Türkiye'de Kemik İliği Nakil Sayısı Son 15 Yılda Arttı

ANKARA Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Hematoloji Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Meltem Kurt Yüksel, Türkiye'de kemik iliği nakillerinde son 15 yılda belirgin bir artış gözlemlendiğine dikkati çekerek, "Türkiye'de toplam kemik iliği nakil sayısı 2017 yılında 4052'ye ulaştı" dedi.

Türk Hematoloji Derneği (THD) tarafından bu yıl 10'uncusu düzenlenen 'Ulusal Kemik İliği Transplantasyonu ve Hücresel Tedaviler Kongresi', Antalya'nın Belek Turizm Bölgesi'ndeki Xanado Resort Hotel'de yapıldı. Üç gün süren kongrede, alanlarında uzman ulusal ve uluslararası hematologlar bir araya geldi. Bilimsel programda, erişkin ve pediatrik kök hücre nakli konuları her yönüyle tartışılıp, bilim insanları tarafından güncel veriler sunuldu. 17 bilimsel oturumun yer aldığı kongrede, 4 kurs, sözlü sunu oturumları ve bilimsel alt komite toplantıları gerçekleştirildi.

Kongrenin basın toplantısında konuşan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Hematoloji Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Meltem Kurt Yüksel, Türkiye Kök Hücre Koordinasyon Merkezi (TÜRKÖK), kemik iliği nakli ve kök hücre naklinin çocuk hastalıklarındaki yerine yönelik bilgiler verdi.

TÜRKÖK'ün, hematopoetik kök hücre nakli tedavisi olması gereken hastalar için oluşturulduğunu belirten Prof. Dr. Meltem Kurt Yüksel, "TÜRKÖK projesinin amacı, Türkiye'de kemik iliği nakli olması gereken hastalar için bir kemik iliği bankası oluşturulması ve bu bankaya gönüllü kemik iliği veya kandan elde edilen kök hücre bağışlamak isteyen bağışçı adaylarının bulunmasıdır. Türkiye'de kemik iliği bankacılığı, 1999 yılında hayata geçirilmiştir. Sağlık Bakanlığı tarafından 1 Nisan 2015 tarihinde faaliyete geçirilen TÜRKÖK projesi kapsamında ise 7 Kasım 2013 tarihinde Türk Kızılayı ile işbirliği protokolü imzalanmıştır. Bu bağlamda Ankara, İstanbul, Adana, Antalya, İzmir, Samsun, Düzce, Bursa, Erzurum, Kayseri, Eskişehir ve Gaziantep Kızılay Bölge Kan Müdürlüklerine bağlı gönüllü verici merkezleri kurulmuş ve bugüne kadar 285 bin gönüllü verici kaydı alınmıştır" dedi.

AVRUPA'DA 4'ÜNCÜ ÜLKE

Türkiye'deki kemik iliği nakli konusundaki son durum hakkında da bilgi veren Prof. Dr. Meltem Kurt Yüksel, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Kemik iliği nakli, başta kan kanserleri olmak üzere kemik iliği yetersizlikleri, metabolik hastalıklar, bağışıklık sistemi yetersizlikleri ve diğer kanserler gibi çok sayıda hastalığın tedavisinde kullanılan bir tedavi yöntemidir. Son yıllarda tüm dünyada yapılan kemik iliği nakil sayılarında belirgin artış dikkati çekmektedir. Avrupa ülkelerinde 2015 yılı itibarı ile gerçekleşen kemik iliği sayısı 42 bin 171'e ulaştı. Genel eğilimle uyumlu olarak Türkiye'de de kemik iliği nakillerinde özellikle son 15 yılda belirgin artış gözlenmekte. Avrupa Kan ve Kemik İliği Nakli Birliği (EBMT) tarafından yayımlanan 2014 tarihine ilişkin raporda, 2004-2014 döneminde Türkiye nakil sayısı artışı açısından Avrupa'nın ilk 4 ülkesi arasında yer alıyor. Türkiye'de toplam kemik iliği nakil sayısı 2017 yılında 4052'ye ulaşmıştır."

YILDA 700 ÇOCUĞA NAKİL

Medical Park Antalya ve Göztepe Hastaneleri Çocuk Kemik İliği Nakil Direktörü Prof. Dr. Mehmet Akif Yeşilipek ise Türkiye'de, Sağlık Bakanlığı'ndan ruhsatlı 25 çocuk nakil merkezi olduğunu söyledi. Bu merkezlerde yılda 700 kadar çocuk hastaya kök hücre nakli yapıldığını, Türkiye'nin nüfus başına en çok nakil yapılan ülkeler arasında yer aldığına değinen Prof. Dr. Yeşilipek, "Ülkemizde akraba evliliğinin yaygın olması nedeniyle birçok kalıtsal hastalık daha sık görülmektedir. Bu hastalıkların büyük kısmında bugün için tek kesin tedavi yöntemi kök hücre naklidir. Türkiye'de özellikle batı ve güney bölgelerimizde önemli bir sağlık sorunu olan talasemi (Akdeniz anemisi) nakil yapılan hastalarımız içinde ilk sırayı almaktadır. Son yıllarda bilimsel ve teknolojik gelişmelerle birlikte deneyimli nakil merkezlerinde aile içi vericisi olmayan talasemili olgulara da gönüllü akraba dışı vericilerden kök hücre nakli yapılmakta ve son derece başarılı sonuçlar alınıyor."

Prof. Dr. Mehmet Akif Yeşilipek, diğer bir grup olan primer immün yetersizlikli çocuklarda kök hücre naklinin yaşamsal önem taşıdığını söyledi. Fanconi anemisi gibi kalıtsal geçiş gösteren bazı kemik iliği yetmezliklerinin de sadece kök hücre nakliyle tedavi edildiğine değinen Prof. Dr. Yeşilipek, "Literatürde seyrek rastlanan bazı metabolik hastalıklar ülkemizde daha sık görülmektedir. Osteopetrosis, Hurler sendromu, adrenolökodistrofi (Lorenzonun Yağı) çocuk nakil merkezlerimizde en çok nakil yapılan metabolik hastalıklar arasında sayılabilir" dedi.

Diğer konuşmacılar ise tıptaki son gelişmeler hakkında bilgiler verdi.

- Antalya