AB ile Müzakere Sürecinde "Bölgesel Politikalar" Faslı Kararının Bugün Verilmesi Bekleniyor

Ali Öztürk - Türkiye'nin AB'ye katılım müzakerelerinde "Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu" faslının açılıp açılmaması kararının bugün verilmesi bekleniyor.

Türkiye'nin, AB müzakerelerinde 3 yıl aradan sonra yeni fasıl açma girişimine, 26 üye ülkenin desteğine rağmen son dönemde Almanya rezerv koymuştu. Geçen hafta Brüksel'de yapılan AB Daimi Temsilmciler Komitesi (COREPER) toplantısında Türkiye'nin AB müzakere sürecinde yeni bir faslın açılmasının Almanya engeliyle karşılaşmasının ardından konu bugün Lüksemburg ve Brüksel'de yapılacak iki üst düzey toplantıyla karara bağlanacak.

"Bölgesel Politikalar" faslının açılmasıyla ilgili kamuoyunda çıkan Hollanda'nın da bu faslın açılmasına rezerv koyduğu yönündeki bilgileri değerlendiren Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, geçen hafta Ukrayna'da, konuyla ilgili önemli ülkelerin, katkıda bulunabilecek veya kaygı beyan etmesi muhtemel dışişleri bakanları ile tek tek görüştüğünü ifade ederek, aralarında Hollanda Dışişleri Bakanının da bulunduğu bazı mevkidaşlarının böyle bir rezerve karşı olduklarını belirttiklerini aktardı.

Davutoğlu, "Son iki toplantıda, COREPER toplantısında, anladığımız kadarıyla bir ülkenin bu konuda bazı teknik gerekçeler göstererek rezervleri var" demişti.

-8 yılda 33 başlıktan 13'ü açıldı

Türkiye'nin AB ile üyelik müzakere süreci resmi olarak 3 Ekim 2005'te başladı. 8 yıllık süreçte Türkiye-AB arasında toplam 33 fasıldan 13 fasıl müzakerelere açıldı, biri (geçici olarak) kapatıldı. Açılmayan 20 fasıldan 17'si, AB Konseyi ve bazı üye ülkelerin siyasi engeline takılarak bloke edildi. Müzakereye açılan fasıllar şunlar:

(4. Fasıl) Sermayenin Serbest Dolaşımı, (6. Fasıl) Şirketler Hukuku, (7. Fasıl) Fikri Mülkiyet Hukuku, (10. Fasıl) Bilgi Toplumu ve Medya, (12. Fasıl) Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı. (16. Fasıl) Vergilendirme, (18. Fasıl) İstatistik, (20. Fasıl) İşletme ve Sanayi Politikası, (21. Fasıl) Trans-Avrupa Ağları, (25. Fasıl) Bilim ve Araştırma (geçici olarak kapandı), (27. Fasıl) Çevre, (28. Fasıl) Tüketicinin ve Sağlığın Korunması, (32. Fasıl) Mali Kontrol.

Öte yandan, tarama süreci 2006'da sona ermiş olmasına karşın, 10 faslın tarama sonu raporu resmi olarak Türkiye'ye iletilmedi. 9 faslın tarama sonu raporu bazı üye ülkelerin itirazlarından dolayı Konsey'in onayını beklerken, "Dış, Güvenlik ve Savunma Politikası" faslının tarama sonu raporunu Komisyon hazırlamadı. Tarama sonu raporlarının resmi olarak Türkiye'ye iletilmemiş olması, bu fasıllardaki muhtemel açılış kriterlerinin resmi olarak Türkiye'ye bildirilmesini de engelliyor. Konsey'de bekleyen söz konusu tarama sonu raporları şöyle:

(2. Fasıl) İşçilerin Serbest Dolaşımı, (13. Fasıl) Balıkçılık, (14. Fasıl) Taşımacılık Politikası, (15. Fasıl) Enerji, (22. Fasıl) Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu, (23. Fasıl) Yargı ve Temel Haklar, (24. Fasıl) Adalet. Özgürlük ve Güvenlik, (30. Fasıl) Dış İlişkiler, (31. Fasıl) Dış, Güvenlik ve Savunma Politikası (Komisyon raporu hazır değil), (33. Fasıl) Mali ve Bütçesel Hükümler.

