'Körling Körling' Diye Diye Nicelerine Sarıldım! İşte Körling...

ÖZEL İNCELEME

Esat DERGİ

esatd@sporx.com

Körling dünyada son yıllarda popülaritesi artan sporların belki de başında geliyor. 16. yüzyılda İskoçya semalarında keşfedilen bu oyun o zamanlar donmuş göllerin üstünde süpürge ile oynanıyordu. Yerküreye sıçrayan ve Kanada, İsviçre, İsveç gibi ülkelerde büyük önem taşıyan körling Japonya, Yeni Zelanda, Çink, Kore, Avustralya gibi ülkelerde de oynanıyor. 1998'den beri ise resmen olimpiyatların bir parçası. Her neyse çok fazla hikayeye ihtiyacımız yok, lisede tarih dersinden de hoşlanmadığınızı farzediyorum.

Lütfen bu oyuna “ütüyü fırlatıyorlar, süpürge ile spor mu olur, bu nasıl spor” şeklinde yaklaşmayın. Bu oyun izlenilerek anlaşılmaz ama oyunu biraz çözdüğünüzde ne kadar zekaya dayalı bir spor olduğunu anlayacaksınız. Sporx gelecek, dertler bitecek. Diğer spor siteleri, medyaya da sesleniyoruz. Gelin bu işi hep birlikte çözelim, taşın altına elimizi koyalım. Körling’i anlatmak zor değil. Bu işi biz çözeriz...

NEDİR BU KÖRLİNG? NASIL OYNANIYOR? NEYİN PEŞİNDELER? PUANLAMA NASIL? OYUNUN TEMELLERİ...

Futbol, basketbol, tenis dışındaki sporlara olan ilgimiz ve sevgimiz çoğu zaman üvey kalıyor. Bu tür sporların kitlesiyle buluşması için aracının bir şekilde oyunu onun dilinden anlatması gerekli. Bu anlatımın üzerine, etrafına biraz da neşe katacaksınız ve okuyanla temas etmek için çabalayınca oluyor bu iş.

Yazının devamında Körling'i ele, avuca, omuzlarımıza alacağız, üçlü çektireceğiz Rakam ve teknik ile boğulmayacağız ya da her şeyi tam yazarak Meydan Larousse'a girmek değil hedefimiz. Biraz anlasak yeter, dünyayı biz mi kurtaracağız...

Gelelim zurnanın zırt dediği yere. Televizyondan yıllardır izliyoruz, elinde tüpe benzeyen bir daire ile kayan bir arkadaş taşı atıyor ve devamında ellerinde süpürgeli adamlar kayan taşı diğer taşların olduğu bölgeye yönlendiriyor. Taşlar birbirine vuruyor, seviniyoruz. Bir acayip sayı sistemi oluyor çözemiyoruz. Dertlerin çözümünü vaat ediyoruz sizlere...

Körling seyredilerek anlaşılamayan bir oyun, bu doğru, fakat o kadar da zor bir spor değil. Oyunun en temel mantığı iç içe dört daireden oluşan ve pistin iki ucunda yer alan dairelerde merkez denilen bölgede taşınızı tutabilmeniz, o merkezin içindeki düğme denilen ufak daire sevgiliniz gibi bir şey oyunda. Durmayın, yaklaşın. Pist 4.5 metre genişliğinde ve 45-46 metre aralığında. Takımlar dörder kişiden oluşuyor. Oyunda toplamda 10 bölüm-oyun (periyot, 'end') var. Her bölümde oyuncular sırasıyla 2'şer kez (takım bazında 8'er atış) ortalama 25-30 metre uzaklıktaki daireye taşlarını yolluyorlar.

Karşılaşmaların uzatma olmaması durumunda toplam süresi 75 dakikayı aşmıyor çünkü her atış öncesinde belli bir süre veriliyor takımlara. Atıcı genelde dengeyi ve yönü sağlaması için bir elinde süpürgesi, bir elinde taşıyla kayıyor ve pistte o taşı bir noktaya gelmeden elinden çıkarmak zorunda, buna “Hog Line” yani “İhlal Çizgisi” deniyor. Büyük turnuvalarda taşlar özel oluyor (Eye On The Hog) ve bu teknoloji ile ihlal olup olmadığı anlaşılıyor.

Atıcı taşı attıktan sonra iki adet süpürgeci, taşın ivmesinin devam etmesi, yönünün hedeflendiği gibi olması için buz pistinin üzerindeki su parçacıklarına sürtünme gücü uyguluyorlar. Oluşan su tabakasında taş kayışına devam ediyor.

Taş buzda kaymıyor, su tabakasının üzerinde mutlu.

Buraya kadar her şey güzel. Peki nedir amaç? Nasıl puan alıyorlar. Kritik noktalar nedir? Aslında hepimizin zannettiği gibi oyun her kesimin de tamamen sayı almak üzerine kurulu değil. Buzun satrancı denilmesinin bir manası var. Takımın beyni “skip” denilen kaptanları, her şeyleri. Taşın kayışında süpürgecilerin yapacağı hareketleri, atıcının taşı hedef alması gerektiği yeri evin orada belirliyor, gösteriyor. Genelde bağırışları ünlü şarkıcı Rihanna'ya gönderme yaparcasına "Haaaaaard, Haaaaard" (Sert, daha seeeert) şeklinde. Oyunda ilerleyen hamleler düşünülmek zorunda ve bir strateji benimsenmeli. Sadece merkezin en yakınında taş tutmak kadar rakibinizin o bölgeye girmemesi için düşünmek, davranmak da önemli.

Oyunda en büyük avantaj son taş hakkına, yani çekiç atışına sahip olmak. Takımlar genellikle stratejilerini buna göre belirliyor. Bu maç başında aksi bir anlaşma yoksa kura ile belirleniyor. Bölümleri yenik kapatan takımlar ise bir sonraki bölümde bu hakka sahip oluyor. Misal Barcelona ile Real Madrid karşılaşıyor. Çekiç hakkı Real Madrid'de. Barcelona'nın oyunda daha defansif ve rakibinin dizilişini bozan, oyun bozan tavır alması normal. Çekiç atış hakkı çok önemli. Bu hakta takımlar 1 sayı almayı tercih etmeyip, o bölümü pas geçip 0-0 ile hakkı elinde tutuyor, amaç hakkını verebilmek.

En önemli kurallardan biri de Serbest Bölge Kuralı. Oyuna adeta gerçek çehresini katan kural. Her bölümde ilk dört atışta oyuncular belli bir bölgedeki taşları attıkları taşlar ile oyun dışına itemiyor. Bu bölüm ev denilen dairenin yarısıyla İhlal Çizgisi arasında kalan kısımdır. O bölümde defans stratejisi olan takım dairenin dışına yolluyor taşları ve guard olarak kullanıyor. Merkezi koruma, rakibin merkeze, en ufak daire olan düğme denilen yere gidişini, yaklaşmasını engelleme önemli. Eğer bir bu ilk dört atışta bir taş rakip taşa tuş eder ve dışarı giderse giden taş eski yerine konuluyor, tuşlayan taşa veda ediliyor. Unutmayın, ilk dört atışta bu kural geçerli...

Geldik puan sistemine. Aslında çok basit. Bir bölümde takımlar maksimum 8 sayı alabiliyor ama bu ütopya. Genelde ortalama 1 ile 3 arasında değişiyor. Ev denilen dairenin ortası merkez. Bölüm bittiğinde bu merkeze en yakın taşı olan takım sayı kazanıyor. Her bölümde yalnızca bir takım sayı kazanabilir. Sayı kazanacak taraf belirlendi mi? Tamamdır!

Rakibin evin içindeki dışındaki taş sayısı umrumuzda değil, önemli olan taşların mesafeleri. Sayı kazanmayı merkeze en yakın bir taşı sokarak başaran takımın rakibe oranla merkeze yakın ne kadar (kıyas) taşı varsa o kadar köfte. Şu soruyu sorabilirsiniz, mavi kazandı. Mavinin taşlarının (merkez, kırmızı bölgenin içindeki daireye karşı mesafe üstünlüğünde) sarı taşlara egemenliği ne kadar?

Kaç taşı düğmeye daha yakın? Bu kadar...

- OYUNCULAR -

Körling takımı dört kişiden oluşuyor. Bu dört kişi sırasıyla atışlarını gerçekleştiriyor. Çok büyük olasılıkla son atışlar hep takımın kalbi, kaptanından geliyor.

Kaptan mahalle maçlarındaki oyuncu kaleci, voleyboldaki libero gibi. Ne zaman ne isterse onu yapar. Oyuna tamamen yön veren isimler de zaten bu kaptanlar.

Atıcılar kaptanın direktifleriyle taşı belli yönlere fırlatıyor. Atışlardan önce kaptan süpürgesiyle atışın yapılmasını istediği noktayı da işaretler. Oyuncular Birinci, İkinci, Üçüncü (Yardımcı Kaptan) ve Dördüncü (Kaptan/Skip) olarak adlandırılıyor. Kaptanlık bu sporda diğer sporlara göre ayrı bir noktada. Satrançtaki vezir gibi.

Misal Kanada'da zeki mi zeki Glenn Howard...

- SÜPÜRGE -

Şimdi fırça oldu da her şeyin eskisini sevdiğimiz için halen daha süpürge deniliyor. “Fırçayı uzatsana” yok olmuyor. 1980'lerde mısır püskülleri veya samandan yapılırken günümüde teknolojiye ayak uydurarak sentetik bir hal almış. 1980'lerde Avrupa'da bu tür fırçaları gören kişi sayısının ise çok az olunduğu ifade ediliyor. Sentetikler sıklığını artırsa da bu fırçanın kalitelisi at saçı ve domuz saçından yapılıyor. Fabrika ürünü naylonlar da mevcut. Oyundaki görevi oyuncuların taşın yönünü belirlemesi.

Doğru bilinen yanlışlardan biri oyuncuların taş önündeki hareketlerinin taşın hızını artırdığıdı. Fakat süpürge taşı hızlandırmaz, hareketini ve yönünü belirler, devam ettirir. Bazı süpürgelerde kronometre de bulunuyor.

Takım taş atışında kendi içinde hesaplama yapıyor ve buna göre davranıyor. Merak edip satın almak için bir araştırma yaptığımızda ise önümüzde 70 - 300 dolar aralığında bir rakam çıkıyor.

Bu fırçaları televizyonda gördüklerinde zaten hemen tepki veren annelerimiz hiç duymasın, hiç bilmesin diyoruz, istiyoruz...

- TAŞ/KAYA -

Sapı sebebiyle ütüye benzeyen taş oyunun esas maddesi ve ağırlığı yaklaşık 20 kg. Yapım malzemesi ise granit. Taşın çevresi maksimum 91.4 cm oluyor. Alt kısmı içbükey. (Matematikçiler lütfen bana hacmi nasıl hesaplanıyordu hatırlatsın). Boyu ise 11.4 cm.

Taş konusunda da çeşitli atışmalar mevcut. İskoçlar taşın her granitten yapılamayacağını savunurken Ailsa Craig adasını işaret ederler. Bu taşların tanesi 1500 dolar civarında.

Düşünsenize 1500 dolarlık futbol topuyla maç yapıyoruz halı sahada? Körling takımları ise genelde ise 500 dolar civarındaki normal granit taşından yapılanları tercih ediyorlar. Taşın atış sırasında atıcının sağ veya sol kısmıyla verdiği hareket onun uzun ince gideceği yoldaki rotasını çiziyor.

Su parçacıkları ise taşın yönünü etkiliyor.

Yapımını merak edenleri şuraya davet ediyoruz, tıklayın (VİDEO)

- AYAKKABILAR -

"Yürümek karda zordur/ Gelirsen bak aşk budur" diye her kar yağışında hatırlanan şarkı sözlerini buza da uyarlayabiliriz. Körling oyuncuları bu noktada özel ayakkabılarına güveniyor. Birçok evrimin ardından teknoloji ayakkabıların teflon olmasında karar kılmıştır.

Süpürgeyi kullanan oyuncuların kullanacağı ayağa göre sağ ya da sol taraftan bir tanesinin altında bu kayışı artıran madde bulunur. Diğerinin altı ise tersi görevi ve tutunuşu sağlayan kauçuk ile kaplıdır. Oyuncular tercihe göre 'ikisinin de altında teflon olsun, uçalım' diyebilir, nadiren. Ayakkabılar görüntü itibariyle kotun altına iyi gidiyor olmalı.

Fiyat mı? Ortalama 180 dolar dolaylarında...

Ekipmanlardan biri de eldivenler. Süpürgeyi iyi tutma kabiliyeti aranan ve eldeki ısıyı da bir seviyede tutması için kullanılan eldivenler ağırlıklı olarak dana derisinden yapılıyor. 'Para sorun değil diyenler' ise daha kaliteli ve pahalı olan geyik derisine başvuruyor.

- BAZI TERİMLER -

Her sporun gibi Körling'te de A'dan Z'ye bir takım terimler var. Bunları oyunları izleyeye izleye keşfedebilir, çağın buluşu interneti de kullanarak öğrenebilirsiniz. Temel olarak bilinmesi gerekenlerden bazıları şu şekilde;

End: Basketboldaki periyoda veya beyzboldaki inninge uyarlayabiliriz bunu. İki takımın bir oyunda 8'er kez taşı fırlatma dönemi, oyun.

Hammer: Oyunun temelindeki avantaj olan son atış hakkı, çekiç atış hakkı da deniliyor. Oyundan önce para atışıyla kimin alacağı belirleniyor.

House: Ev, oyunun temel bölümü. Atışların gönderildiği ve egemenlik rekabetinin yapıldığı dairelerin olduğu yer. Pistin iki tarafında iç içe geçmiş dört adet dairen oluşuyor.

Hack: Oyuncuların atış öncesinde destek için tahta veya metal takoz kullanır, çentik de deniyor.

Hog Line: İhlal çizgisi, oyuncuların taşı elinden çıkarmak zorunluğunda olduğu son nokta, çizgi.

Sweepers: Süpürgeciler, atış ardından büyük çığlıklar atan, bağıran, genelde birinin süpürgenin sapını alttan, birinin üstten tutaran piste basınç uygulayan sporcular.

Button: Düğme, evin içindeki en küçük daire.

Tee Line: Tee hattı, merkez çizgisini dik kesen, düğmenin ortasından geçen çizgi.

Rink: Pist, oyunun gerçekleştirildiği bölge yani saha.

Guard: Koruma, oyundaki temellerden biri. Bir taşı korumak için yapılan atış/davranış. Genelde bu guardın arkasına taş atılarak sayı alınmaya çalışılır.

Draw: Atılan taşın süpürgeciler sayesinde diğer bir taşa tuş ettirilmesi ve diğer taşın istenilen yere gönderilmesi. En çok bu atış şekli kullanılıyor.

Pebble: Çakıl, yarış öncesi önemli anlardan biri de pistin hazırlanmasıdır. Yarış esnasında da olabilir. Pistin üzerine su damlaları püskürtülür ve istenilen yüzey oluşur.

- belki temel kurallar eklenebilir ama gerekli değil gibi, 59 sayfa resmi kitapçık-

¬¬¬ EKSTRALAR ¬¬¬

- CENTİLMENLİK -

Herhalde Körling'i diğer bir çok spordan ayrı kılan nokta "seyrederek anlaşılamayan oyun" olması kadar oyunun çerçevesindeki centilmenlik. Her sporun bir karakteri vardır ve bu oyun da esas karakter bu. Şöyle ki bu oyunda hakemler çok gerekmedikçe oyuna dahil olmuyor. Oyuncular arasında belli şeylere karar verme yetkisinde olanlar (Kaptanlar, Yardımcı Kaptanlar) bulunuyor. Evde mesafeler konusunda kararı ise üçüncüler veriyor.

Bir takım oyuncusu bir hata yaptığında karşı tarafın gönlünü almak adına centilmenliğini ortaya koyuyor. Mesela oyuncu bir hata mı yaptı? İlk önce kendi cezasını kendi kesiyor. Baklavasına maç yaptığımızda biz kendimizi kaybedip saha içinde kavgalara tutuştuğumuz oluyor. Körling, maşallah. Oyun bitiminde mağlup takımın galip takıma bir şeyler/içecek ısmarlama gibi bir geleneği de bulunuyor.

- ŞU ANDA İŞİ EN İYİ BİLENLER -

Bu sporun Ekim 2010 itibariyle dünya üstünde erkekler klasmanında ilk üçte sıralanan ülkeleri ise Kanada - Norveç ve İskoçya/İngiltere. Bayanlarda ise İsveç sıralamanın tepesinde, Kanada ve yükselişteki Çin yer alıyor. Dünya Şampiyonaları'nda en çok birincilik ise 15 ile Kanada'ya ait. Körlingseverlerin (böyle bir deyim olsun artık) son olarak unutamadığı maç ise 2010 Vancouver Kış Olimpiyatları'nda 26 Şubat'taki gidip - gelen bayanlar Kanada - İsveç final maçı...

- 'TAMAM SEVDİM BEN BU OYUNU, YAKINDA YOK MU ŞAMPİYONALAR?' -

Siz istersiniz de onlar süpürmez mi? 16-23 Kasım arası Güney Kore'de Pasifik Körling Şampiyonası düzenlenecek. Bu oyunu bir hayli tutku ile seven İsviçre'de ise 4-10 Aralık’ta Le Gruyère Avrupa Körling Şampiyonası yapılacak.

Yakındaki turnuvalardan biri ise 27 Ocak - 6 Şubat tarihleri arasında Erzurum'da gerçekleştirilecek. 25. Kış Üniversite Oyunları kapsamında ev sahipliği yapacağız. Ortalama yılın ilk dört ayı 10 adet şampiyona yapılıyor...

- EKŞİ'DEN AFORİZMALAR -

Kutsal bilgi kaynağı Ekşisözlük'ün Körling ile uzun süredir alıp veremediği var. Yazarlar bu oyun üstüne saatlerce düşünüp, ilginç tespitlerde bulunuyor. “Örgütün” Körling hakkında yaptığı hicivlerin şiddeti ormanda 10 kaplan gücünde. Alay edilmedik yanı kalmıyor. İstisnalar hariç ağırlıkla işleyen düşünce Körling'i küçümsemek ve bunu spor ailesinden dışlama yönünde. Bunlara aforizma demek belki kelime anlamı olarak doğru olmayabilir ama ne olursa olsun Ekşi cephe kötü reklam ile de oyunun Türkiye'deki varlığına dolaylı yoldan büyük katkı yapıyor. Bir de çok fena eğleniyorlar.

kruva san: buz üstünde ütü kaydırmaca

alexander goygoyevic: tefal, siemens, zass vb gibi markalarin neden hala sponsor olmadigini merak ettigim ütü kaydirma sporu...

guybrush threepwood: şu spor dalı ile ilgili iki soru var aklımda yıllardır: 1. insan nasıl bir çevrede yetişir de curlingçi olmak ister. 2. anneye babaya nasıl dersin ben curlingçi olucam.

trocero: jubilesi falan da olmaz bu sporun. alt tarafı çaydanlık itip, bağırıp, yerleri fırçalamak. yetmiş yaşına kadar oynanır.

ouzzy: anneannemin bana eurosportta görüp "bu nasıl bir oyun yahu, toz alıp duruyorlar; artık ne oyun çıkaracaklarını bilmiyorlar" diye sorduğu bir spor türü

ilsogno: büyük britanya bayan takınımda efsane sarışınlar barındıran bir spor dalıdır.

senturion: bildiğimiz, zamanında çok oynadığımız kafa karış adlı misket oyununun buzda kaydırmacalı taş ütü ile oynanan şekli.

jondaff: iyi para getiriyorsa tesisini kuralım dedi bizim dayıoğlu. curling yazan tüm başlıkları tek tek okurum şimdi ben, analizimi yaparım. girişimcilik önemli.

- İKİ FİLM ÖNERİSİ; SÜPÜRRR & MEN WİTH BROOMS -

2009 yılında Türkiye'de beyazperdeye Körling'i de içine alan bir film girmişti; “Süpürrr”. Yönetmenliğini Yeşim Sezgin'in yaptığı film eğlenceli tavrıyla da seyirciden olumlu not aldı. Sinematurk'un verilerine göre ise filmi 15.587 kişi izledi. Film sevdiği kızla evlenmek için milli sporcu olmak isteyen Oğuz üzerinde dönüyor. Türkiye'yi bu sporla en net bir şekilde tanıştıran şeyler listesinde “Süpürr” filmi Eurosport kanalından sonra ikinci sırada geliyor.

Yabancı yapımlar arasında ise şu ana kadar en çok ön plana çıkan ve bilinen 2002 Kanada yapımı romantik komedi “Men with Brooms” (Süpürgeli Adamlar) adlı film. Yönetmen ve başrolde Paul Gross bulunuyor...

Öte yandan dünyaca ünlü çizgi dizi “The Simpsons” yakın geçmişte bir bölümünde Körling’i gündemine almıştı.

- 'PİST YOK, UZAK, AMA YİNE DE OYNASAK' DİYENLERE-

Kış Olimpiyatları'nı izlerken içimizde bir heves oluşur, olsa da kaysak, yapsak diye. Adamlar bunu düşünmüş. Bir oyun konsolu olan Wii ve harekete duyarlı sensörlü kumandalarıyla bu mümkün. Deca Sports adlı oyunda Körling deneyimi de mevcut. Nasıl bir şey diyenlere, tıklayın (VİDEO) Xbox 360 konsolunda Curling 2010 adlı oyun var. Commodore 64 ruhlu, java sevdalılar için ise flash arayüzü ile şuradan oynayabilir http://www.playcurling.com/

Bir sonraki yazı dizisinde görüşmek üzere...

SPORX ERZURUM DOSYASI;

BÖLÜM I: BOMBA BİR ÖZEL RÖPORTAJ

Buz Pateni Federasyonu Başkanı Fahrettin Kandemir, Erzurum'da Sporx'e önemli açıklamalarda bulundu. Kandemir basında bir süredir yankılanan ve Körling Milli Takımı'nın adının geçtiği kumar, alkol, tecavüz ve alem konularını kapsayan haber hakkında ilk kez bu kadar samimi konuştu; "O sporcu, İskoç kızla birlikte oldu." Güzel şeyler de bu röportajda...

TIKLAYIN

BÖLÜM II: KAYAK, KÖRLİNG, PATEN, CAĞ KEBABI, ERZURUM VE O ÇOCUKLAR...

Televizyonda gördüğümüz o atlama kulelerinden artık bizim de var. Sırf bu değil test müsabakaları sırasında objektiflerimize neler takılmadı ki? Tüm tesisler, sporcular peki sadece spor mu? Elbette hayır. Erzurum’un içine sizi götürmeyi tahahhüt ediyoruz. Cağ kebabı, Erzurum Evleri, Oltu Taşı ve.

TIKLAYIN

BÖLÜM III: TÜRKİYE KÖRLİNG YARIŞMA MENAJERİ, CÜNEYT CELAL İŞGÖR RÖPORTAJI

Körling’in Türkiye’ye gelişinde büyük payı var. İşgör ile Körling’i konuştuk. Merak edilen “bu insanlar neden bu kadar çok bağırıyor” sorusu da aydınlığa kavuşmuş oldu. Yılmaz Vural Körling hocası olsaymış....

BÖLÜM IV

SAHİ NEDİR BU KÖRLİNG?

KARMAŞIK GELİYOR, ANLAMADINIZ DEĞİL Mİ?

Sporx gelecek, dertler bitecek. Esprili bir dille oyunu her şeyiyle kaleme aldık, anlattık. Bu yazı/detaylı ama sıkmayan incelemeden sonra sayı nasıl kazanılıyor onu da bileceksiniz, o süpürge denen fırçanın 300 dolar olduğunu da. Ayrıca ilginç bilgiler, körling filmleri ve bomba, Ekşi Sözlük!..

VE VİDEOLAR...

45 saniyede Körling'i öğrenin, Unutulmaz bir Körling atışı. Körling taşı nasıl mı yapılıyor? Şaşıracaksınız... Evde körling oynamak! Evet böyle bir şey var. Körling'in ilgiç yanı, bağırışlar! Çılgın Kanadalılar ve fazlası...