İliç'teki maden faciasında asli sebepler belirlendi

DİLAN KUTLU

(İLİÇ) - İliç'te Anagold Madencilik'e ait Çöpler Altın Madeni'nin liç sahasında meydana gelen kaymayla ilgili yayımlanan yeni bilirkişi raporunda olayın asli sebepleri arasında, Liç yığınının yapıldığı alanda kapasite artışına gidildiği belirtildi. Raporda, yeraltı ve yerüstü su kaynaklarında "bazı parametrelerde aşılma olduğu" tespitine rağmen Bakanlık tarafından "ÇED izni verildiği"ne işaret edildi.

Erzincan'ın İliç ilçesinde bulunan Çöpler Altın Madeni'nde 13 Şubat tarihinde yaşanan ve 9 kişinin 10 milyon metreküp toprağın altında kaldığı maden faciası sonrasında İliç Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından talep edilen bilirkişi raporu soruşturma dosyasına girdi. Olay raporda, "iş kazası" olarak değerlendirildi.

Olayın asli sebebi ise şöyle sıralandı:

"Liç yığınının yapıldığı topografyanın olumsuz koşullarda olmasına rağmen kapasite artışına gidilmiş olması.

Projenin eksik ve yetersiz ve denetiminde bu durumun göz ardı edilmiş olması, takiibin yetersiz/ihmalkar bulunması.

Olay günü erken uyarı veren heyelan olayının gerçekleşme saatine kadar iyi yönetilmemiş olması."

Raporda, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) izin belgeleri de değerlendirildi. ÇED olumlu raporunda imzası bulunan yetkililer bilirkişilerce asli kusurlu bulundu. "Bazı kirletici parametrelerin sınır değerlerinin üzerinde olmasına rağmen ÇED izni verildiğine" dikkat çekilerek, "özellikle civa parametresinin alıcı ortamlarda yüksek olması faaliyetin kapasitesinin yüksek olduğunu göstermektedir. Buna rağmen kapasite artışına gidilmiştir" denildi.

yeraltı ve yerüstü sularında kirlenme

Raporda, yeraltı ve yerüstü su kaynaklarında ve hava ortam numunelerinde "bazı parametrelerde aşılma olduğu" tespit edilirken, "Yüzeysel su kaynaklarında, YO-ÇKS ve MAK-ÇKS değerlerinin bazı parametrelerde aşılmış olduğu, yeraltı sularında, YO-ÇKS ve MAK-ÇKS değerlerinin bazı parametrelerde aşılmış olduğu, saha ve yakın çevresinden alınan toprak numunelerinde, jenerik kirletici değerlerin bazı parametrelerde aşıldığı, saha ve yakın çevresinde hava ortam numunelerinde, PM10 parametresi açısından sınır değerlerin aşılmış olduğu" böylece "çevre kirlenmesinin meydana geldiğine" dikkat çekildi.

"Çevre kirliliğine sebep oldu"

Öte yandan, maden ve Çevre Kanunu kapsamındaki yükümlüklerin yerine getirilmediği nedeniyle olayın "çevre kirliliğine sebep olduğuna" işaret edildi.

Raporda, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) izin belgeleri de değerlendirildi. ÇED olumlu raporunda imzası bulunan yetkililer bilirkişilerce asli kusurlu bulundu. "bazı kirletici parametrelerin sınır değerlerinin üzerinde olmasına rağmen ÇED izni verildiği görüldüğüne" dikkat çekildi.

Olayın meydana gelmesinde, liç yığınlarında Faz4B'de "kapasite artışına gidildiği" "projede tasarımda eksikliklerin" bulunduğu ve "takip edilmediği" ifade edildi. Yine yığın liç Faz 5 inşaatı sırasında "yakın mesafelerde ve yüksek miktarda patlayıcı kullanıldığı", "Uyarı sistemlerinin yetersiz olması", "Çatlakların uyarı vermesi sonrası olayın etkin şekilde yönetilmesini sağlayacak sistemin bulunmamasının" etkili olduğu belirtildi.

Olayın asli sebebi "ihmalkarlık"

Liç yığınının yapıldığı topografyanın olumsuz koşullarda olmasına rağmen "kapasite artışına gidilmiş olması", "projenin eksik ve yetersiz ve denetimde bu durumun göz ardı edilmiş olması" takiibin yetersiz/ihmalkar" bulunması ve olay günü "erken uyarı veren heyelan olayının gerçekleşme saatine kadar iyi yönetilmemiş olması "olayın asli sebebi" olarak değerlendirildi.