşı adım attığını hatırlattı.

-"Şimdi ordularımız oradan geri çekiliyor"

Davutoğlu, NATO, AB ülkeleri ve Türkiye de dahil olmak üzere bir çok ülkenin Afganistan'da birlikte çalıştığını anımsatarak, "Şimdi ordularımız oradan geri çekiliyor. Türkiye'nin, Kabil Havaalanı'nda misyonu devam edecek tabii ki ama son olaylar bize şunu gösterdi ki; güvenlik meselesi hala masa üzerinde duran bir mesele. Hatta Afganistan müdahalesinden ve daha sonraki Irak Savaşı'ndan sonra hala biz büyük bir sıkıntı yaşıyoruz. ABD güçleri Irak'a neden gitti istikrar getirmek için ama şimdi baktığımız zaman çok tehlikeli bir terör örgütü DEAŞ veya IŞİD ve hangi isimle ifade ederseniz edin ama İslam ismini kullanmayın sadece, çünkü İslam'ın mantalitesi ve felsefesiyle uzaktan yakından alakası yok, onlar orada" diye konuştu.

Üçüncü büyük sıkıntının ekonomik sıkıntı olduğunu söyleyen Davutoğlu, 2008'deki krize ve etkilerine de değindi.

Başbakan Ahmet Davutoğlu, ekonomik krizlerle birlikte işsizlik gibi konularda sosyal sorunlar çıktığını ve bunların sonucu olarak bir çok ülkede politik krizlerin de ortaya çıkmaya başladığının altını çizdi.

Bu sürece devamla ortaya çıkan Arap Baharı'nın Arap gençliğinin haklı istekleriyle başladığını kaydeden Davutoğlu, şöyle devam etti:

"1970'lerde biz üniversite öğrencisiyken de bu tip gösteriler oluyordu ve hak arama gösterilerine bizler de katılıyorduk. Demokratik haklar için Türkiye'de yürüyorduk. Herhangi bir vesayete karşı ama bu Arap gençlerinin büyük bir kısmı şu anda ya hapishanede, Mısır olsun, Yemen olsun ve başka ülkelerde veya mezarlıkta, Suriye'de olduğu gibi. Ne kötü gitti peki? Biz demokrasiyi Ortadoğu'da neden destekleyemiyoruz? Doğu Avrupa'da soğuk savaş sonrası dönemde desteklediğimiz gibi neden bunu destekleyemiyoruz?"

-"Baas ideolojisi bir soğuk savaş ideolojisidir"

Davutoğlu, Doha'da yaptığı konuşmayı da hatırlatarak, konuşmasında, "tarih her zaman geç de olsa yolunu bulur" dediğini belirtti.

"Demokratik dönüşümler esasında 1990'larda olmak durumundaydı çünkü Doğu Avrupa bu sürece girmişti 1990'larda ama uluslararası camia o dönemlerde destek vermemişti Kuzey Afrika'nın belli taleplerine ve bu ertelenmişti ve halı altına süpürülmüştü" diyen Başbakan Davutoğlu, "Bu sefer esasında bu bir ideolojik yapı değil çünkü genç nesiller ideolojik kaynaklardan geliyor. İslamcı olsun, liberal olsun hepsi demokrasi istiyor ve siyasi yapılar esasında soğuk savaş döneminde kurulmuştu. Baas ideolojisi bir soğuk savaş ideolojisidir. Ortadoğu'daki totaliter rejimler soğuk savaş ideolojileridir" ifadesini kullandı.

Bu gençlerin Ortadoğu'da, 2011 yılında başarılı olmalarıyla umut ışığı ortaya çıktığını ancak 2013 yılında karşı devrimler, askeri müdahaleler ve darbeler gerçekleştirildiğini ve Suriye'de yüz binlerce insanın öldürüldüğünü anlatan Davutoğlu, Suriye'deki eski soğuk savaş mantalitesinin hala hayatta olduğunu belirtti.

