Haftanın tarihine bakış

8 Mart, 1977'de Birleşmiş Milletler (BM) tarafından "Dünya Kadınlar Günü" ilan edildi.

Amerika Birleşik Devletleri'nde kadın işçiler, daha iyi çalışma koşulları istemiyle tekstil fabrikasında 8 Mart 1857'de grev başlattı. Grev sırasında fabrikada çıkan yangında çoğu kadın 100'den fazla işçi hayatını kaybetti.

Kopenhag'da 1910 yılında toplanan Dünya Kadınlar Kongresi'nde 8 Mart, New York'taki tekstil fabrikasında ölen kadın işçiler anısına "Emekçi Kadınlar Günü" olarak belirlendi.

8 Mart, BM Genel Kurulu tarafından 1977'de ise "Dünya Kadınlar Günü" ilan edildi.

Belli başlı öteki olaylar:

2 Mart

1924- Halk Fırkası grup toplantısında, Şer'iye ve Evkaf Vekaletlerinin kaldırılmasına ve öğretimin birleştirilmesine karar verildi.

1956- Fransa, Fas'ın bağımsızlığını onayladı.

1960- Necip Fazıl Kısakürek, Atatürk'ün hatırasına yayın yoluyla hakaret ettiği gerekçesiyle 18 ay hapis cezası daha aldı.

1994- Yönetmen Bilge Olgaç, evinde çıkan yangında 54 yaşında öldü.

1994- TBMM Genel Kurulunda eski DEP'li Leyla Zana, Ahmet Türk, Orhan Doğan, Hatip Dicle ve Sırrı Sakık ile bağımsız Mahmut Alınak'ın dokunulmazlıkları kaldırıldı. Genel Başkan Hatip Dicle ve Orhan Doğan gözaltına alındı.

2000- İngiltere, 16 aydır Londra'da ev hapsinde tutulan eski Şili diktatörü Pinochet'in salıverilmesine karar verdi. Pinochet, iadesini isteyen ülkeler itiraz etmeden, İngiltere'yi terk etti.

2004- İkinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün büyük oğlu Ömer İnönü 80 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2014- İsviçre'nin Cenevre kentindeki Müslüman Türklerin, dini hizmetlerden daha rahat faydalanabilmesi için şehre atanan ilk imam Rüstem Çonoğlu görevine başladı.

2016- Kuzey Kore'ye yeni BM yaptırımları oy birliğiyle kabul edildi. Kararda, Kuzey Kore'ye giden ve bu ülkeden çıkan tüm kargoların zorunlu incelenmesi, bu ülkeye hava taşıtı yakıtı satışının yasaklanması, tüm hafif silah ve konvansiyonel silah satışlarının sınırlandırılması yer aldı.

2016- Danıştay 10. Dairesi, kamuoyunda "19 Mayıs Genelgesi" olarak bilinen 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı kutlamalarına yönelik genelgeyi iptal etti. Kararla 19 Mayıs törenlerinin 2012 öncesinde olduğu gibi stadyumlarda kutlanabilmesinin önü açıldı.

2016- İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi, İBDA/C davasından hükümlüyken yeniden yargılanmasına karar verilerek tahliye edilen, kamuoyunda "Salih Mirzabeyoğlu" olarak tanınan Salih İzzet Erdiş ile Sadettin Ustaosmanoğlu'nun beraatine karar verdi.

2016- Körfez İşbirliği Konseyi, Hizbullah'ı terör örgütü olarak kabul etti.

2016- UEFA Kulüp Finansal Kontrol Kurulu Yargı Komisyonu, Galatasaray'ı finansal fair play kriterlerini yerine getirmediği gerekçesiyle UEFA organizasyonlarından 1 yıl men etti.

2017- Almanya, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'ın konuşma yapacağı Baden-Württemberg eyaletinin Gaggenau kentindeki Avrupalı Türk Demokratlar Birliğinin (UETD) etkinliğini "park yeri ve girişlerin yeterli olmamasını" öne sürerek iptal etti.

3 Mart

1878- Osmanlı ile Rusya arasında Ayastefanos Antlaşması imzalandı.

1883- Mektebi Sanayii Nefise (Güzel Sanatlar Akademisi) öğretime açıldı.

1924- Halifeliğin kaldırılması ve Osmanlı hanedanı mensuplarının yurt dışına çıkarılmasına ilişkin yasa kabul edildi. Tevhidi Tedrisat Kanunu çıkarıldı. Şer'iye ve Evkaf ve Genelkurmay Bakanlıkları kaldırıldı. Diyanet İşleri Başkanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu. Genelkurmay Başkanlığı oluşturuldu ve hükümetten ayrıldı.

