Cezayir, Nijer'e muhtemel askeri müdahalenin yansımalarına hazır

Cezayir güneybatı komşusu Nijer'e yabancı askeri müdahalesine karşı çıkmasına ve Nijer'de anayasal meşruiyeti yeniden tesis etmek için diplomatik çözümleri tercih etmesine rağmen olası en kötü senaryolara karşı hazırlığını tamamladı.

Nijer ile yaklaşık 1000 kilometrelik kara sınırına sahip Cezayir'de en önemli gündem maddelerinden biri Batı Devletleri Ekonomik Topluluğu'nun (ECOWAS) yakın zamanda Nijer'in başkenti Niamey'deki darbeye karşı ima ettiği askeri müdahale.

ECOWAS ülkelerinin genelkurmay başkanları, 18 Ağustos'ta Gana'nın başkenti Akra'da düzenledikleri toplantıda Nijer'e askeri müdahalenin tarihini belirledi ancak hangi tarihte başlayacağı bilgisini paylaşmadı.

Cezayir askeri müdahaleye net bir şekilde karşı

Nijer'de askeri güç kullanımına her zaman karşı olduğunu açıklayan Cezayirli yetkililer, Nijer'deki askeri darbeye ilişkin ülke tavrının açık ve net olduğu vurguluyor.

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, 6 Ağustos'ta, askeri darbenin yaşandığı Nijer'de anayasal düzene dönüş çağrısı yaparak bu ülkeye yönelik askeri müdahaleye kesinlikle karşı olduklarını söyledi.

ECOWAS'ın tehditlerinin çözüm getirmeyeceğini ifade eden Tebbun, krizin çözümü için barışçıl yolları desteklediklerini, bu konuda her türlü yardıma hazır olduklarını kaydetti.

Cezayir'in devlet radyosu da 22 Ağustos'ta, Fransa'nın Nijer'e askeri müdahale için Cezayir'in hava sahasını kullanmayı talep ettiğini, buna Cezayir makamlarının olumsuz yanıt verdiğini iddia etti.

Radyonun haberinde, Cezayir'in ret yanıtıyla karşı karşıya kalan Fransa'nın Fas'a yöneldiği ve Fas makamlarının Nijer'e askeri müdahale için hava sahasını Fransız savaş uçaklarına açma kararı aldığı ileri sürüldü.

Cezayir Genelkurmay Başkanı General Said Şangariha, 22 Ağustos'ta Moskova'da düzenlenen 11. Uluslararası Güvenlik Sempozyumu'nda yaptığı konuşmada, "Nijer'e yönelik dış müdahalelerin bölgede daha fazla istikrarsızlık yaratacağı" uyarısında bulundu.

Cezayir Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasında ise askeri çözümlerin "güvenlik ve istikrarı yaymak yerine çatışmaları ve bölünmeleri körüklediği" ifade edildi.

Mali kaosu Cezayir'e ağır bir tecrübe oldu

Cezayir'in bölgedeki komşularına askeri güç kullanma seçeneğini reddetmesi ve bunu kendisine doğrudan bir tehdit olarak görmesi, yalnızca diplomatik tutumunda sağlam bir duruş sergilemekten ibaret değil.

Cezayir'in askeri müdahale karşıtlığının asıl sebebi, 2012'nin sonlarında Mali'nin kuzeyinde yaşanan güvenlik kaosunun ardından yaşadığı acı deneyim.

Terörist grupların Mali'nin kuzeyindeki şehirleri kontrol altına almasıyla o dönem Gao şehrindeki konsoloslukta bulunan Cezayir Başkonsolosu ve konsolosluk çalışanları teröristler tarafından kaçırıldı.

Fransızların 2013 yılının ortasında Mali'nin kuzeyine müdahalesinin başlamasıyla birlikte Mali'den Cezayir sınırına gelen ve sayıları 32 olan silahlı grup tarafından Cezayir özellikle de İllizi ilindeki en büyük doğal gaz üretim tesisi, terör saldırılarına ve rehin alma olaylarına maruz kaldı.