Başbakan Davutoğlu, "Eğer bir devlet, ülkesinin üçte ikisini kontrol edemiyorsa o onun başarısı değil, uluslararası camianın, Avrupa'nın başarısızlığıdır, hepimizin başarısızlığıdır çünkü biz, ılımlı genç, Arap, kahramanvari bu nesle destek vermedik. Onlar hayatını kaybettiğinde, onlar kimyasal silahlarla öldürüldüğünde, hapse atıldığında biz onlara destek vermedik, daha sonra da terörist bir rejim geldi ve DEAŞ Musul'u ele geçirene kadar da Esad rejimiyle DEAŞ veya IŞİD arasında taktiksel bir işbirliği vardı çünkü Esad rejimi şehirlere saldırıyordu ama kara gücü yoktu."

Esad'ın zulmünün devam ettiğini, DEAŞ militanlarının da orada olduğunu kaydeden Davutoğlu, çok büyük bir jeopolitik sıkıntının ortada durduğunu vurguladı.

-"Türkiye bir istikrar adası"

Önlerinde jeopolitik, ekonomik, siyasi ve güvenlik olmak üzere 4 büyük sıkıntı olduğunu ve bu sıkıntıların hepsinin hala durduğunu ifade eden Davutoğlu, karamsar olmak istemediğini ancak "realistik, gerçekçi olmak" durumunda olunduğunu söyledi. Davutoğlu, şöyle devam etti:

"Hem revizyon yapmamız lazım hem realistik olacağız. Avrupalı meslektaşlarımla geçen yıl burada bir toplantı yapıyordum ve Ukrayna'yla Suriye'yle ve diğer ülkelerle alakalı sorular geldiğinde ben şunu söylemiştim. 'Bugün üç tane ülke kategorisi var' demiştim. Birincisi bazı ülkeler vardır ki hem vizyonları vardır hem de ülkelerini yönetecek kapasiteleri vardır. Yani vizyoner yaklaşımdır bu, geleceğe yönelik olarak adımlar atabilirler. Bu ülkeler çok fazla değildir ama bu ülkeler yükselmeye devam edecektir. Türkiye bunlardan bir tanesidir, bizim 2023 vizyonumuz var. Türkiye bir istikrar adasıdır kendi coğrafyası içerisinde. 8 tane kırılgan devletin arasında Türkiye bir istikrar adasıdır."

İkinci kategoride ise gelecek vizyonları olmayan ancak en azından kendi ülkelerindeki durumu kontrol edebilen ülkelerden bahsettiklerini anlatan Davutoğlu, bu ülkelerin daha fazla statüko odaklı olduğunu, halkları için bir şeyler üretemediğini ama en azından ne yükseldiklerini ne de düştüklerini söyledi.

Üçüncü grup ülkelerin de hem vizyonlarının hem de kendi ülkelerini yönetecek kapasitelerinin olmadığını belirten Davutoğlu, bunların kırılgan ülkeler olduğunu, sadece kendileri için değil etrafları ve tüm dünya için sıkıntı yarattıklarını kaydetti.

-"Kapsayıcı kimliği desteklemeliyiz"

Söz konusu 4 boyut içerisinde Avrupa ve Türkiye'nin nasıl etkilendiği konusuna da değinen Davutoğlu, sosyo kültürel boyuta bakıldığında, esasında bir çok şeyin temelinde bunun olduğunu söyledi.

Başbakan Davutoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Kimlikler değişiyor, vatandaşlık Avrupa'da temel kriter, Türkiye'de de her yerde böyle. Ama bu vatandaşlık konsepti, kavramı sıkıntılarla karşılaşıyor. Bizler kapsayıcı kimliği desteklemeliyiz çünkü çeşitlendirilmiş kimlikler, bir ulus devleti içerisinde veya bir kıta içerisinde varsa, bir tarafta PEGIDA üyeleri var, bir tarafta DEAŞ üyeleri var aynı Avrupa içerisinde iki tane mantalite.

Evvelsi gün bir gazeteye bir mülakat vermiştim ve şunu söylemiştim, bu PEGIDA da diğer tarafta da IŞİD veya DEAŞ bunların her ikisi de birbirlerine zıt mantaliteler ama birbirlerine çok yakın mantaliteler olarak duruyorlar. Çünkü kimlikte referans çok dar bir halkayı içerisine alıyor. Bizim şu andaki en büyük sıkıntılarımızdan birisi bu."