1925- Şeyh Sait isyanının büyümesini önlemek için Takriri Sükun Kanunu kabul edildi, İstiklal Mahkemeleri kuruldu.

1942- Türk Ressamlar Cemiyeti, İstanbul'da faaliyetlerine başladı.

1980- Eski Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen, 88 yaşında İstanbul'da vefat etti.

1983- Çizgi roman Tenten'in çizeri Georges Remi (Herge) öldü.

1992- Zonguldak Kozlu'daki grizu faciasında 263 kişi yaşamını yitirdi.

1994- TBMM Genel Kurulunca, DEP'li Selim Sadak ve RP'den istifa eden İstanbul Bağımsız Milletvekili Hasan Mezarcı'nın dokunulmazlığı kaldırıldı.

2008- Rusya'da devlet başkanı seçimini Başbakan Birinci Yardımcısı Dimitriy Medvedev yüzde 70,28 oy alarak kazandı.

2013- Gerçek adı Müslüm Akbaş olan ve arabesk müzik hayranlarınca "Müslüm Baba" diye anılan sanatçı Müslüm Gürses, baypas ameliyatının ardından 4 ay yoğun bakımda tedavi gördüğü hastanede 60 yaşında hayatını kaybetti.

2013- Voleybolda, Erkekler CEV Kupası Finali rövanş maçında Halkbank, İtalya'nın Andreoli takımını 3-2 yenerek şampiyon oldu ve erkeklerde CEV Kupası'nı alan ilk Türk takımı olarak tarihe geçti.

2016- Başbakanlık, MİT tırlarının durdurulması davasına müdahil oldu.

2017- Avusturyalı ressam Gustav Klimt'in 1907'de tamamladığı "Bauerngarten" (Çiçek Bahçesi ) adlı tablosu, Londra'da düzenlenen açık artırmada 59,3 milyon dolara satıldı.

2018- Türkiye'nin gururu Nobel ödüllü bilim adamı Prof. Dr. Aziz Sancar'ın yeğeni Hakan Sancar, bitkileri ölümsüzleştirmek için keşfettiği solüsyonla su, hava ve güneşe ihtiyaç duymadan süs bitkilerinden ağaçlara, yosunlara kadar her türlü bitkinin yıllarca canlı kalmasını sağladı. Sancar, dünyada sadece birkaç şirketin başarabildiği stabilizasyonu Türkiye'de gerçekleştirdi.

2018- Antalya'nın fethinin ardından Selçuklu Sultanı İzzettin Keykavus'un yaptırdığı iki fetih kitabesi, metruk bir binanın bahçesinde bulundu.

4 Mart

1193- Eyyubi Devleti'nin kurucusu, Haçlı saldırılarına karşı duran Selahaddin Eyyubi öldü.

1656- Düşük ayarlı para ve alınamayan maaşlar için ayaklanan askerler, IV. Mehmed'in onayıyla bazı saray ağalarını idam ettirdi.

1923- Mustafa Kemal Paşa'nın 17 Şubat'taki konuşmasıyla başlayan İzmir İktisat Kongresi sona erdi. Kongrede Misakı İktisadi kabul edildi.

1929- Takriri Sükun Kanunu yürürlükten kalktı.

1934- İstanbul Üniversitesinde açılan İnkılap Tarihi Enstitüsünde ilk dersi Milli Eğitim Bakanı Hikmet Bayur verdi.

1934- Ankara Radyosu yayına başladı.

1940- İstanbul'da yapılan Altıncı Balkan Güreş Şampiyonası'nda Türk takımı beş birincilik alarak altıncı kez şampiyon oldu.

1964- BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs'a uluslararası güç gönderme kararı aldı.

1992- İspanya'dan "engizisyon" baskısından kaçarak Osmanlı İmparatorluğu'na sığınan Museviler, Türkiye'ye gelişlerinin 500. yılını kutladılar.

1994- Dokunulmazlıkları kaldırılan eski DEP milletvekilleri Leyla Zana, Sırrı Sakık, Ahmet Türk, Selim Sadak ve bağımsız milletvekili Mahmut Alınak gözaltına alındı. Mezarcı ve DEP Şırnak Milletvekili Selim Sadak serbest bırakıldı.

1994- Gazeteci Hıncal Uluç, uğradığı silahlı saldırıda bacağından yaralandı.

2002- Ilımlı Arnavut Lider İbrahim Rugova, Kosova'nın ilk devlet başkanı seçildi.

