2015 Yılı Bütçesi Plan ve Bütçe Komisyonu'nda

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Ayşenur İslam, "Şiddetle mücadelenin daha etkin hale getirilmesi için Adalet Bakanlığı'nın başarılı uygulaması 'Denetimli Serbestlik Modeli' üzerinde çalışmalarımız devam etmektedir. Bu modeli kendi sistemimize  uygulamayı planlıyoruz" dedi.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının bütçe görüşmelerine başlandı.

Bakan İslam, bakanlığının bütçe sunumuna ilişkin yaptığı konuşmada, kadının insan haklarının ve toplumsal statüsünün korunması, geliştirilmesi, kadına karşı ayrımcılık ile her türlü şiddet ve istismarın önlenmesinin, bakanlığın öncelikli kadın politikaları olduğunu belirtti.

İslam, kadınların istihdama katılımının artırılması, girişimciliğin desteklenmesi ve kadın yoksulluğu ile mücadelenin, kadınların güçlendirilmesinde önemli stratejiler olduğunu vurguladı.

Bakanlık olarak kadınların her alanda desteklenmesi ve güçlendirilmesine yönelik çalışmaların kararlılıkla devam ettiğini ifade eden İslam, bu çerçevede ilgili bakanlıkların da desteğini alarak yürütülen faaliyetlerin, iş ve aile yaşamının uyumlaştırılması, kadın girişimciliğinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması olduğunu söyledi.

İslam, bu kapsamda; Organize Sanayi Bölgelerinde (OSB) kreş sayılarını ilgili kurumlarla işbirliği sağlayarak artırdıklarını, kreş sayısının artırılarak kadınların rahatlatılacağını belirtti.

Türkiye'nin çekincesiz olarak imzaladığı ve ilk onaylayan ülke olduğu "Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi"nin 1 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe girdiğini hatırlatan İslam, İstanbul Sözleşmesi'nin iç hukuka yansıtılması amacıyla, TBMM'de onaylandığı Kasım 2011 tarihinden itibaren sözleşme tedbirlerine uygun şekilde "6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun"un hazırlandığını ve 20 Mart 2012 tarihinde yürürlüğe girdiğini söyledi.

İslam, yasal altyapıyı daha da güçlendirerek, kadına yönelik şiddetle mücadeleyi bir üst seviyeye taşıyan kanunun, getirdiği kapsamlı düzenlemelerle uluslararası alanda da emsal niteliğinde olduğunu belirtti.

Bu kapsamda şiddetin önlenmesi ve koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin olarak uygulanmasına yönelik destek ve izleme hizmetlerinin 7 gün 24 saat esasıyla verildiği Şiddet Önleme ve İzleme Merkezlerinin (ŞÖNİM) 14 pilot ilde hizmetlerini etkin şekilde sunulduğunu anlatan İslam, ŞÖNİM ve kadına yönelik hizmet veren diğer kuruluşların daha da güçlendirilmesi ve yaygınlaştırılması için çalışmalarının devam ettiğini kaydetti.

-"Denetimli Serbestlik Modeli üzerinde çalışmalar devam ediyor"

Kanun kapsamında verilen tedbir kararlarının uygulanmasında hakim kararı ile teknik araç ve yöntemler kullanılabileceğinin öngörüldüğünü, bu çerçevede güvenlik butonu uygulamasının Adana ve Bursa illerinde başlatıldığını anımsatan İslam, "İki yıllık uygulamanın değerlendirilmesi ve edinilen tecrübeler doğrultusunda şiddetle mücadelenin daha etkin hale getirilmesi için Adalet Bakanlığı'nın başarılı bir uygulaması olan "Denetimli Serbestlik Modeli" üzerinde çalışmalarımız devam etmektedir. Bu modeli kendi sistemimize  uygulamayı planlıyoruz" dedi.

