Obama Şi Görüşmesinin Yankıları

- Dünyanın en büyük iki ekonomisinin liderlerinin görüşmelerine siber güvenlik, ekonomik ilişkiler, Kuzey Kore ve küresel iklim değişikliği konuları damgasını vurdu

ABD medyasının gündemini ise tarihi ziyaretten çok iç politika konusu olan telefon kayıtları ve uluslararası internet trafiğinin takip edilmesi oluşturdu

California eyaletinde yapılan görüşmeye Şi'nın eşiyle gelmesine rağmen Michelle Obama'nın Washington'da kalmayı tercih etmesi dikkati çekti

Başkan Obama'nın ikinci dönemine damga vuran iç politika sorunları, Çin Devlet Başkanı Şi'nin tarihi ziyaretini gölgeledi.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın ziyareti sırasında dış politikadan çok ABD'de gazetecilerin telefonlarının dinlenmesi, vergi ayrımcılığı ve Bingazi'de ABD Büyükelçisi'nin öldürülmesi konularıyla uğraşmak zorunda kalan Obama, Çin Devlet Başkanı'nın ziyaretinde de ABD Ulusal Güvenlik Ajansı'nın (NSA) ülke içi telefon kayıtlarını ve Google, Microsoft ve Facebook gibi Amerikan teknoloji şirketlerinin, kullanıcılarının uluslararası internet trafiğini takip altına almasıyla ilgili sorulara yanıt bulmak zorunda kaldı.

Heyetler arası toplantıların yanı sıra iki lider, baş başa görüşme ve açık havada birlikte yürüyüş yapma imkanı da buldu. Yarı resmi mahiyetteki toplantılarda en çok dikkati çeken husus siber güvenlik konusuydu.

Mandiant isimli özel siber güvenlik şirketi tarafından geçen aylarda yayımlanan raporda, Çinli bilgisayar korsanlarının ABD şirketlerinden yıllardır sistematik olarak bilgi çaldığı iddialarına yer verilmiş, ardından da Amerikan ordusuna ait füze savunma sistemleri ve askeri uçaklar dahil çeşitli silah sistemlerine ait tasarımların Çinli bilgisayar korsanlarınca çalındığı yönünde haberler basına yansımıştı.

ABD Savunma Bakanı Chuck Hagel, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, Pekin yönetimini ve ordusunu suçlamış, Washington Post gazetesi de Çin'in Pentagon'un 40 ayrı silah programına sanal ortamda eriştiğini öne sürmüştü.

Obama, ABD hükümetine ve iş dünyasına ait bilgisayarlara yönelik korsan saldırılar konusunda Çin'i açıktan suçlamazken, Çin Devlet Başkanı Şi de söz konusu siber saldırılarda ülkesinin parmağı olduğu iddialarını kabul etmeyerek, ülkesinin de siber casusluğun kurbanı olduğunu söyledi.

Basın karşısında açıkça söylenmese de görüşmelerde Obama'nın muhatabından bu konuyla özellikle ilgilenmesini istediği, aksi takdirde ikili ekonomik ilişkilerin yara alabileceği uyarısında bulunduğu belirtildi.

Kuzey Kore'nin nükleer programı

İki liderin müzakerelerinde öne çıkan diğer bir konu ise Çin'in komşusu ve müttefiki Kuzey Kore'nin nükleer programı oldu. Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'un göreve başlamasının ardından yaptırdığı nükleer denemeler ve Kim'in söylemleri nedeniyle Kore Yarımadası'nda artan gerilim de masaya yatırılarak, sorunun barışçıl çözümü hususu ele alındı.

Kuzey Kore yönetimi üzerindeki etkisi bilinen Çin, son dönemde yarımadanın nükleer silahlardan arındırılması çağrısı yapıyordu. Obama-Şi görüşmesinden bir gün sonra Kuzey ve Güney Kore yetkilileri arasında yapılan toplantı olumlu yönde atılmış bir adım olarak değerlendiriliyor.

ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Thomas Donilon, gazetecilere yaptığı açıklamada, iki liderin Kore Yarımadası'nın nükleer silahlardan arındırılması konusunda anlaşmaya vardığını duyurdu.

İklim değişikliği ile mücadele

Obama ve Şi'nin üzerinde mutabakata vardığı bir diğer konu da küresel iklim değişikliğine karşı önlem alınması gerektiği oldu. İki lider, çoğunlukla buzdolapları ve klimalarda kullanılan ve iklim değişikliğine yol açan sera gazlarının en etkililerinden biri olan hidroflorokarbonların (HFC) kullanımını azaltmak suretiyle iklim değişikliğiyle mücadelede işbirliğine gitme üzerinde anlaşma sağladı.

Obama'nın ikinci döneminde iç politikadan başını kaldırabildiği ölçüde ilgilendiği öncelikli konularından biri olan Asya-Pasifik bölgesinde güvenlik ve işbirliği konuları da liderlerin gündemindeki diğer bir konu oldu. Bölgedeki askeri gelişmeler ve Çin ile Japonya arasında bazı adalara ilişkin sınır problemleri de gündeme geldi.

-Michelle Obama katılmadı

Tarihi ziyarette gündemi meşgul eden diğer bir konu ise Obama'nın eşi Michelle Obama'nın California'ya gitmeyerek Washington'da kalması oldu.

ABD medyası, Çin Devlet Başkanı Şi'nin eşi Peng Liyuan'ın daha önce ülkesinde tanınmış bir sanatçı olmasını, önceki devlet başkanı eşlerinden ayrılan yönlerini ve giyim zevkini ön plana çıkardı.

Ancak Michelle Obama'nın çocuklarıyla programı olduğu gerekçesiyle California'ya gitmemesi, iki first lady'yi yan yana görüntülemek isteyen magazin basınını hayal kırıklığına uğrattı. - New York