"Doğu Sudan" konferansından siyasi fikir birliği ve adil temsil önerisi çıktı

Sudan'daki yönetim krizini çözmek için yürütülen siyasi süreç kapsamında gerçekleştirilen "Doğu Sudan" konferansı, bölgede istikrarı ve kalkınmayı sağlamak için ülkenin doğu bölgelerinin bileşenleri arasında siyasi bir fikir birliğine varılmasını tavsiye eden bildiriyle tamamlandı.

Başkent Hartum'da Birleşmiş Milletler (BM), Afrika Birliği ve Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesinden (IGAD) oluşan üçlü mekanizmanın himayesinde düzenlenen ve 5 gün süren "Doğu Sudan'da Siyasi ve Güvenlik İstikrarına Yönelik Yol Haritası" başlıklı konferansa, bölgeden 550 katılımcının yanı sıra uluslararası kuruluşların temsilcileri ve bazı yabancı ülkelerin büyükelçileri katıldı.

Konferansın kapanış bildirisinde, kurulacak geçiş hükümetinin, Kızıldeniz, Kesele ve Gadarif eyaletlerinden oluşan doğu bölgesinde istikrarı ve kalkınmayı sağlamak için konferanstan çıkan sonuçlar ve tavsiyeleri hayata geçirmesi gerektiği vurgulanırken, aynı zamanda doğu Sudan vatandaşları ve liderleri için yönetimin her düzeyinde adil siyasi katılımın sağlanması tavsiye edildi.

BM Sudan'daki Geçiş Entegre Misyonu (UNITAMS) Başkanı ve BM Genel Sekreteri Sudan Temsilcisi Volker Peretz, konferansın kapanış oturumunda yaptığı konuşmada, konferansta "Kalkınma, eğitim, su, iş fırsatlarına eşit erişim, Sudan'ın doğusundaki insanların doğal kaynakları yönetme ve etkili siyasi katılım" gibi birçok önemli konuda fikir birliğine vardığını belirtti.

İsveç'in Hartum Büyükelçisi Signe Burgstaller, Avrupa Birliği adına yaptığı konuşmada, Doğu Sudan Konferansı'nda, bölgedeki sorunlar ve bu sorunlara Sudanlıların bulduğu çözüm önerilerinin sunulduğunu ifade etti.

İngiltere'nin Hartum Büyükelçisi Giles Lever de ülkedeki krizin çözümüne yönelik siyasi sürecin son aşamasında üçlü mekanizma tarafından düzenlenen diyalog ve konferanslara desteklerini vurguladı.

2019'dan bu yana istikrarsızlık sürüyor

Sudan'da hayat pahalılığı kaynaklı kitlesel halk protestoları sonucu başlayan Aralık Devrimi (2018) ve ordunun müdahalesi sonucu 11 Nisan 2019'da 30 yıllık Ömer el-Beşir iktidarı sona ermiş, sonrasında kurulan asker-sivil ortak geçici hükümetleri ise derin anlaşmazlıklar nedeniyle kalıcı olmamıştı.

Sudan ordusu, güvenlik ve beka tehdidi gerekçesiyle 25 Ekim 2021'de sivil yönetime el koymuş, olağanüstü hal ilan ederek başbakan dahil onlarca siyasiyi gözaltına almıştı.

Parlamentodan ve başbakandan yoksun ülkede Sudan Avukatları Sendikası, 10 Eylül'de "2022 geçiş anayasası taslağı"nı yayımlamış, BM, AfB ve IGAD'dan oluşan üçlü mekanizma ile ABD, İngiltere, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden oluşan dörtlü mekanizma, asker ile siviller arasındaki çözümde bu taslağı esas almıştı.

Üçlü mekanizma, 10 Kasım'da Sudan'daki krizi çözmek için ordu ile siviller arasında "temel mutabakata" varıldığını duyurmuştu.

5 Aralık 2022'de, siyasi krizin sona erdirilmesi amacıyla askerle "çerçeve anlaşma"yı imzalayan sivil güçler, 8 Ocak'ta, mevcut siyasi sürecin yeni geçiş dönemine zemin hazırlayacak ve tarafları nihai anlaşmaya götürecek son aşamasını başlatmıştı.

Tarafların başlattıkları ikinci aşama sonrasında nihai anlaşmanın imzalanması ve başbakanın belirlenmesinin ardından 2 yıl sürecek yeni geçiş dönemi başlayacak.

Nihai anlaşma; adalet, güvenlik ve askeri reform, barışın sağlanması, eski rejimin izlerini ortadan kaldırma ve Doğu Sudan meselesi olmak üzere 5 temel konuyu kapsıyor.