-Ek Protokol sorunu ve Fransa engeli

Ek Protokol konusu, 11 Aralık 2006 tarihli AB Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi'nde alınan karar doğrultusunda 8 fasıl için açılış kriteri, diğer tüm fasıllar için ise kapanış kriteri niteliği taşıyor. Söz konusu kararda, "Konsey, Türkiye, Gümrük Birliği'ni Kıbrıs da dahil olmak üzere 10 üye ülkeyi kapsayacak şekilde genişleten AB-Türkiye Ortaklık Anlaşmasının Ek Protokolü'nde yer alan taahhütlerini yerine getirene kadar, Türkiye'nin Kıbrıs Cumhuriyeti'ne getirdiği kısıtlamalarla ilgili 8 faslın müzakerelerinin askıya alınmasına ve diğer fasılların kapanmamasına karar vermiştir" ifadesi yer alıyor. 11 Aralık 2006 tarihli Genel İşler ve Dış İlişkiler Konseyi Kararı çerçevesinde Ek Protokol nedeniyle askıya alınan fasıllar şunlar:

(1. Fasıl) Malların Serbest Dolaşımı, (3. Fasıl) İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi, (9. Fasıl) Mali Hizmetler, (11. Fasıl) Tarım ve Kırsal Kalkınma, (13. Fasıl) Balıkçılık, (14. Fasıl) Taşımacılık Politikası, (29. Fasıl) Gümrük Birliği, (30. Fasıl) Dış İlişkiler.

Ayrıca GKRY, 8 Aralık 2009 tarihli Genel İşler Konseyi toplantısında 6 fasılda ilerleme kaydedilmesini tek taraflı olarak "normalizasyon" şartına bağladığını beyan ederek süreci bloke etmiş oldu. GKRY'nin tek taraflı olarak bloke ettiği fasıllar (2. Fasıl) İşçilerin Serbest Dolaşımı, (15. Fasıl) Enerji, (23. Fasıl) Yargı ve Temel Haklar, (24 Fasıl) Adalet, Özgürlük ve Güvenlik, (26. Fasıl) Eğitim ve Kültür, (31. Fasıl) Dış, Güvenlik ve Savunma Politikası"

Fransa ise 5 faslın açılmasını "üyelikle doğrudan ilgili" olduğu gerekçesiyle bloke etmiş, daha sonra bir fasıl üzerindeki blokajını kaldırmıştı. Fransa'nın tek taraflı olarak bloke ettiği fasıllar, (11. Fasıl) Tarım ve Kırsal Kalkınma (11 Aralık 2006 tarihli Konsey Kararı çerçevesinde de bloke), (17. Fasıl) Ekonomik ve Parasal Politika, (22. Fasıl: Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu, 33. Fasıl: Mali ve Bütçesel Hükümler, 34. Fasıl: Kurumlar başlıklı fasıllardı. Fransa, geçtiğimiz şubat ayında 22. fasla ilişkin blokajını kaldırdığını açıklamıştı.

-Açılması istenen ve istenmeyen fasıllar

Mevcut durumda, siyasi blokaj olmayan ve genellikle aday ülkelerin müzakere süreçlerinin son aşamasında açılan 3 fasıl bulunuyor. Bunlar (5. Fasıl) Kamu Alımları, (8. Fasıl) Rekabet Politikası ve (19. Fasıl) Sosyal Politika ve İstihdam fasılları.Türkiye bu yılın başında başlayan  İrlanda dönem başkanlığında hiçbir açılış kriteri bulunmayan (22. Fasıl) Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu faslının açılmasını istemişti. Türkiye'nin AB'ye katılım müzakerelerinde bugün açılması planlanan söz konusu fasıl ile ilgili, üye ülkeler arasındaki teknik düzeydeki toplantıda, 27 ülkeden 26'sı AB'nin olumlu yöndeki ortak pozisyonunu onaylarken Almanya buna yanaşmayarak rezerv koymuştu. Faslın açılıp açılmayacağına ilişkin kararın bugün verilmesi bekleniyor.

İrlanda'nın AB Bakanı Lucinda Creighton, daha önce AA'ya yaptığı açıklamada, dönem başkanlıkları sırasında Türkiye-AB ilişkilerinin ivme kazanmasını istediklerini belirterek, en az bir müzakere başlığını açmayı istediklerini ifade etmişti. - Ankara