2020 Olimpiyatları'na Evsahibi Adayı: Tokyo

ÜLKÜ PARLAKYILDIZ KARAKUŞ - Tokyo, 2020 Olimpiyatları İstanbul'un en güçlü rakibi olarak telaffuz edilse de son aylarda yeniden gündeme gelen nükleer sızıntılar, bu kentin evsahipliği yolunda en büyük engel olarak kafalarda soru işareti yaratıyor.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, olimpiyatlara ilk kez 1940 yılında talip olan ve evsahipliğini kazanan Tokyo, 2. Dünya Savaşı nedeniyle bu oyunları düzenleme fırsatını bulamadı. Daha sonra 1960 Olimpiyatları için aday olan Tokyo, bu olimpiyatları ise Roma'ya kaptırdı.

İlk olimpiyat tecrübesini, 1964'de tadan ve yaz olimpiyatlarını düzenleyen ilk Asya kenti olan Tokyo, bir önceki adaylık dosyasını ise 2016 Olimpiyatları için teslim etti. Bu olimpiyatların evsahipliğini almayı başaramayan Japonya'nın başkenti, oyunları Rio de Janeiro'ya kaptırdı.

Olimpiyatlara 5. kez aday olan Tokyo, 2020 Olimpiyatları'nı düzenleme hakkını elde ederse, 2 olimpiyat düzenleyen Paris, Los Angeles ve Atina'dan sonra dördüncü kent olacak. Daha önce Japonya ise 4 kez olimpiyat düzenleyen ülke olarak tarihe geçecek. Japonya'nın Sapporo ve Nagano kentleri, 1972 ve 1998 Kış Olimpiyatları'na evsahipliği yapmıştı.

"Yarını keşfet" sloganıyla yola çıkan Tokyo, sürekli gelişen dünyada küresel keşfi ve durmak bilmeyen yenilenmeyi bir araya getirmeyi taahhüt ediyor. Japon insanının benzersiz kültürü ve değerleri ile Tokyo kentinin coşkusunu ve küresel trendleri birleştirmeyi hedefleyen Tokyo 2020, yeni neslin gözünde olimpik değerleri güçlendirmeyi ve dünya çapında daha fazla genci sporla tanıştırmayı garanti ediyor.

Japonya'nın geleneksel sakura (kiraz) ağacının çiçekleriyle bezeli bir çelenkten esinlenerek tasarlanan Tokyo 2020 logosu, tek bir dünyayı sembolize ediyor. Japon öğrenci Ai Shimamine tarafından tasarlanan logo, dünya çapında dostluğa ve barışa vurgu yapıyor.

Tokyo halkının olimpiyatlara desteği, ilk açıklamaya göre yüzde 70 idi. Ancak geçen ay sonunda Tokyo Hükümeti'nin yaptırdığı ankete göre bu oran, yüzde 92'ye yükseldi. Madrid'de halk desteği yüzde 76, İstanbul ise yüzde 83 olarak öne çıkıyor.

İstanbul 2020'nin bütçesine yaklaşamıyor

Ekonomide yeni bir yapılanmaya giden Tokyo, 2020 Olimpiyatları için sadece 4,9 milyar dolarlık bir kaynak ayırdı. Tokyo'nun bütçesinin, devlet ve özel sektörün biraraya gelmesiyle 19,2 milyar dolara çıkan İstanbul'un bütçesinin neredeyse 3'te 1'i olması dikkati çekiyor.

Londra, geçen yaz düzenlediği olimpiyatlara 3,8 milyar dolar harcamış, Çin ise özellikle şaşalı açılış ve kapanış törenleriyle zihinlerde yer eden 2008 Pekin Olimpiyatları için 43 milyar dolar harcama yaparak olimpiyat tarihinde bir rekora imza atmıştı. Türkiye'nin, İstanbul 2020 için ayırdığı bütçe ise Pekin'den sonra olimpiyatlara ayrılan en büyük kaynak oldu.

Basında son haftalarda yer alan iddialara göre Tokyo, bütçesinde bazı artışlar gerçekleştirmek için harekete geçti. Bu hedef doğrultusunda yeni sponsor arayışlarına giren Tokyo'nun, giyim sektöründeki en önemli kuruluşlarından biri olan AOKI Holding ile anlaştığı belirtiliyor. ABD'li ünlü şarkıcı Lady Gaga'nın kostümlerini üreten, Japonya'nın önde gelen moda tasarımcılarından Junko Shimada'nın, Lozan'da ve Buenos Aires'te sunum yapacak Tokyo 2020 ekibinin giysilerini tasarlayacağı ileri sürülüyor.