Kadına yönelik şiddetle mücadelede koruyucu ve önleyici hizmetlerin gereği olan kadın konukevleri kapsamında da önemli ilerlemeler kaydedildiğini dile getiren İslam, şöyle devam etti:

"2002 yılında 8 kadın konukevi 170 kapasite ile hizmet vermekte iken, 2014'te bakanlığımıza bağlı yeni hizmete açılan kadın konukevleri ve mevcut kadın konukevlerinin kapasite değişiklikleri ile 94 kadın konukevinde toplam kapasite 2 bin 551'e yükseltildi. İzmir ve İstanbul'da toplam 30 kapasiteli iki erkek konukevimiz hizmet vermektedir.

Halihazırda, sivil toplum kuruluşlarına ait 3 ve yerel yönetimlere bağlı 33 olmak üzere toplam 130 kadın konukevi 3 bin 350 kapasite ile hizmet vermektedir.

2014 Ekim sonu itibariyle  46 bin 067 kadın ve 22 bin 947 çocuk olmak üzere toplam  69 bin 14 kişiye hizmet  sunulmuştur."

-Kadına yönelik şiddetle mücadeleye ilişkin Eylem Planı

Bakanlığın, kadına yönelik şiddetle mücadelenin kapsamlı, eşgüdümlü ve bütüncül bir yaklaşım gerektirdiği bilinciyle hareket ettiğini vurgulayan İslam, bu çerçevede, kadına yönelik şiddetle mücadeleye ilişkin 2012-2015 yıllarını kapsayan Eylem Planını uygulamaya koyduklarını söyledi.

Kadına yönelik şiddetle mücadelenin daha etkin gerçekleştirilmesi için en önemli araçlardan birinin de göstergelerin değerlendirilmesi olduğunu dile getiren İslam, "2008 yılında ilki gerçekleştirilen Türkiye'de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması bu yıl güncellenmiş olup, Aralık ayında kamuoyu ile paylaşmayı hedefliyoruz. Ayrıca 2008 ve 2014 yılı araştırma verileri kullanılarak başta erken yaşta evlilikler olmak üzere çeşitli konularda ileri analizler yapmayı planlıyoruz" açıklamasında bulundu.

İslam, 2014-2016 yılları arasında yürütülecek 9 milyon 601 bin avro bütçeli "Aile İçi Şiddetle Mücadele Projesi" ile şiddet mağduru kadınlara sağlanacak destek hizmetlerinin güçlendirilmesinin yanı sıra, merkezi ve yerel yönetim ile yerel sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğinin geliştirilmesinin hedeflendiğini belirtti.

İslam, kadına yönelik şiddetle mücadelede temel yasa olan 6284 sayılı Kanun kapsamında alınan koruyucu ve önleyici tedbir kararlarının şiddet olaylarının önlenmesinde ve şiddet mağdurlarının korunmasındaki etkisinin değerlendirilmesi amacıyla bir etki analizi çalışması gerçekleştirildiğini ifade etti.

-"Erişilebilirliği evrensel bir insan hakkı olarak görüyoruz"

Bakan İslam, engelli vatandaşların hayatın her alanında yer alabilmeleri ve toplumsal hayata katılımlılarının önündeki engelleri kaldırmak için "hak temelli" bir bakış açısı ile hizmetlerine kararlılıkla devam ettiklerini söyledi.

Hak temelli yaklaşımın önceliklerinin engellilere istihdam hakkının sağlanması, eğitim hakkından her engelli çocuğun yararlanması, hizmetlere erişimde ve sosyal hayata katılımda pozitif ayrımcılığın sağlanması olduğunu dile getiren İslam, insan hakları perspektifiyle hizmet üretirken; tıbbi yaklaşımı aşan bir bakış açısıyla, sosyal yaklaşım modeli ve insan odaklı anlayışını esas aldıklarını belirtti.

İslam, vatandaşların sosyal hayata katılımları için tüm engellerin ortadan kaldırılması demek olan "erişilebilirliği" evrensel bir insan hakkı olarak gördüklerini ifade etti.

