BM Zorla Kaybetmeler Çalışma Grubu Gözlemlerini Tamamladı

Birleşmiş Milletler (BM) Zorla veya İrade Dışı Kaybetmeler Çalışma Grubu Başkanı Houria Es-Slami, Türkiye'de geçmişte yaşanan zorla kaybetmelerle ilgili konuların çözümlenmesine ve bunun da kapsamlı olarak yapılmasına ihtiyaç bulunduğunu söyledi.

BM Zorla veya İrade Dışı Kaybetmeler Çalışma Grubu, 14- 18 Mart tarihlerinde Ankara, İstanbul ve Diyarbakır'da devlet yetkilileri, adli makamlar, kayıp yakınları ve sivil toplum kuruluşu temsilcileriyle gerçekleştirdikleri görüşmelerin ardından BM Genel Merkezinde basın toplantısı düzenledi.

Heyet, toplantıda Türkiye'de hakikat, adalet ve kurbanlara tazminat ödenmesi konularını da kapsayacak şekilde, devlet tarafından zorla kaybetmelerin önlenmesi ile ortadan kaldırılması için alınan önlemleri değerlendirdi.

Çalışma Grubu Başkanı Houria Es-Slami, heyetin 1998'de gerçekleştirdiği ilk ziyaretten sonra ikincisinin Türkiye'nin daveti üzerine yapıldığını belirterek, Türk makamları ve Dışişleri Bakanlığına yardımlarından ötürü teşekkür etti.

Es-Slami, "Türkiye'de, geçmişte yaşanan zorla kaybetmeler ile ilgili konuların çözümlenmesine ve bunun da kapsamlı bir şekilde yapılmasına ihtiyaç var. Zorla kaybetmelere karşı kapsamlı yaklaşım, geçmişteki tüm benzer vakaları tanıyan ve bunların adaletle ele alınmasını sağlayan, kurbanlara tazminat ödenmesi ve tekrar etmemesini garanti altına almak dahil olmak üzere açık bir devlet politikalarını içermektedir" diye konuştu.

Kayıpların aileleri için gerçeğin ortaya çıkarılması gerektiğini vurgulayan Es-Slami, "Yakınlarını kaybeden aileler, sevdiklerini birçok uluslararası insan hakları kuruluşunun da önerdiği gibi defin yerlerinin kapsamlı olarak araştırılmasıyla bulmaya çalışıyor" ifadesini kullandı.

Es-Slami, adli süreçlerin işletilebilmesi için düzenlemeler yapılmasına işaret ederek, "Zorla kaybetmeler konusunda kanunla tanımlı belli bir suç şekli olmaması, soruşturulmalarda kullanılan kanunların uygulanmasındaki kısıtlamalar, söz konusu davaların ciddi şekilde soruşturulma eksikliği ve çözümlenmesi için istek eksikliği, zorla kaybetmelerden dolayı bir ceza alınmasını neredeyse imkansız kılıyor" sözlerine yer verdi.

Kurbanların yakınlarına sosyal, psikolojik ve ekonomik destek dahil olmak üzere tazminat ödenmesi konusunda kapsamlı ve etkili programların oluşturulmasının gerektiğine vurgu yapan Es-Slami, kayıpların ailelerine verilecek desteğin herhangi bir kovuşturmaya bağlı tutulmamasını istedi.

Zorla kaybetmelerin ortaya çıkarılması, adalet ve kurbanlara tazminat ödenmesi kadar gelecekte böyle vakaların önlenmesini sağlayacak kurumsal çerçevenin oluşturulmasına ihtiyaç bulunduğunu dile getiren Es-Slami, Türk makamlarına, "Herkesin Zorla Kaybetmelere Karşı Korunması Uluslararası Sözleşmesi"ne taraf olmaya ve ulusal ceza kanununa zorla kaybetmeleri suç sayan bir ek yapma çağrısında bulundu.

Toplantıya, Çalışma Grubu Başkan Yardımcısı Bernard Duhaime ve üye Henrikas Mickevicius da katıldı.

Heyetin, nihai raporunu Eylül 2016'da BM İnsan Hakları Konseyi'ne sunması bekleniyor.

BM İnsan Hakları Komisyonunca kurulan Çalışma Grubu, 1980'de kaybolan kişilerin akibetlerinin öğrenilmesi ve ailelerine yardımcı olunması amacıyla kuruldu.

Grup, hukukun koruması dışında bırakılmış kişilerle ilgili davaların soruşturulmasının garanti altına alınması için aileler ile hükümetler arasında iletişim kanalı oluşturulmasına çalışıyor.