Türkiye'nin Reçel Üssü Antalya

TÜRKİYE'de 'reçel' denildiğinde akla gelen ilk şehir olan Antalya'da kente özgü turunç, bergamut, kamkat, limon çiçeği gibi narenciyenin yanı sıra domates, karpuz ve patlıcan gibi sebzelerin de reçeli yapılıp 30'dan fazla ülkeye ihraç ediliyor.

Yöresel reçelleriyle ünlü Antalya'da yıllık 3 bin tona yakın üretim yapılıyor. Bu üretimin yaklaşık 200 tonu ise 30'dan fazla ülkeye ihraç ediliyor. En dikkat çeken ürünler ise turunç ve bergamot reçelleri. Antalya'da bu yıl kuruluşunun 103'üncü yılında olan Yenigün Reçelleri'nin dördüncü nesil patronu Necmi Alpagot, Antalya reçellerinin ününün 100 yıldan fazla bir sürece dayandığını söyledi. Yenigün Reçelleri firmasının kuruluşunun 1914 olduğunu belirten Necmi Alpagot, "Dedemin babası zamanından gelen bir gelenek. Ev hanımlarının evlerde yaptığı turunç, patlıcan, bergamot reçelleri ikram ediliyormuş ve bunu ilk kavanozda satmaya başlayan büyük dedemiz olmuş. Böylelikle Antalya'da ticari değer kazanmış bir ürün" dedi.

40'TAN FAZLA ÇEŞİT

Bugün üretimi yapılan 40'tan fazla reçel çeşidi olduğunu söyleyen Alpagot sözlerini şöyle sürdürdü:

" Türkiye'de bu kadar çeşit üretim yok ve Antalya reçelleriyle meşhur hale geldi. Herhangi bir şehre gittiğimizde yanımızda hediyelik olarak Antalya reçeli götürür olduk. İstanbul, İzmir, Ankara gibi birçok ilde dükkan camlarında 'Yöresel Antalya reçeli geldi' yazıları görüyoruz. Bu gurur verici bir şey. En başta turunç reçeli Antalya'nın simgesi haline geldi. Bergamot, patlıcan, karpuz, yeşil incir, nar, Kıbrıs'ta 'macun' denilen yeşil ceviz reçeli, balkabağı, limon, greyfurt, şadok, kamkat buranın yöresel reçelleri. Sadece burayla da kalmadı hem yurtiçi hem yurtdışından ciddi talep görüyor."

YILDA 3 BİN TON ÜRETİM

Antalya'da yıllık toplam reçel üretiminin 3 bin ton olduğunu, bunun 2 bin tonundan fazlasını kendilerinin ürettiğini kaydeden Alpagot şöyle konuştu:

"Yöreselden bu miktarlara ulaştırmış tek firma biziz. 30 ülkeye reçellerimiz ihraç ediliyor. Aynı zamanda ülkemizin değişik şehirlerinde de ürünlerimiz yöresel ürün olarak pazarlanıyor. Turunç, bergamot, patlıcan, karpuz gibi reçeller Amerika, Avustralya, İsrail, Dubai gibi ülkelere gidiyor. Herkes artık değişik lezzetler arıyor ve bunların da adresi Antalya oldu. Amerika'da organik sertifikalı reçeller çok beğeniliyor. Organik reçelde şeker yerine meyve suyu kullanıyoruz. Bergamot çok beğeniliyor, değişik aroma ve tatlar istiyorlar. İsrail'de turunç çok talep görüyor. Hatta G-20 zirvesinde bütün dünya liderlerine Antalya'nın bu reçelleri tanıtıldı. G-20 logolu özel ürünler üretildi. Antalya'nın turunç ve bergamot reçelleri hepsine ikram edildi. Suudi Arabistan'dan şeyhler devamını istedi, Amerikalılar memnun kaldı."