-"Türkiye için 20 sene önce bir sıkıntıydı"

Bunun, Türkiye için 20 sene önce bir sıkıntı teşkil ettiğini, iktidara geldiklerinde en büyük sıkıntılarının bu olduğunu anlatan Davutoğlu, şunları kaydetti:

"Çünkü Türkiye'deki vatandaşların büyük bir kısmı siyasi süreçten dışlanmış hissediyorlardı kendilerini. Mesela Türkiye'deki gayrimüslim topluluklar... Gayrimüslim toplulukların liderleri ile 2 hafta önce bir akşam yemeği yedim ve bazı anekdotlar paylaştılar bizlerle. Kendilerini ve toplumlarını Türkiye'de eşit vatandaş olarak eskiden hissetmediklerini ama şimdi artık bunu böyle hissettiklerini söylediler. Benim Dışişleri Bakanı olduğum zaman yaptığım ilk beyanlardan ve verdiğim ilk talimatlardan biri şuydu, 'bütün büyükelçilere, Türkiye'deki dini liderler, patrikler de dahil olmak üzere, ister Ermeni Patriği ister Süryani Patriği olsun, bizim büyükelçilerimiz tarafından havaalanında karşılanacaklar ve ben Dışişleri Bakanı olarak nasıl karşılanıyorsam, onlar da öyle karşılanacaklar' dedim. Ama tabi bu zor geldi ilk başta. Bir çok dini vakıf, esasında 1930'larda onların hakları ellerinden alınmıştı, 3-4 sene evvelinde, onların hakları geri verildi. Ben, 'hiçbiriniz için' dedim, artık 'azınlık' demiyorum, çünkü sizler eşit vatandaşlarsınız ister Musevi olsun, ister Süryani olsun... Biz son 4-5 yıl içinde bunu başardık."

-"Şimdi Kürtçe siyasi propaganda bile yapılıyor"

İkinci grubun Kürtler olduğuna dikkat çeken Davutoğlu, Kürtler için Kürtçeyi akrabalarıyla veya başkalarıyla konuşma şanslarının bulunmadığını bir çok sınırlama, kısıtlama olduğunu hatırlattı.

Davutoğlu, "TRT özel bir kanal açtı. TRT ŞEŞ olarak açılmıştı ama şimdi 'TRT Kürdi' oldu bu kanalın ismi. Doğu Anadolu'ya ben gittiğim zaman elbette ki bazen çok fazla konuşamıyorum ama bazen az da olsa Kürtçe konuşabiliyorum oradaki insanlarla ve şimdi Kürtçe siyasi propaganda bile yapılabiliyor. Bu kapsayıcılıktır. Hala bir sıkıntı var tabi ki bu konuda.. " şeklinde konuştu.

Alevi toplumunun liderleri ile de biraraya geldiğini, Alevi toplumlarının kutsal mekanlarını da ziyaret ettiğini anlatan Davutoğlu, "Talepleri üzerine bütün Alevi klasikleri artık son 3-4 senedir bizim tarafımızdan yayınlanıyor, basılıyor. Çünkü bu insanlar aynı vatandaşlık haklarına sahip, aynı tarihten geliyor ve aynı geleceğe doğru gidiyoruz" dedi.

Mütedeyyin insanların da benzer sıkıntıları olduğuna dikkati çeken Davutoğlu, şöyle devam etti:

"Örneğin başörtüsü sıkıntısı. 15 sene önce bir milletvekilimiz, seçilmiş bir milletvekili, halkın oyuyla gelmiş bir milletvekili, Parlamento'ya gitmişti başörtüsüyle ve diğer bütün milletvekilleri ayağa kalkıp ona karşı bağırmışlardı ve onun Parlamento'yu terk etmesini istemişlerdi, hatta onu buna zorlamışlardı. Şimdi başörtülü veya başörtüsüz veya kıyafet olarak ne istiyorsa, bu kişisel bir tercih... Bizim varmak istediğimiz nokta, başarmak istediğimiz şey zaten bu, kapsayıcılık. Ama gerçekten çok büyük bir ilerleme kaydettik bu konuda Türkiye'de. Elbette ki hala bunun üzerinde çalışıyoruz ama tarihin hiç bir zaman sonu yoktur, her zaman sıkıntılar veya atılacak adımlar devam eder. Ama amacınız nedir, niyetiniz nedir, nasıl bir toplum yaratmak istiyorsunuz? Bizim için bu bir ilke."

- Ankara