Ümit Özlale: "Asgari Ücreti Emeğin Onuruna Yaraşır Şekilde Artırmak ve Alım Gücünü Koruyabilmek İçin Hayat Pahalılığıyla Mücadele Etmek Lazım"

Haber: MAHİR BAĞIŞ - Kamera: LADİN DEĞER

İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Ümit Özlale, 2023'te uygulanacak asgari ücrete ilişkin; "Asgari ücreti bir yandan emeğin onuruna, hakkına yaraşır şekilde artırmak lazım, bir yandan da asgari ücretin alım gücünü koruyabilmek için hayat pahalılığıyla mücadele etmek lazım. Yani eş güdümlü bir politika izleyeceksiniz. Hayat pahalılığını durdurmak için iktisadi politikaları bir yandan sürdürürken diğer taraftan emeğe karşılığını, hakkını vermek için doğru, düzgün, toplumun kamu vicdanını yaralamayacak bir asgari ücret önerisiyle geleceksiniz. Asgari ücretteki artışlar enflasyonun birinci, ikinci, üçüncü sebebi değil" dedi.

Asgari Ücret Tespit Komisyonu, ilk toplantısını 7 Aralık'ta, ikinci toplantısını ise 14 Aralık'ta gerçekleştirdi. Komisyon, 2023'te uygulanacak asgari ücreti belirlemek üzere dün Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ev sahipliğinde üçüncü kez toplandı ancak bir sonuç çıkmadı.

"TÜRK İŞ, 9 BİN LİRA TEKLİF ETTİ"

Komisyonda işçi heyetini temsil eden TÜRK-İŞ Başkanı Ergün Atalay, toplantı sonrası "TÜRK-İŞ'in resmi teklifi 9 bin TL'dir. Verirlerse masaya oturur, görüşür imzalarız, vermezlerse bu meselenin içinde olmayız" açıklamasını yapmıştı. TÜRK İŞ Genel Sekreteri Pevrul Kavlak da "9 binden aşağı inme şansımız yok" açıklamasını yapmıştı. Bakanlık ve Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu'nun rakam önerisine ilişkin ise henüz bir bilgiye ulaşılamadı.

ERDOĞAN: "YARIN ASGARİ ÜCRETİ AÇIKLAYIP ONU DA YOLUNA KOYACAĞIZ… HERKESİN HER SÖYLEDİĞİYLE ADIM ATACAK HALİMİZ YOK, BİZİM SIRTIMIZDA KÜFE VAR"

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, bugün asgari ücretle ilgili, "Yarın asgari ücreti açıklayıp onu da yoluna koyacağız" dedi. Erdoğan, "İşçi tarafının asgari ücretin 9 bin lira olması talebini nasıl değerlendiriyorsunuz" soruya "Herkesin her söylediğiyle adım atacak halimiz yok, bizim sırtımızda küfe var" yanıtını verdi.

"EMEKÇİLERİN YARSININ ALDIĞI ÜCRETİN EMEĞİNİN KARŞILIĞININ AÇLIK SINIR ÜZERİNDEN TARTIŞILMASI ÇOK UTANÇ VERİCİ"

İYİ Parti Sözcüsü Kürşad Zorlu, asgari ücret tekliflerine ilişkin "9 bin 600 düzeyinde bir asgari ücretin vatandaşlarımıza verilmesi gerektiğine inanıyoruz" açıklamasını yapmıştı.

İYİ Parti Kalkınma Politikaları Başkanı Ümit Özlale, asgari ücretin açlık sınırı üzerinden belirlenmesi yaklaşımına karşı olduklarını belirterek, "İlk önce asgari ücretin tamamıyla açlık sınırı üzerinden tartışılması, açlık sınırı üzerinden belirlenmesi yaklaşımına karşıyız. Bunun çok temel bir sebebi var; bugün insanların yaklaşık yarısı asgari ücret alıyorsa, emekçilerin yarsının aldığı ücretin emeğinin karşılığının açlık sınır üzerinden tartışılması çok utanç verici, emeğin itibarsızlaşması" dedi.

