Dünyada Kriz ve Protestolar Hız Kesmiyor

Sinan Polat - Dünyada siyasi ve ekonomik krizlerin oluşturduğu çalkantı halen sürerken, bir çok ülkede halk çeşitli nedenlerle sokaklara döküldü.

Dünyada darbeler, protestolar, istifalar ve ekonomik ve siyasi çalkantılar, skandallar temmuz ayında da hız kesmedi.

Avrupa ülkeleri siyasi krizlerin ve yolsuzlukların üstesinden gelmeye çalışırken, Mısır'da karşıt grupların gösterileri devam ediyor. Brezilya'da ilk günlere göre daha cılız da olsa protesto gösterileri halen sürüyor. Bir başka Güney Amerika ülkesi olan Şili'de ise halk eğitim reformuna karşı sokaklara döküldü.

İşte Amerika'dan Afrika ve Avrupa'ya  kadar dünya genelinde yaşanan siyasi ve toplumsal krizler:

-Yunanistan

Avrupa'yı derinden sarsan ekonomik krizin vurduğu Yunanistan'da binlerce belediye çalışanı ve öğretmen, ülkenin kemer sıkma politikalarının gereği olarak uluslararası kuruluşlardan borç alırken taahhüt ettiği işten çıkarma eylemlerine karşı Atina sokaklarına döküldü. Önceki gün, aralarında belediyeye bağlı güvenlik görevlileri ve polislerin de olduğu 6 bin kişi İdari Reformlar Bakanlığı önünde protesto gösterisi yaptı. Dün ise sendikaların grev çağrısı vardı. Ülkede, ilk aşamada 3,500 belediye çalışanı ve 2 bin öğretmen, eylül ayına kadar ise 12.500 çalışan başka bir işe kaydırılacak veya işten çıkarılacak.

-Bulgaristan

Bulgaristan'da hükümet karşıtı gösteriler birinci ayını doldurmak üzere. Medya patronu Delyan Peevski'nin ulusal güvenlik şefi olması üzerine başlayan gösteriler, yönetimin kararından dönüş yapması sonrasında da devam etti. Protestocular, Başbakan Plamen Oresharski'yi yolsuzluk ve yeterince şeffaf olmamakla suçluyor. Ülkede elektrik fiyatlarında yaşanan artış sonrasında başlayan toplu gösteriler günlerce devam etmiş ve  Başbakan Boyko Borisov istifa etmek zorunda kalmıştı. Aylar süren istikrarsızlığın ardından, yeni hükümet mayıs ayında göreve başlamıştı.

-İspanya

Ekonomik krizin sokaklarda hissedildiği bir başka ülke İspanya'da ise uzun süredir yolsuzluk iddialarıyla gündemde olan iktidardaki Halk Partisi (PP) karşıtı gösteriler vardı. Başbakan Mariano Rajoy'un rüşvet aldığı yönünde basına yansıyan haberler üzerine, PP'nin Madrid'deki binası önünde toplanan çok sayıda gösterici, hükümetin istifasını istedi.

İspanyol basını, yolsuzluk suçlamasıyla tutuklu bulunan, PP'nin eski mali işler sorumlusu Luis Barcenas ve parti liderleri hakkında sık sık yolsuzluk haberleri yayınlıyor.

-Portekiz

Portekiz ise siyasi krizle mücadele etmeye çalışıyor. Koalisyon hükümetinin küçük ortağı Sosyal Demokrat Merkez/Halk Partisi (CDS/PP) lideri Paulo Portas'ın dışişleri bakanlığından istifa etmesiyle ortaya çıkan kriz, Portas'ın, Başbakan Pedro Passos Coelho ile anlaşarak, ekonomiden sorumlu en güçlü isim olarak hükümete geri dönmesiyle aşılmıştı. Fakat Portekiz Cumhurbaşkanı Cavaco Silva, Sosyal Demokrat Parti (PDS) ve CDS/PP koalisyonunun hükümette yaptığı değişikliğe henüz onay vermedi.

Silva, muhalefet partileri ve işçi sendikalarından gelen erken seçim taleplerini de reddederek "ulusal kurtuluş" için parlamentodaki 3 büyük siyasi partinin aralarında anlaşıp, bir uzlaşı hükümeti kurması çağrısında bulundu. Ancak ana muhalefette yer alan Sosyalist Parti (PS), sağ görüşlü PDS ve CDS/PP koalisyonundan oluşan hükümete girmeyeceğini açıkladı.

-Lüksemburg

Siyasi krizle karşı karşıya kalan diğer bir Avrupa ülkesi ise Lüksemburg. Avrupa'nın istikrarlı ülkeleri arasında gösterilen Lüksemburg'da istihbarat servisinin, Büyük Dük Henri Albert Gabriel Felix Marie Guillaume'yi ve ülkenin önde gelen siyasetçilerini dinlediği yönündeki iddialar, Başbakan Jean-Claude Juncker'ın istifasını gündeme getirdi.