-"150 özel bakım merkezi bulunmaktadır"

Engelliler için öncelikli olarak ailelerinin yanında ve bulundukları sosyal ortamda desteklenmesinin temel hedef olduğunu dile getiren İslam, engellilere evde bakımlarına verilen desteklerde 2014 yılında çıkarılan 6518 sayılı Kanunla yenilikler getirerek aksamaları ortadan kaldırdıklarını hatırlattı.

Gelir kriterine ilişkin hesaplama yapılırken birden fazla bakıma muhtaç engelli bulunan aileler açısından birinci bakıma ihtiyacı olan engelliden sonraki her bakıma ihtiyacı olan engellinin iki kişi sayılması şeklinde hane lehine düzenleme yapıldığını belirten İslam, "Bugün yaklaşık 450 bin engelli ve yaşlı vatandaşımız için evde bakım ücreti ödenmektedir. 2007 yılına göre bu hizmetten yararlanan engelli sayısı 15 kat, ayrılan bütçe ise 102 kat artmıştır. Kuruluşlarımızda bakılan engellilerin daha kaliteli hizmet almaları konusunda günde 3 vardiyanın her birinde 6 engelliye sertifikalı 1 bakım elemanı hizmet vermektedir. 82 Yatılı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezinde 5 bin 747 engellimize hizmet sunulmaktadır. Ayrıca 150 özel bakım merkezi bulunmaktadır" şeklinde konuştu.

Engelli bireylerin, toplumsal yaşama aktif katılımlarının sağlamak için, apartman dairesinde veya müstakil evlerde bakımlarını Bakanlık olarak öncelediklerini ifade eden İslam, "2008'de ilk defa İzmir'de açılan Umut Evlerimiz yaygınlaştırarak bugün 78 Umut Evinde 425 engellimize hizmet sunmaktayız. Ayrıca 20 Engelsiz Yaşam Merkezinin de yapımını tamamlayarak önümüzdeki dönemde hizmete açılmasını planlıyoruz" dedi.

-"Okullara taşınan engelli öğrenci sayısında 7 kat artış olmuştur"

Eğitimin, engelli vatandaşların sosyal hayata tam katılımı için vazgeçilmez olduğu gerçeğinden hareketle çalışmalara kararlılıkla devam ettiklerini anlatan İslam, şunları kaydetti:

"2013 yıl sonu itibariyle özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde öğrenim gören öğrencilerin sayısı 2006 yılına oranla yaklaşık 3 kat artış göstermiştir.

2013–2014 öğretim yılında kaynaştırma sınıflarında öğrenim gören öğrenci sayısı 2001-2002 öğretim yılına oranla 5 katın üstünde bir artış göstermiştir.

Taşımalı Eğitim Projesi kapsamında okullara taşınan engelli öğrenci sayısında 7 kat artış olmuştur.

2004-2005 eğitim-öğretim yılında taşımalı eğitim hizmetinden faydalanan engelli öğrenci sayısı 6 bin 901 iken, 2012-2013 eğitim-öğretim yılı için bu rakam 47 bin 737'ye yükselmiştir."

Eğitimin yanı sıra, engellilerin toplumsal yaşamda etkin yer almalarını sağlayan en önemli faktörlerden bir diğerinin de istihdama katılımları olduğunu belirten İslam, "2002 yılında 5 bin 777 olan engelli memur sayısı, hükümetlerimizin bu konuya gösterdiği özel önem ile bugün 34 bin 88'e ulaştı. Kamuda ve özel sektörde engelli kotasında çalışan işçi sayısı 2002'de 45 bin 621 iken, 2014 Ağustos itibariyle 91 bin 378'e yükselmiştir" dedi.

-Engelli ve yaşlı maaşı olarak ödenen tutar 14 kattan fazla arttı

Şubat 2014'te yapılan Kanun düzenlemesi ile engelli vatandaşların işgücü piyasasına kazandırılmalarını teşvik etmek üzere korumalı işyerleri için yeni teşvik politikalarını uygulamaya koyduklarını dile getiren İslam, 2014 yılında bakanlık olarak "İşe Katıl Hayata Atıl Projesi" ile engellere değil yeteneklere, gruplara değil bireylere odaklanarak; engelli bireyin istihdamında destekli istihdam modelini geliştirdiklerini anımsattı.

Yakın gelecekte ülkeyi bekleyen önemli sosyal sorunlardan birinin nüfusun yaşlanması olduğunu vurgulayan İslam, nüfus projeksiyonlarına göre; 2050 yılında ülkemizin nüfusunun yaklaşık yüzde 21'inin 65 yaş ve üzerinde olacağının tahmin edildiğini söyledi.

Bu nedenle ihtisaslaşmış kuruluşlara öncelik verdiklerini, yüksek standartta hizmet veren kuruluşların sayısını artırdıklarını hatırlatan İslam, bu kapsamda "Umut Evleri" ve "Yaşlı Yaşam Evleri" ile gündüzlü hizmetlerimizi yaygınlaştırmaya devam ettiklerini kaydetti.

Bakan İslam, "Engelli ve yaşlı maaşı olarak ödenen tutar 2002-2014 döneminde 14 kattan fazla artmıştır. 2002 yılında 262 bin olan engelli maaşı alan kişi sayısı 2 kat artışla 2014 yılında 600 bine ulaşmıştır. Yıllık aktarılan kaynak tutarı ise yaklaşık 2.2 milyar liradır" dedi.

-"Toplamda 6 bin 287 hak sahibini kamu kurumlarına atadık"

Farklı mevzuatlarda yer alan şehit yakınları ve gazilerle ilgili düzenlemeleri inceleyerek, şehit yakını ve gazilere sağlanan haklarda iyileştirmeler yaptıklarını ifade eden İslam, istihdam ve ücretsiz seyahat hakkındaki mevzuat çalışmalarının Bakanlık tarafından 2014 yılında tamamlanarak verilen hakların uygulanmasına başlandığını söyledi.

İslam, "Sayın Cumhurbaşkanımızın katılımıyla 22 Temmuz 2014'te 3 bin 527 kişi; 2 Ekim 2014'te ise Sayın Başbakanımızın katılımıyla 2 bin 760 kişinin; toplamda ise 6 bin 287 hak sahibinin kamu kurumlarına atamalarını gerçekleştirdik" ifadesini kullandı.

Gelecek dönemde başvuruda bulunan hak sahiplerinden işlemleri tamamlananların atamalarına devam edileceğini, yaklaşık 35 bin hak sahibinin istihdam hakkından faydalanmasını öngördüklerini belirten İslam, ayrıca, Soma'da meydana gelen maden kazasında hayatını kaybeden sigortalı işçilerimizin birer yakınına istihdam hakkı sağladıklarını ifade etti.

-"2015'te müracaat eden hak sahiplerinin kartları adreslerine ulaştırılacak"

Şehit yakınları ve gazilerin ücretsiz seyahatlerine ilişkin yeni bir düzenleme yaptıklarını hatırlatan İslam, bu düzenlemeyle; şehit yakını, gazi, gazi yakını ile harp ve vazife malullerinin, şehir içi toplu taşıma araçları ile demir yolları ve deniz yollarının şehir içi ve şehirlerarası hatlarından ücretsiz yararlanmaları için ücretsiz seyahat kartlarının, müracaat sahiplerinin adreslerine gönderilmeye başladığını belirtti.

İslam, bu yıl sonuna kadar ve 2015'te müracaat eden hak sahiplerinin kartları adreslerine ulaştırılacağını söyledi.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının 2015 yılı bütçe tasarısına göre 6'ncı büyük bütçeye sahip bakanlık olduğunu, 2015 yılı için tasarıda öngörülen bütçe tutarının 18 milyar 249 milyon 634 bin lira olduğunu belirten İslam, Bakanlık bütçesinin harcama kalemlerine, bütçe içindeki paylarına ve geçen yıla göre artış oranlarına bakıldığında 2014'ten 2015'e yüzde 7'lik bir artış öngörüldüğünü kaydetti.

- TBMM