2015- Ukrayna'nın doğusundaki Donetsk'te bir maden ocağında meydana gelen patlamada 32 kişi hayatını kaybetti.

2016- AA'nın Gazze'de görev yapan foto muhabiri Mustafa Hassona, önemli basın fotoğrafı yarışmalarından Pictures of the Year International'da (POYI) "Genel Haber Dalı Mükemmeliyet Ödülü"ne layık görüldü.

2016- İstanbul 6. Sulh Ceza Hakimliği, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının talebi üzerine Zaman gazetesine kayyum atanmasına karar verdi.

2016- Muğla'nın Bodrum ilçesinde sahile vuran minik cesediyle gündeme gelen Aylan Kürdi ve teknedeki dört kişinin ölümüne ilişkin davada yargılanan Suriye uyruklu Muwafaka Alabash ve Asem Alfrhad, "göçmen kaçakçılığı" suçundan 4 yıl 2 ay hapis cezasına çarptırıldı.

2017- Somali Başbakanı Hasan Ali Hayri, kuraklık sebebiyle son 2 günde ülkenin güneybatısındaki Bay bölgesinde 110 kişinin öldüğünü açıkladı.

5 Mart

1920- Türkiye Yeşilay Cemiyeti kuruldu.

1934- Eski Milli Eğitim Bakanlarından Dr. Reşit Galip öldü.

1941- Türkiye'nin ilk Diyanet İşleri Başkanı Rifat Börekçi hayatını kaybetti.

1946- İkinci Dünya Savaşı'nda ortaya çıkan ve Sovyetler Birliği ile Doğu Avrupa ülkelerini simgeleyen "Demirperde" kavramı, ilk kez İngiltere Başbakanı Winston Churchill'in bir konuşmasında kullanıldı.

1953- Eski Sovyetler Birliği'ni yaklaşık 30 yıl yöneten ve geçirdiği beyin kanaması sonucu bilincini yitiren Jozef Stalin öldü.

1971- Amerikalı dört asker Ankara'da terör örgütü THKO mensuplarınca kaçırıldı. Bir duyum üzerine polisin 5 Mart'ta üniversiteye düzenlediği baskında çatışma çıktı; Erdal Şener adlı öğrenci öldü, yaralananlar oldu. ABD'li askerler 8 Mart'ta serbest bırakıldı.

1994- Birleşmiş Milletler, Bosna'ya Türk askeri gönderilmesini kabul etti.

1999- Çankırı Valisi Ayhan Çevik, bombalı saldırıda ağır yaralandı; koruma polisi ve iki lise öğrencisinin öldüğü saldırıyı yasa dışı TİKKO örgütü üstlendi.

2000- Hayırseverliğiyle tanınan iş adamı İzzet Baysal öldü.

2009- "Ergenekon" soruşturması kapsamında Cumhuriyet gazetesi Ankara Temsilcisi Mustafa Balbay gözaltına alındı ve 6 Mart'ta tutuklandı.

2015- Konya'nın merkez Karatay ilçesi Ortakonak Mahallesi yakınlarında askeri bir uçak düştü. Genelkurmay Başkanlığından yapılan açıklamada, planlı eğitim uçuşu için kalkan F-4E 2020 uçağının, Konya Atış Sahasında kaza kırıma uğradığı, Kurmay Yüzbaşı Pilot Mustafa Tanış ile Kurmay Yüzbaşı Pilot Mustafa Delikanlı'nın şehit olduğu bildirildi.

2016- Dünyaca ünlü İslam alimi ve Kuzey Amerika Fıkıh Konseyi kurucusu Prof. Dr. Taha Cabir Al-Awani hayatını kaybetti.

2017- Suriyeli muhalifler ülkenin kuzeybatısında Türkiye sınırında yer alan İdlib ilinin kırsalını bombalayan Beşşar Esed rejimine ait bir savaş uçağını düşürdü. Uçaktan paraşütle atlayan pilot, Hatay'ın merkez Antakya ilçesinde bulunarak hastaneye kaldırıldı.

2017- Antalya'da bu yıl 12'ncisi düzenlenen Uluslararası Runatolia Antalya Maratonu'na katılan 36 yaşındaki sporcu Zeynel Murat Batur, bitiş çizgisine 500 metre kala geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.

6 Mart

1920- "Kaşağı"nın yazarı, ünlü öykücü Ömer Seyfettin, Haydarpaşa Hastanesi'nde öldü. Ömer Seyfettin, 12 Mart 1884'te Gönen'de doğmuştu.