TURUNÇ REÇELİ 25 GÜNDE YAPILIYOR

40'tan fazla ürün arasındaki en ünlü reçelin ise turunç reçeli olduğunu dile getiren Alpagot, yıllık turunç reçeli üretiminin de yaklaşık 200 ton olduğunu söyledi. Turunç reçelinin diğerleri gibi 1 günde değil 25 güne yakın sürede yapılabildiğini belirten Alpagot, şunları anlattı:

"Yılda 600 ton turunç kullanıyoruz. Sağolsun belediye başkanlarımız eski dönemde peyzajı turunç üzerine kurmuş Antalya'da. Turunç güzel bir ağaç zaten, meyvesi güzel görünüyor ve bütün mevsim yeşil kalabilen bir ağaç. O yüzden bulmakta zorluk çekmiyoruz. Her bahçede de turunç var. Turunçgiller dediğimiz meyvelerin hepsi de turunçtan geliyor. Turuncu aşılarsınız portakal, limon, greyfurt olur. Turunç reçelinin yapımı ise zahmetlidir. Turunçlar önce toplanır, yıkanır, temizlenir. Tek tek yaprak yaprak kesilir ve rendelenmiş yapraklar kıvrılıp iplere dizilir. Bu halde şekil alır ve daha sonra haşlanır, tatlandırılması için bekletilir, acı suya atılır. Turunç reçeli yapmak için 25 günlük süreç gerekiyor. Çilek, vişne reçeli gibi sabah koyduk öğlen yaptık değil. Turunçları ipe dizme işlemi makineyle yapılmıyor. O yüzden zaten Avrupa taklit edemiyor. Elde tek tek kadınlar özel odalarda bu şekilde diziyor."

DEVLET KURUMU BATEM DE REÇEL ÜRETİYOR

Antalya'da Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'na bağlı Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (BATEM) de Antalya'nın yöresel reçellerinin en önemli üreticilerinden biri. 1933 yılında kurulan ve turunçgiller başta olmak üzere birçok meyve ve sebze çeşidine yönelik bilimsel araştırmaların da yapıldığı BATEM'de yıllık 50 tona yakın reçel üretiliyor. Özellikle yaş meyve- sebze olarak üretilen ürünlerin satışının yapıldığını belirten BATEM Müdürü Abdullah Ünlü şu bilgileri verdi:

"Antalya turunç reçeliyle ün salmış bir yer. Bir FAO projesiyle bu ürünlerin marmelat, reçel olarak değerlendirilmesi üzerine araştırmalar yapılmış ve sonucunda turunç, bergamot, incir, domates, patlıcan, kamkat gibi farklı meyve ve sebzelerden reçeller yapılıyor. Tüketiciye kendimizi tanıtmak amacıyla hizmet veriyoruz. Yıllık 50 bin kavanoz üretimimiz var. Biz çok büyük amaçlı üretim yapmıyoruz. Kasım-Ocak döneminde turunçgil kabuk reçelleri, yazın domates, karpuz gibi satılmayan ürünleri gıda mühendisi arkadaşlarımız laboratuarımızda reçele dönüştürüyor."

TÜRKİYE'NİN HER YERİNDEN TALEP

Turunç reçelinin çok zahmetli yapım süreci olduğunu belirten reçel üretiminden sorumlu gıda mühendisi Demet Yıldız Turgut da şöyle dedi:

"Öncelikle turunç kabukları dış tabakası rendeleniyor ve 5-6 parçaya ayrılıyor, bu kabuklar 1 metrelik iplere diziliyor. Haşlanıyor 10-15 dakika erimeyecek şekilde ve acılığının giderilmesi amacıyla suda bekletiyoruz ve her gün suyunu 3 kez değiştiriyoruz. Ardından şeker şurubuyla reçele dönüştürüyoruz. Biraz meşakkatli ama tadı kokusu çok güzel. Türkiye'nin her yerinden talep geliyor. 'Turunç reçeli çıktı mı' diye arayan müşterilerimiz var."

36 ÇEŞİT REÇEL, 12 ÇEŞİT MARMELAT

Ansu Gıda, Antalya Reçelcisi ve Antalya Reçelleri Markaları Yönetim Kurulu Başkanı Numan Kocaacar ise 30 yıllık bir firma olduklarını söyledi. Kocaacar, "30 yıldır aynı adresteyiz. Reçel, marmelat, organik reçel ve soslar üretmekteyiz. 36 çeşit reçel, 12 çeşit marmelat üretimimiz mevcut. Aynı zamanda 2017 yılında lokum üretimine başladık" dedi.

Reçellerin fiyatları ise gramajına ve içeriğine göre değişiyor. Ortalama 700 gram reçeller, 11 lira ile 40 lira arasında satılıyor.

- Antalya