Hurdacı kardeşlerin "sıfır atık" tesisinde yılda 290 bin ton atık geri dönüştürülüyor

HALİL İBRAHİM SİNCAR/SELEHATTİN EROL - Mardin'in Midyat ilçesinde geçmişte hurdacılık yaparak geçimini sağlayan 4 kardeşin kurduğu atık entegre tesisinde yılda 115 bin tonu tehlikeli, toplam 290 bin ton atık geri dönüştürülüyor.

İlçede dede mesleği atık toplama ve hurdacılık işini yaklaşık 31 yıl sürdüren Hayrettin, Zeki, Mesut ve Engin Çiçek kardeşler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın himayelerinde başlatılan "Sıfır Atık Projesi"nden etkilenerek yaklaşık 4 yıl önce 85 dönüm alanda Haşimoğlu Atık Entegre AŞ'yi kurdu.

Tesiste bu zamana kadar yaklaşık 1 milyon ton tehlikeli ve tehlikesiz atık dönüştürülerek çevreye ve ekonomiye katkı sağlandı.

Şirketin yönetim kurulu üyesi kardeşlerden Zeki Çiçek, AA muhabirine, memleketlerinde önemli bir yatırım yapmanın mutluluğunu yaşadıklarını söyledi.

Atık toplama ve hurdacılığa 1988'de başladıklarını ifade eden Çiçek, "O zaman atığın geri dönüşümü, çevreye zararı veya yararı, biz bunları çok bilmiyorduk. Bunları yeni öğrendik. Ülkemiz bu konuda çok gelişti. Öz kaynaklarımızla burayı faaliyete geçirdik. Devletimizden herhangi bir beklentimiz olmadı. Ancak bu konuda önümüz açıldı, hem maddi hem manevi. Ama biz tamamını öz kaynaklarımızla yapmayı seçtik." dedi.

Çiçek, daha sağlıklı, temiz bir gelecek ve ekonomiye güç katmak için çalıştıklarını belirtti.

Geri dönüşüm konusunda Türkiye'nin adeta çağ atlamaya başladığını dile getiren Çiçek, bunda Emine Erdoğan'ın da önemli katkılarının bulunduğunu ifade etti.

Hedef büyüttüler

Çiçek, yılda 115 bin ton tehlikeli, 175 bin ton tehlikesiz atığı geri dönüştürdüklerini belirterek, "Yılda dönüştürdüğümüz 175 bin ton tehlikesiz atığı 250 bin tona, 115 bin ton tehlikeli atığı da 200 bin tona çıkaracak şekilde hedefimizi büyütmeyi düşünüyoruz." dedi.

Atık elektrikli araç bataryalarından lityum, kobalt, nikel, mangan ve grafit gibi değerli madenleri ayrıştırarak "kritik ham madde" elde edildiğini söyleyen Çiçek, kurdukları kompost makineleriyle yemek atıklarından gübre elde ettiklerini anlattı.

Çiçek, dönüşümden geri kalan atıklardan da "türetilmiş yakıt" elde ederek çimento fabrikasında yakılması için ürün çıkardıklarını belirterek şunları kaydetti:

"Geri kazanımı yapılan ürünler savunma sanayisi, elektrik, elektronik ve birçok alanda kullanılıyor. Atıkların gerçekten çevreye çok büyük zararı var. Örneğin bir plastik atığın 400-500 yıla kadar ömrü var. Milletimizden ricamız, çöp diye düşündükleri hiçbir şeyi atmamaları. Bunlar toplanarak belli kuruluşlar, belediyeler vasıtasıyla bu tesislere teslim edilebilir."

Çiçek, daha yeşil bir çevre ve daha kaliteli içme suyu için evlerde en az haftada bir gün aile bireylerinin "sıfır atık" konusunu gündeme getirmesinin, bu konuyu konuşmasının farkındalık açısından yararlı olacağını ifade etti.

"Entegre tesis olarak dünyada ilklerden biri"

Tesisin müdürü ve çevre mühendisi Kadir Akkurt da tesise getirilen metal, cam, plastik ve ambalaj gibi atıkları ham madde olarak ekonomiye kazandırdıklarını kaydetti.

Akkurt, tesiste yaklaşık 250 kişinin istihdam edildiğini belirterek, "Entegre tesis olarak Türkiye'de ve dünyada ilklerden biri. Herhangi bir atık buradan geri dönüştürülmeden çıkmıyor. Mutfakta kullandığımız yemek artıklarından tutun da tesisin bünyesindeki hayvanların bulunduğu alandan çıkan gübreye kadar her şey burada geri dönüşüme gönderiliyor." dedi.