1925- Takriri Sükun Kanunu'na dayanılarak İstanbul'da altı gazete ve dergi, Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı. Kapatılan yayın organları şunlardı: Tevhidi Efkar, İstiklal, Son Telgraf, Aydınlık, Sebilülreşat ve Orak Çekiç.

1927- İstanbul Radyosu yayına başladı.

1948- Anadolu Ajansında 1925'te şirket kurucuları arasında yer alan ve "Başyazarı" olan ünlü şair, yazar ve gazeteci Kemalettin Kamu 47 yaşında Ankara'da öldü.

1961- İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth, Türkiye üzerinden geçerken Ankara'ya geldi. Esenboğa Havalimanı'nda Devlet ve Hükümet Başkanı Orgeneral Cemal Gürsel tarafından karşılanan II. Elizabeth, Gürsel ile 40 dakika görüştükten sonra Türkiye'den ayrıldı.

1989- Şarkı sözü yazarı ve şovmen Fecri Ebcioğlu öldü.

1995- Avrupa Birliği üyesi on beş ülke ile Türkiye arasında Gümrük Birliği Antlaşması imzalandı.

2002- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Gazeteci yazar Çetin Emeç ve Turan Dursun ile İran rejim muhalifi Ali Akbar Gorbani'nin öldürülmesi olaylarının da aralarında bulunduğu birçok saldırıdan sorumlu tutulan İslami Hareket Örgütünün "İcra Şurası" üyesi İrfan Çağırıcı hakkındaki idam cezasını onadı.

2013- Venezuela'nın uzun süredir kanserle mücadele eden Devlet Başkanı Hugo Chavez, 58 yaşında hayatını kaybetti.

2016- Irak'ın Babil kentinde kontrol noktasına yönelik intihar saldırısında 52 kişi öldü, 100 kişi yaralandı. Saldırıyı terör örgütü DEAŞ üstlendi.

2016- İran'da yolsuzluktan yargılanan iş adamı Babek Zencani, idama mahkum edildi.

2016- Ankara'da düzenlenen Dünya Salon Okçuluk Şampiyonası'nda Makaralı Yay Genç Kız Milli Takımı altın madalya kazandı.

2017- ABD Başkanı Donald Trump, nüfusunun çoğunluğu Müslüman 6 ülkenin vatandaşlarına 3 ay yeni vize sınırlaması getiren düzenlemeyi imzaladı.

2018- "Ayla" filmi, ABD'de düzenlenen 24. Sedona Uluslararası Film Festivali'nde, "En İyi Yabancı Film" ve izleyici oylarıyla belirlenen "En İyi Film" ödüllerini kazandı.

2018- FETÖ'nün darbe girişimi sırasında Deniz Kuvvetleri Komutanlığındaki (DKK) eylemlere ilişkin 73 sanığın yargılandığı davada hükmü açıklayan mahkeme, eski Harekat Başkan Vekili tuğamiral İrfan Arabacı ile eski İstihbarat Daire Başkanı tuğamiral Murat Şirzai'nin de aralarında bulunduğu 47 sanığa ağırlaştırılmış müebbet, 18 sanığa müebbet hapis cezası verdi.

7 Mart

1917- Nick Larocca'nın "Original Dixiland Jazz Band" adlı orkestrası, ilk caz plağını New Jersey'deki Victor Co. plakçılık şirketi için doldurdu.

1927- İstiklal Mahkemelerinin görevi sona erdi.

1954- Petrol işletmeciliğini yabancı sermayeye açan Petrol Yasası kabul edildi. Petrol İşleri Genel Müdürlüğü kuruldu.

1969- Golda Meir, İsrail'in ilk kadın başbakanı oldu.

1977- Pakistan'da seçimleri Zülfikar Ali Butto kazandı.

1979- ABD uzay aracı Voyager I, Jüpiter ve Uranüs'ün Satürn gibi halkalara sahip olduğunu keşfetti. Voyager I, Jüpiter'in halkalı resimlerini dünyaya gönderdi.

1983- Zonguldak Ereğli Kömür İşletmelerinin Kandilli üretim havzasındaki Armutçuk Ocağı'nda meydana gelen patlamada 102 kişi öldü, 86 kişi yaralandı.

1989- Anayasa Mahkemesi, üniversitelerde "dini inanç sebebiyle boyun ve saçların örtü veya türbanla kapatılmasını" serbest bırakan yasayı iptal etti.

1990- Hürriyet Gazetesi Yönetim Kurulu Üyesi, gazeteci yazar Çetin Emeç ve şoförü Ali Sinan Ercan, uğradıkları silahlı saldırıda yaşamlarını yitirdi.