"ÜLKENİN EKONOMİSİNİN BÜYÜMESİNDEN NEDEN ÇALIŞANLAR GEREKLİ PAYI ALAMIYOR?"

Önümüzdeki dönem asgari ücret ne olmalıdır sorusuna cevap aramaya çalıştıklarını belirten Ümit Özlale, "Şu ana kadar çok fazla üzerinde durulmayan bir şey var o da şu; ülkenin ekonomisinin büyümesinden neden çalışanlar gerekli payı alamıyor? Önümüzdeki dönemin enflasyon beklentisi neden asgari ücrete yansımıyor? Bunları göz önüne alarak bir iki tane hesaplama yaptık. İlk önce dedik ki; asgari ücret 9 bin 200 liranın altında olmamalı. Önümüzdeki dönemin enflasyon beklentisi ve geçmiş dönemin enflasyonun hesaba katıldığı bir formülasyonda asgari ücretin önümüzdeki dönem, seçimler haziranda yapılacaksa seçimlere kadar 9 bin 200 liranın altında olmaması gerektiğini hesapladık, o yüzden buna bir itirazımız var" diye konuştu.

Yurttaşların alım gücünde geçen yıl ile bu yıl arasındaki yaşanan farkı dikkate aldıklarını ve partisinin önerisini bir kez daha hatırlatan Özlale, şöyle devam etti:

"İYİ PARTİ 9 BİN 200 LİRANIN ALTINDA BİR ASGARİ ÜCRET ŞİDDETLE İTİRAZ EDER. 9 BİN 606 LİRALIK BİR ASGARİ ÜCRETTE BİZİM ÖNERİMİZ"

"İYİ Parti'nin önerisi ne derseniz; 9 bin 606 lira. Onu da şöyle dedik; geçen sene Ocak 2022'de bir asgari ücretlinin satın alma gücü bu dönem ne kadara denk geliyor derseniz, yaklaşık 8 bin 600 liraya denk geliyor. Bunun üzerine bir refah artışı yani ekonomideki büyümeden pay alma ve sepeti genişletme etkilerini de hesaba kattığımız zaman bizim asgari ücret önerimizde kendiliğinden ortaya çıktı. Geçen sene ocak ayında bir asgari ücretlinin satın alma gücünü bu döneme uyarladığımızda ve buna da bir refah payı eklediğimizde 9 bin 600 liralık bir veriye ulaşıyorsunuz. O yüzden de İYİ Parti 9 bin 200 liranın altında bir asgari ücret şiddetle itiraz eder. 9 bin 606 liralık bir asgari ücret de bizim önerimizdir."

TÜİK'in geçtiğimiz ay yıllık enflasyon oranını yüzde 84,39; aylık oranı ise yüzde 2,88 açıklamasının ardından yaşana "baz etkisi" tartışmalarına da değinen Ümit Özlale, sözlerini şöyle sürdürdü:

"BU, FİYATLARIN ARTMADIĞI ANLAMINA GELMİYOR"

"Baz etkisini kısaca tanımlamak gerekirse, 12 aylık enflasyonda geçen senin çok yüksek enflasyonlu ayı ortalamadan çıkıp bu senenin daha az yüksek enflasyon ayı ortalamaya girdiğinde enflasyonda bir düşme hissediyorsunuz. Bu, fiyatların artmadığı anlamına gelmiyor. Fiyatlar hala çok hızlı bir şekilde artıyor fakat geçen seneden daha az bir şiddetle artıyor. Türkiye, eğer sayın bakanın dediği gibi hazirana yüzde 40 enflasyonla girerse hala dünyanın en yüksek 5 enflasyonlu ülkesinden bir tanesi olacak. Burada bize geçen sene beceriksiz ekonomi politikalarından dolayı çok yüksek enflasyona sahip olduğumuz aylar ortalamadan çıktığında bunu bize bir başarı hikayesi olarak sunacaklar. Oysa değil."

"BURADA BİR İLLÜZYON VAR"

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin enflasyonun önümüzdeki yıl ortasında doğru düşeceğine yönelik sözlerini eleştiren Özlale, "Mesela kirada oturan vatandaşlarımıza baktığımız zaman, 'Öyle enflasyon yüzde 40 oldu ve ben artık ödediğim kirayı yüzde 40 artıracağım' diyemeyecekler. Neden çünkü her ay yıllıklandırılmış enflasyon ortalamasına baktığımız zaman her ne kadar sayın bakan yüzde 40 bekliyorum dese de bizim enflasyonumuz yüzde 65'in altında olmayacak. O yüzden de burada bir illüzyon var" diye konuştu.

"BAZ ETKİSİ HİÇBİR ZAMAN İÇİN BİR PARA POLİTİKASI ENSTRÜMANI OLAMAZ"

Enflasyonun yüzde 40'lara kadar düşmesi halinde dahi Türkiye'nin dünyanın en yüksek enflasyona sahip ülkeler arasında olacağını belirten Özlale, "Sayın bakan o çok yüksek enflasyonlu ayların örneklemden çıkmasını bir başarı hikayesi olarak göstermeye çalışıyor. Bu bir başarı hikayesi değil. Baz etkisi hiçbir zaman için bir para politikası enstrümanı olamaz, tam tersine enflasyon düşüyor deyip enflasyonla etkili bir şekilde mücadele etmezseniz, bir yerden sonra beklentiler kötüleşir bununla beraber enflasyondaki atalet yani uzun dönemli enflasyon seviyesi daha da yüksek kalmaya devam eder. Ama dediği gibi bakanın bize başarı hikayesi olarak sunduğu yüzde 40 enflasyon bile Türkiye'yi dünyada en yüksek enflasyonlu ülkeler arasına sokmaya yeterde artara bile" dedi.

Asgari ücretteki yaşanan artışın temel olarak enflasyonu da yükselteceği yönündeki tartışmaları da değerlendiren Özlale, şunları söyledi:

"TÜRKİYE'DE ENFLASYONUN İLK BEŞ BELİRLEYİCİSİNİ BANA SORACAK OLURSANIZ ARASINDA ASGARİ ÜCRET YOKTUR"

"Vatandaşımız enflasyonla mücadelenin asgari ücret kadar önemli olduğunu vurguluyorlar ve burada haklılar. Sizin önceliğiniz vatandaşın alım gücünü artırmaksa eğer o zaman ilk yapmanız gereken şey hayat pahalılığıyla mücadele etmektir. Şunu söylemeliyiz; bugün yüksek enflasyonun sebebi, hayat pahalılığın sebebi asgari ücretteki artışlar değildir. Mesele şu adan baktığınız zaman şirketlerin üretim maliyetlerine, enerji maliyetlerinin çok yüksek olduğunu görüyoruz. Bazı emek yoğun sektörlerde asgari ücretteki artışlar bir üretim maliyetine yol açabilir ama bugün Türkiye'de enflasyonun ilk beş belirleyicisini bana soracak olursanız arasında asgari ücret yoktur.

"ASGARİ ÜCRETİ BİR YANDAN EMEĞİN ONURUNA YARAŞIR ŞEKİLDE ARTIRMAK VE ALIM GÜCÜNÜ KORUYABİLMEK İÇİN HAYAT PAHALILIĞIYLA MÜCADELE ETMEK LAZIM"

Vatandaş haklı olarak hayat pahalılığından şikayet ediyor, hayat pahalılığını asgari ücretle ilişkilendirme yoluna gidebiliyor. Orada şunu netleştirmekte fayda var, asgari ücreti bir yandan emeğin onuruna, hakkına yaraşır şekilde artırmak lazım, bir yandan da asgari ücretin alım gücünü koruyabilmek için hayat pahalılığıyla mücadele etmek lazım. Yani eş güdümlü bir politika izleyeceksiniz. Hayat pahalılığını durdurmak için iktisadi politikaları bir yandan sürdürürken diğer taraftan emeğe karşılığını, hakkını vermek için doğru, düzgün, toplumun kamu vicdanını yaralamayacak bir asgari ücret önerisiyle geleceksiniz. Asgari ücretteki artışlar enflasyonun birinci, ikinci, üçüncü sebebi değil."