Juncker, gizli servisin ülkedeki siyasetçileri dinlemesine ve yolsuzluk yapmasına göz yummakla suçlanıyor.

Yerel gazetelerden Lëtzebuerger Land'in haberine göre, Büyük Dük Henri, İngiliz gizli servisi MI6 ile düzenli olarak görüşmüş ve MI6'dan Başbakan ve gizli servis üyelerininin görüşmelerini dinlemek konusunda yardım istemiş.

Juncker'in, yapılacak kabine toplantısı sonrasında hükümetin istifasını sunması bekleniyor.

-Brezilya

Brezilya'nın Sao Paulo şehrinde, artan toplu taşıma fiyatlarına karşı başlayan protesto gösterisi bir kaç gün içinde bütün ülkeye yayıldı. Ülkede, bilet fiyatlarına yapılan zammın yanında, hayat pahalılığı, sağlık sektörü, yolsuzluk ve Dünya Kupası için yapılan harcamalar dahil pek çok şey protesto konusu oldu. Milyonların sokakları doldurduğu gösterilerde, hükümetten gelen ılımlı açıklamalara ve zam kararının geri alınmasına rağmen göstericiler polisle çatıştı.

Brezilyalılar önceki gün çevreyi kirlettiği gerekçesiyle ünlü maden devi Vale tarafından işletilen Carajas demir madenine giden demir yolunu kapatırken, ülkenin önde gelen sendikalarının "ulusal mücadele günü" çağrısına uyan protestocular 27 eyallete gösteri düzenledi.

-Şili

Protesto gösterileriyle çalkalalanan başka bir Güney Amerika ülkesi ise Şili. Şili'de de ulusal sendikaların çağrısı üzerine protesto gösterileri düzenleyen halk başkent Santiago'nun çeşitli bölgelerinde barikat kurdu. Yeni çalışma yasası, vergi reformu, özel şirketler eliyle yürütülen emeklilik sisteminin devletin kontrolüne geçmesi  ve asgari ücretlerin artırılması talebiyle sokaklara inen Şilililer trafiğin yoğun olduğu saatlerde kurdukları barikatları ateşe vererek gelir adaletsizliğine karşı tepkilerini dile getirdiler. Polisin yoğun güvenlik önlemleri aldığı gösterilerde herhangi bir can kaybı yaşanmazken, benzer olayların önümüzdeki günlerde de yaşanması bekleniyor. Şili'de eğitim sisteminde reform isteyen öğrenciler 2011 yılında uzun süreli eylem başlatmış, eylemcilerin 2012 yılında da reform taleplerini dillendirmesi üzerine ülkede eğitime ek kaynak ayrılması dahil bir dizi reform gündeme gelmişti. Ancak yürütülen reform çalışmaları protestocuları tatmin etmezken, öğrenciler bu yıl da zaman zaman sokaklara dökülerek taleplerini dile getiriyor.

-Mısır

Mısır'da darbeye götüren sürecin taşları Tahrir'de döşenirken, Mursi taraftarları askeri darbeyi Adeviyye meydanında protesto etmeye devam ediyor. Askeri darbeyi ve askerlerin halkın üzerine ateş açmasını protesto eden geniş bir kitle Rabiatul Adeviyye meydanındaki gösterilerine Ramazan ayında da devam ediyor. Mursi karşıtlarının bir araya geldiği Tahrir Meydanı'nda ise durum biraz daha karışık. İnsan Hakları İzleme Örgütü tarafından uluslararası kamuoyunun gündemine taşınan tecavüz vakalarından sonra pek çok kadın göstericinin Tahrir'i kenardan izlemekle yetindiği ifade ediliyor.

Mısır'daki gösterilere ek olarak, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu dünyanın çeşitli ülkelerinde eski Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'ye destek gösterileri düzenleniyor.

-Libya

Libya'nın en sıcak gündemlerinden bir tanesi petrol protestoları. Halk, daha iyi yaşam koşulları ve iş imkanı talebiyle sık sık petrol şirketleri önünde protesto gösterisi düzenliyor.  Ülkede, gösteriler sebebiyle günlük 1,6 milyon varil olan petrol üretimi 1 milyon varilin altına düştü. Bazı petrol şirketlerinin üretimi azalırken, bazılarının ki ise tamamen durdu. Yetkililer güvenlik görevlisi sayısını artırarak protestocularla başa çıkmaya çalışsalar da başarılı olamadı. Hükümetin son çare olarak bir dönem devrik lider Kaddafi'ye karşı savaşan isyancıları güvenlik görevlisi olarak işe almayı planladığı belirtiliyor. Hükümetin planına göre, 19,500 Libyalı ABD, Fransa, İngiltere ve İtalya'da eğitim gördükten sonra tatmin edici maaşlarla polis veya asker olarak ülkelerine hizmet edecek.

Bütün bunların yanı sıra Irak'ta Şii yönetimi protesto için çoğunluğunu Sunnilerin oluşturduğu gruplar protesto gösterilerinde bulunurken, Bahreyn'de ise tam tersi bir durum yaşanıyor. - Ankara