2016- Rus tenisçi Maria Sharapova, Avustralya Açık'taki doping testinin pozitif çıktığını açıkladı.

2017- Fransa'da 7-12 Mart'ta düzenlenen Avrupa Salon Okçuluk Şampiyonası'nda ilk kez 8 kategorinin tamamında 24 sporcuyla mücadele veren Milli Takım'da klasik yay genç erkeklerde Erdal Meriç Dal Avrupa şampiyonu oldu.

2018- Türkiye'yi temsil etmek üzere UNESCO'dan davet alan Sivaslı halk ozanı ve şair Ayten Gülçınar, evinin önünde uğradığı silahlı saldırıda hayatını kaybetti.

2019- İstanbul'un en yüksek tepesine yapılan ve inşaatı 6 yıl süren Çamlıca Camisi'nde ilk ezan sabah namazında okundu.

2019- Gazeteci yazar Ertuğrul Akbay (81) İstanbul'da tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.

8 Mart

1403- Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezid, Akşehir'de öldü.

1857- New York'ta tekstil işçisi kadınlar, "16 saatlik çalışma süresi, düşük ücret ve insanlık dışı çalışma koşulları" sebebiyle greve çıktı. Polisin müdahalesinin ve ardından çıkan yangında 129 kadın işçi hayatını kaybetti. Kopenhag'da 1910 yılında toplanan Dünya Kadınlar Kongresi'nde, kadın işçilerin grevine atıfla bu gün "Emekçi Kadınlar Günü", 8 Mart 1977'de ise BM tarafından "Dünya Kadınlar Günü" ilan edildi.

1948- Tanımladığı bir deri hastalığı "Behçet Hastalığı" adıyla dünya tıp literatürüne geçen, deri ve zührevi hastalıklar uzmanı Ordinaryüs Prof. Dr. Hulusi Behçet, kalp krizi sonucu öldü.

1952- ABD'nin Philadelphia eyaletinde ilk suni kalp ameliyatı yapıldı.

1954- Devletin siyasal prestijine ve mali gücüne zarar getirdiğine karar verilen ya da kişilerin özel hayatına tecavüz eden yazılar yazan gazetecilere ağır cezalar öngören Basın Kanunu, TBMM'den geçti.

1963- Suriye'de, bir darbe sonucu Baasçılar ve Nasırcılar iktidarı ele geçirdi. Baasçı subaylar, şubat ayında, Irak'ta da yönetimi ele geçirmiş ve Başbakan Kasım öldürülmüştü.

1972- Eski Başbakan Adnan Menderes'in oğlu Demokratik Parti Genel Başkan Yardımcısı Yüksel Menderes, Ankara'da hava gazıyla intihar etti.

1984- 8 ilde olağanüstü hal uygulanmasıyla ilgili "Olağanüstü Hal Yönetmeliği" yürürlüğe girdi.

1996- Lefkoşa-İstanbul seferini yapan KKTC'ye ait bir yolcu uçağı kaçırılarak önce Sofya'ya, ardından da Münih'e indirildi.

2005- Çeçen lider Aslan Maşadov, bir çatışmada Rus güvenlik güçlerince öldürüldü.

2008- Hollanda'nın Lahey kentindeki Artistik Buz Pateni Uluslararası Aegon Kupası'nda, kadınlarda Tuğba Karademir 2. oldu ve Türkiye'ye bu spor dalında tarihte uluslararası bir yarışmada büyükler kategorisindeki ilk madalyayı kazandırdı.

2010- Elazığ'ın Karakoçan ilçesinde meydana gelen 6 büyüklüğündeki depremde 41 kişi öldü.

2012- Kadına şiddet uygulayan kişilere elektronik kelepçe veya bileklik takılmasına imkan sağlayan Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesine İlişkin Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda yasalaştı.

2017- İsrail'de ezanın 23.00-07.00 saatlerinde hoparlörle okunmasının yasaklanmasına ilişkin kanun tasarısı mecliste (Knesset) yapılan ilk oylamada kabul edildi.

2017- Guatemala'da bir yetiştirme yurdunda çıkan yangında 13-17 yaşlarındaki 40 kız çocuk hayatını kaybetti.

2018- Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat'ın yaptırdığı burçların 94 yıldır yeri bilinmeyen kitabesi, Antalya Kaleiçi'nde bir evin duvarında bulundu.

2019- Şanlıurfa'da bulunan dünyanın en eski anıtsal tapınağı olarak kabul edilen, UNESCO Dünya Miras Listesi'ndeki Göbeklitepe'nin resmi açılışı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapıldı.