Afrikalı liderler kıtasal serbest ticaret anlaşması gündemiyle toplandı

Afrika Birliği Liderler Zirvesi, onlarca hükümet ve devlet başkanının katılımıyla Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'da başladı.

Kıta ülkeleri liderlerinin yanı sıra Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye gibi isimlerin de katıldığı zirve, iki gün sürecek.

Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi (AfCFTA) anlaşmasının uygulanması, silahların susturulması, gıda ve enerji krizi gibi sorunların masaya yatırılacağı zirvede, Sahel bölgesi, Kongo Demokratik Cumhuriyeti (KDC) ve Somali'deki güvenlik sorunları da ele alınacak.

Eritre hariç tüm üye ülkelerin onayladığı AfCFTA anlaşması, gümrük vergilerinin ne ölçüde azaltılacağına ilişkin anlaşmazlıklar, Kovid-19 salgını ve Rusya- Ukrayna savaşından ötürü uygulamaya geçemedi.

Zirvede ayrıca, Batı Afrika'da görülen darbelerle üyelikleri askıya alınan ülkelerin yeniden üyeliğe kabul edilip edilmeyeceği de tartışılacak.

Darbe yapan ülkelere uygulanan yaptırımlar değişebilir

Zirvenin açılışında konuşan Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Musa Faki Muhammed, terör ve çatışma gibi sorunların yanı sıra Afrika'da darbe gibi anayasa karşıtı hükümet değişimleriyle de karşılaştıklarını vurgulayarak bu ülkelere uygulanan yaptırımların yeniden gözden geçirilmesi ve bu ekonomik yaptırımlardan halkların etkilenmemesi gerektiğini söyledi.

Muhammed, geniş doğal kaynakları ve insan kaynağıyla kıtanın ilerlemesi ve gerçek manada entegrasyonun sağlanmasının zamanının geldiğini belirtti.

Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed de ülkesinin kuzeyindeki çatışmaların artık son bulduğunu ve "Afrika sorunlarına Afrika çözümleri" ilkesinin bu krizin atlatılmasında önemli rol oynadığını dile getirdi.

Ahmed, gıda güvenliği ve iklim değişiminin kıtanın önündeki en büyük sorunlar olduğunu vurguladı.

BM Genel Sekreteri Guterres ise Afrika Birliği ve BM arasındaki güçlü iş birliğine vurgu yaparak "Afrika potansiyeliyle zengin ancak küresel destek konusunda değil." dedi.

Yeşil enerjiye geçiş ve iklim değişimiyle mücadele için adımlar atılması gerektiğine işaret eden Guterres ayrıca, KDC'deki silahlı çatışmalar ve Sahel'deki terör olaylarının büyümesinden derin endişe duyduğunu ifade etti.

"Filistin Güney Afrikalılaştırılıyor"

Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye, İsrail işgalinin diplomasiyle değil, eylemle son bulabileceğini söyleyerek uluslararası toplumun İsrail'in suçlarına seyirci kalmamasını istedi.

İsrail'in bir apartheid sistemi kurduğunu söyleyen Iştiyye, "Açık bir şekilde Filistin'in Güney Afrikalılaştırılmasıyla karşı karşıyayız." diye konuştu.

Dönem başkanlığı Komorlar Birliği'ne devredildi

Afrika Birliği dönem başkanlığını Senegal'den devralan Komorlar Birliği Cumhurbaşkanı Assoumani Azali, konuşmasına, Kahramanmaraş merkezli depremlerde hayatını kaybedenleri anarak başladı. Türkiye ve Suriye halkına bağ sağlığı mesajı gönderen Azali, herkesi 1 dakikalık saygı duruşuna davet etti.

Azali, üye ülkelerin çoğunun borç stresi altında olduğunu hatırlatarak kıtadaki ekonomik entegrasyonun ve gelişiminin hızlandırılması çağrısı yaptı.

Serbest ticaret anlaşmanın bir an önce uygulanmasını isteyen Cumhurbaşkanı Azali, "Şu anda Afrika ülkelerinin kendi arasında yaptığı ticaret, toplam ticaretimizin sadece 17'sini oluşturuyor ve Afrika küresel ticaretin sadece yüzde 4'ünü yapıyor." dedi.

Türkiye'ye teşekkür

Geçen yılın dönem başkanı Macky Sall, kıtasal serbest ticaret anlaşmasının kıtaya getireceği faydalarına değinerek herkesi etkileyen sağlık ve iklim değişimden Afrika'da da olumsuz etkiler yaptığına vurgu yaptı.

BM Güvenlik Konseyi'nin Afrika'nın terörle mücadele çabasına destek olması gerektiğini söyleyen Sall, "Afrika'daki terörizm, dünyadaki barış ve güvenliğe bir tehdit." diye konuştu.

Macky Sall, Afrika olarak Filistin davasını desteklediklerini ve iki devletli çözümden yana olduklarını belirtti.

Sall ayrıca, Afrika'nın G20 grubunda temsil edilmesi için Türkiye gibi ülkelerin verdiği desteğe de teşekkür etti.