Statlar

Açılış ve kapanış törenleri ile atletizm, futbol (final maçı) ve ragbi maçlarının yapılacağı Ulusal Olimpiyat Stadı'nın (National Olympic Stadium), 1 milyar dolarlık bütçeyle yenileneceği ve önce 2019 Dünya Ragbi Şampiyonası, daha sonra da 2020 Olimpiyatları için kullanılacağı belirtiliyor.

Tüm müsabakalar için 35'in üzerinde tesisin sözünü veren Tokyo 2020 yetkilileri, futbol maçlarının ise Tokyo Stadı, Uluslararası Yokohoma Stadı, Saitama Stadı, Sapporo Dome ve Miyagi Stadı'nda yapılacağını açıkladı.

Deprem, tsunami ve nükleer sızıntı

Japonya'nın evsahipliğine engel olabilecek en önemli faktör olarak, 11 Mart 2011'de başlayan nükleer sızıntının hala devam etmesi görülüyor. Tohoku depremi ve tsunamisinin ardından yaşanan Fukuşima Nükleer Santrali kazası sonucunda ortaya çıkan nükleer sızıntı, çevre sağlığını büyük ölçüde etkiliyor. Uzmanlar, atmosfere radyoaktif madde salınmasına sebep olan kazanın, Çernobil felaketinden sonra dünyanın en büyük ikinci nükleer kazası olduğunu belirtiyor.

Kazanın üzerinden 2 yıl geçmesine karşın nükleer sızıntı hala devam ediyor. Her ne kadar Tokyo Valisi Naoki Inose, Londra'daki bir açıklamasında, "Tokyo'daki radyasyon miktarı normal seviyede hatta Londra ile aynı. Ayrıca Tokyo, Fukuşima'ya uzak ve güvenli" ifadelerini kullansa da Japonya'da Tokyo 2020'yi desteklemeyen bir grup, 200 kilometre uzaklıkta olan Tokyo'nun nükleer sızıntıdan fazlasıyla etkilendiğini ve Vali Inose'nin, radyasyonun karıştığı toprağı gözardı ettiğini savunuyor.

Kaldı ki temmuz ayında yeni bir sızıntının ortaya çıkmasının ardından ağustos ayında da devam eden başka sızıntıların,  bu kentin ev sahipliği şansını zora soktuğu dile getiriliyor.

Japonya sismik açıdan hala aktif bir bölgede bulunuyor. İkinci bir Fukuşima vakasının yaşanmayacağını kimse garanti edemiyor. Olimpiyatlar zamanında bir deprem olduğu takdirde, IOC üyelerinin veya sporcuların, Tokyo Metropolitan Yönetimi tarafından korunabileceğine şüpheyle bakılıyor.

Tokyo 2020'ye karşı grubun yaptırdığı araştırma sonuçlarına göre, Fukuşimalı 38 bin çocuğun 3'ünde tiroid kanseri tespit edildi, 7 çocuk ise yüksek oranda kanser riski taşıyor. Bu veriler, normalden 10 kat yüksek olumsuzlukta değerlendiriliyor.

Söz konusu grubun, IOC'ye yazdığı mektupta, "Bütün bunlar göz önüne alındığında, Adaylık Kitabı'nda iddia edildiği gibi 'Çevresel duyarlılık'tan bahsetmek mümkün müdür? Tokyo nasıl olur da kendini, 'insanlığı ve çevreyi koruma adına örnek bir şehir' olarak lanse edebilir" ifadeleri dikkati çekiyor.

Vali Inose'nin büyük gafı

Tokyo 2020 Adaylık Komitesi Başkanlığını da yürüten Tokyo Valisi Naoki Inose, adaylık sürecindeki gafıyla dikkatleri üzerine çekti. Mart ayında ABD'nin New York Times gazetesine verdiği demeçteki ifadeleri için af dileyen Inose, İstanbul'un Tokyo'ya oranla adaylık için "daha az gelişmiş" ve "daha az donanımlı" bir kent olduğunu iddia etmiş, "Sporcular için en iyi yer hangisi? İki ülkenin oluşturmak üzere olduğu altyapısını ve gelişmiş tesislerini birbiriyle karşılaştırın" ifadelerini kullanmıştı.

Inose, "Müslüman ülkelerin tek ortak yönü Allah. Birbirleriyle kavga halindeler ve toplumsal sınıfları var" ifadeleriyle de büyük tepki toplamıştı. - Ankara