Libya'daki savaşın ardından silah kaçakçılığının yaygınlaşması da Cezayir'in dış müdahalelerin başarısız olduğu inancını güçlendirdi ve onu bu senaryoları öngörerek önlemler almaya itti.

"Cezayir, hazırlıklarını tamamladı"

Cezayirli strateji uzmanı Bin Ömer bin Cana, Cezayir'in Nijer'deki zor senaryolara hazır olduğunu ifade ederek, "Cezayir, Nijer'deki herhangi bir acil durumla başa çıkmak için gerekli tüm hazırlıkları tamamladı." dedi.

Bin Cana, özel güvenlik planının, "Ulusal Jandarma Teşkilatı'nın göçmenlerin güvenlik kontrolünü yürütmek üzere sınır hattına yerleştirilmesi; sınırı geçmek isteyen herkesin yasal denetime tabi tutulması" esasına dayandığını ifade etti.

Sınırda ortak devriye faaliyetlerine ilişkin imzalanan anlaşmanın bir parçası olarak Cezayir güvenlik güçlerinin, Nijer'in içerisine doğru 40 kilometreden fazla mesafeyi denetleyeceğini aktaran Bin Cana, ayrıca Cezayir ordusunun yüksek eğitimli muharebe birimlerinin konuşlandırıldığını, ülkenin güvenliğine yönelik her türlü tehdide karşı teyakkuz halinde olduğunu belirtti.

Fransız askeri uçaklarının Cezayir hava sahasından geçmesinin reddedilmesi konusuna ilişkin Bin Cana, "Aktif ordu personelini taşıyanlar dahil olmak üzere Fransa'nın uçakları geçmeyecek." diye konuştu.

Bin Cana, "Nijer ile olan sınır şeridinin uzunluğuna rağmen Cezayir'in egemenliği korunuyor. Cezayir bu duruma uzaktan veya yakından karışmayacak, kardeş Nijer halkına zarar veren hiç kimseye destek olmayacak." ifadelerini kullandı.

Muhtemel göç dalgası karşısındaki hazırlıklar

Nijer'de ECOWAS güçleri ile geçiş hükümeti arasında çatışma patlak vermesi durumunda Cezayir'in Nijer'den gelen binlerce yerinden edilmiş kişinin ve göçmenin varış noktası olması bekleniyor.

Cezayir'e, her yıl Nijer'den on binlerce düzensiz göçmen geliyor. Cezayirli yetkililer, göçmenlerin ülke yetkilileriyle koordineli şekilde gönüllü geri dönüşü için projeler yürütüyor.

Ülkenin güneyindeki Ouargla Üniversitesi'nde Siyaset Bilimi Öğretim Görevlisi Mebruk Kahi, Cezayir'in göç dalgası için belirli alanlar tayin edeceği görüşünde.

Akademisyen Kahi, "Askeri müdahale durumunda Cezayir uluslararası hukukun izin verdiği tedbirlere yönelecek." diyerek, şöyle devam etti:

"Bu tedbirlerin arasında sınırların kapatılması ve belki de terör gruplarının sızmasını önlemek için askeri bölgeler oluşturulması, aynı zamanda mültecilerin ve savaş cehenneminden kaçanların sevki için belirli alanların tayin edilmesi yer alıyor."

Kahi, Cezayir'in insani alandaki yükümlülüklerini ise Cezayir Kızılayı'nın, Kızılhaç'ın uluslararası kuruluşları ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği gibi kuruluşlarla koordineli şekilde yerine getireceğini aktardı.

Göçmenlere gerekli şartların sağlayacağını aktaran Kahi, Cezayir'in askeri müdahaleyi reddetme fikrini hala savunduğunu, bunun vahim sonuçları konusunda uyarıda bulunduğunu sözlerine ekledi.