Doğu'da İş Adamlarının Gözü İran Pazarında

CEMAL AŞAN - Türkiye ile İran arasında son zamanlarda ticari ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla yürütülen çalışmalar, Van'ın ekonomisine de olumlu katkılar sağlıyor.

İran'daki ekonomik dönüşümden iki ülke ticaretinin yararlanmasını sağlamak ve dostluğu pekiştirmek amacıyla gerçekleştirilen ziyaretler, bölgedeki iş çevrelerinin de beklentilerini yükseltti.

İran'la 290 kilometrelik en uzun sınır hattına sahip Van'da, sivil toplum kuruluşları ve iş adamları, gelişen ilişkiler sayesinde 500 bin nüfuslu Hoy ve 1 milyon 400 bin nüfuslu Tebriz pazarlarının kentin ekonomisine önemli katkı sağlayacağına inanıyor.

Van Ticaret ve Sanayi Odası (Van TSO), kentteki iş adamları, sektör temsilcileriyle İran'a resmi geziler düzenleyerek, Van'ın bu ekonomik pastadan payını alması için girişimlerde bulunuyor.

Van TSO Başkanı Necdet Takva, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kalabalık bir heyetle İran'a düzenledikleri geziden somut sonuçlar alarak Türkiye'de döndüklerini anlattı.

İran'da yaptıkları üst düzey görüşmelerde, iki ülke arasındaki ilişkilerin hızla geliştiğine tanıklık ettiklerini dile getiren Takva, "Hoy, Salmas gibi kentlerde sivil toplum kuruluşu temsilcileriyle bir araya geldik. Gelincik-Güzereş sınır kapısına giderek incelemelerde bulunduk. 1996 yılında burada serbest ticaret bölgesi oluşturulmuştu. Onun yeniden canlandırılması konusunda taleplerimiz oldu. Onlarında bu yöndeki isteklerine tanıklık ettik. Üst düzey yöneticilerle, iki kentin ticari ilişkilerinin geliştirilmesi, yeni komitelerin kurulması ve iş birliğinin üst düzeye taşınması konusunda protokol imzaladık. Bunlar bizim komşu ülke nezdinde yapacağı en üst düzey çalışmalar olarak ortaya çıktı" diye konuştu.

"İran Türkiye'yi stratejik olarak önceliyor"

Takva, yıllardır Urumiye ile yakın ilişki içinde bulunduklarını, Kapıköy Sınır Kapısı'nda yaşanan olumsuzlukları gündeme getirdiklerini vurgulayarak şunları söyledi:

"Van-Urumiye arasındaki uçak seferlerinin kesintisiz sürdürülmesini konuştuk. Bunun zenginleştirilerek haftanın daha fazla günü gerçekleştirilmesi isteklerimizi ilettik. İran'ın bütün eyaletleriyle Türkiye'yi, İran'ın değişen dönüşen yeni ekonomi politikalarında merkez ülke olarak belirlendiğine yönelik en üst düzeyde beyanlar oldu. Bu, bizi oldukça memnun etti. İran'da, Erdebil, Zencan, Doğu ve Batı Azerbaycan eyaletlerinin ülkenin yeniden yapılandırılması sürecinde Türkiye'yi stratejik ortak olarak öncelediklerini bize söylediler. Biz de bu ticari ilişkilerde Van kentini ön plana çıkarmak, turizm üssü yapmak ve buradan insanların Türkiye'ye dağılımına yönelik taleplerimizi dile getirdik. Bütün mesele gümrük kapılarındaki eksiklikler konusunda düğümleniyordu. Bu konuda iki tarafın da yapması gerekenler var. Biz bunları rapor haline getirerek başbakanlık, ilgili bakanlıklar ve kurumlara ileteceğiz."

"İran'ın tek bankası Van'da şube açacak"

Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun İran ziyaretinin de bölge açısından önemine dikkati çeken Takva, "İran'ın tek bankası Bank Mellat'ın Türkiye Direktörü, Van'da şube açmak isteğini bize iletti. Bu, bizimle İran arasındaki ilişkilerin geldiği nokta açısından önemli. Ankara, İstanbul ve İzmir'de şubeleri var. Biz en kısa zamanda kendilerini burada misafir etmek için hazırlık yapıyoruz" ifadelerini kullandı.

"Petrol fiyatlarının düşmesi İran'ı farklı alanlara yöneltti"

Türkiye'nin İran'ın partner ülke olması nedeniyle iki ülke arasındaki ilişkilerin daha da gelişmesi gerektiğine inandıklarını dile getiren Takva, şöyle devam etti:

"İran, dünyanın önemli petrol üreticilerinden biri. Petrol fiyatlarının dünya piyasasında düşmesiyle oradan elde ettikleri gelirlerde düşüş olduğunu görüyoruz. Bu da İran'ı diğer sektörlerde daha aktif olma yönünde bir arayışa sevk etmiş. Bu anlamda baktığımız zaman, turizm ön plana çıkıyor. Elbette İran'ın bizim deneyimlerimizden yararlanma gibi eğilimi olacak. Mobilya, inşaat, hizmet ve lojistik sektörlerinde İran ciddi değişim içinde olacağını hissettiriyor. Kendilerini dönüştürecek deneyimleri öncelikli olarak Türkiye'den bekliyorlar. Biz de bu iş birliği ve ortaklıkların Van üzerinden gerçekleştirilmesi konusundaki çabamızı sürdürüyoruz."

"Önümüzü daha aydınlık görüyoruz"

Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği (MÜSİAD) Van Şubesi Başkanı Kerem Baynal da Başbakan Davutoğlu'nun İran ziyaretinin çok önemli bir zamanda gerçekleştiğini ifade etti.

İki ülke arasındaki sorunların çözülmesi konusunda net irade beyanlarının dile getirildiğine dikkati çeken Baynal, "Dışarıdan müdahaleler olmadıkça biz kendi aramızda yaşanan sorunları kısa zamanda çözebiliriz. Ancak dışarıdan yapılan müdahaleler bu sorunların çözümünü zora sokuyor. Böyle bir dönemde Başbakan Davutoğlu'nun kalabalık heyetle yaptığı ziyareti önemli görüyoruz. Başbakanımızın ziyareti çözülmesi zor görünen sorunların kısa zamanda çözülmesine kapı araladı. Artık önümüzü daha aydınlık görüyoruz" değerlendirmesinde bulundu.

İki ülke arasındaki ticari ilişkilerin daha kolay hale getirilmesi, kotaların kaldırılması yönündeki çalışmaların bölgenin gelişmesini sağlayacağını bildiren Baynal, şunları kaydetti:

"Sınır kapılarındaki sorunların giderilerek kısa zamanda açılması bizim açımızdan çok önemli. İki ülke arasında yüksek düzeyli iş birliği komitesinin kurulacak olması da değerli bir çalışma olacak. Bu gelişmelerden en çok faydalanması gereken ilin de Van olması lazım. Şu anda ithalat ve ihracat rakamlarımız çok komik düzeyde. Biz son gelişmelerle bu rakamların yükseleceğine inanıyoruz. Van Ticaret ve Sanayi Odası öncülüğünde de İran'a bir dizi ziyaretler gerçekleştirildi. Bunların da olumlu katkıları olacaktır. Geçtiğimiz yıl 5,5 milyon İranlı turist Türkiye'ye gelmiş. Bunun artarak devam etmesi lazım. Bizim de İran'a gitmemiz oradaki gelişmeleri yakından takip etmemiz gerekiyor."