İslam İşbirliği Teşkilatına Üye Ülkelerde Engelli Bireylerin İstihdamı Konferansı

Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) Genel Müdür Vekili Mehmet Ali Özkan, "Engellerin istihdamıyla ilgili ülkemizde bir kota sistemi uygulanıyor. Kamuda yüzde 4, özel sektörde yüzde 3 engelli çalıştırma zorunluluğu bulunmaktadır. Bu yükümlülüklerini yerine getirmeyen iş verenlere idari para cezaları uygulanıyor. Bu para cezaları yine engellilerin kamuya ya da özel sektöre istidam edilmelerini sağlamak için kullanılmakta." dedi.

Radisson Blu Conference Airport Hotel'de Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve İslam Ülkeleri İstatistik, Ekonomik, Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC) tarafından düzenlenen "İslam İşbirliği Teşkilatına Üye Ülkelerde Engelli Bireylerin İstihdamı Konferansı"nın açılışında konuştu.

İŞKUR Genel Müdür Vekili Mehmet Ali Özkan, engellilerin Türkiye açısından bakıldığında en önemli iş gücü kaynaklarından biri olduğunu belirterek, kendilerinin görmeyenin gözü, duymayanın kulağı olmayı kabul eden bir kültürden geldiklerini söyledi.

Hz. Peygamberin engellilere davranışının kendilerine örnek olduğunu belirten Özkan, "Bunlardan bazılarını sizlerle paylaşmak istiyorum. Peygamberimizin hayatında engelli sahabelerin istihdamıyla ilgili önemli örneklerden birisi şudur. Peygamberimiz ayağı aksayan bir sahabeyi Yemen'e zekat memuru ve kadı olarak atamıştır. Aynı zamanda görme engelli bir başka sahabeyi müezzinlikle görevlendirmiştir. Biz bu kültürden geliyoruz." diye konuştu.

Özkan, dünyada yaklaşık 1 milyar kişinin işsiz olduğu bilgisini vererek, bunun da dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 15'i olduğunu söyledi.

İşsizliğin sadece Türkiye'nin değil bütün dünyanın problemi olduğunu aktaran Özkan, "Bunu azaltmak için üzerimize düşen görevleri yapmaya çalışıyoruz. İŞKUR olarak işsizliği azaltmak, etkili ve kalıcı istihdamı sağlamak için hizmet sunumunda dev adımlar atıyoruz. Bu kapsamda iş gücü arz ve talep dengesini sağlamaya gayret ediyoruz." dedi.

Özkan, SESRIC'le bir ay önce bir araya geldiklerini anımsatarak, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Engellerin istihdamıyla ilgili ülkemizde bir kota sistemi uygulanıyor. Kamuda yüzde 4, özel sektörde yüzde 3 engelli çalıştırma zorunluluğu bulunmaktadır. Bu yükümlülüklerini yerine getirmeyen iş verenlere idari para cezaları uygulanıyor. Bu para cezaları yine engellilerin kamuya ya da özel sektöre istidam edilmelerini sağlamak için kullanılmakta. Meslek edindirme kursları, iş başı eğitim programları düzenlemekteyiz. Sosyal paydaşlarımızla oluşturulan bir komisyonla bunları gerçekleştiriyoruz."

Devlet Personel Başkan Vekili Enes Polat da üç gün sürecek konferansta önemli deneyim paylaşımında bulunacaklarını söyledi.

Türkiye'de son 15 yılda engelli istihdamında önemli gelişmeler yaşandığını dile getiren Polat, kamuda ve özel sektörde engelli istihdamında belli kotalar uygulandığını anımsattı.

Polat, 2004'e kadar Türkiye'de engelli memur oranının alt düzeyde olduğunu dile getirerek, "Bu konuda kamu kurumları tarafından yazılı ve mülakat sınavları gerçekleştirilmekteydi. Bu konuda engellilerden yazılı ve mülakat sınavlarının güvenliği konusunda şikayetler aldık. Diğer taraftan kurumlar tarafından verilen ilanlara engellilerin erişimi sorunu vardı. Mülakat sınavlarının kaldırılması yolunu tercih ettik. Sadece yazılı sınavlar sonucunda engelli memurların kamuya alınması getirildi. Şikayetler yine bitmedi. 'Kurumlar tarafından yapılan sınavlar engellilerin engellilik durumları göz önünde bulundurularak mı yapıldı?' sorusu akıllara geldi."

ÖSYM ile iş birliği yaparak dünya üzerinde engelli istihdamında ilk kez merkezi sınav uygulamasına geçtiklerini anımsatan Polat, merkezi sınavın oldukça zor bir uygulama olduğu tespitinde bulundu.,

"İnsan merkeze alınmalı"

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Aile ve Sosyal İşler Daire Başkanı Fadila Grine ise çalıştayın herkese hayırlı olması temennisinde bulundu.

Grine, özel ihtiyaçları olan bireylerin bütün İİT üyesi ülkeler için önemli bir yere sahip olduğunu dile getirerek, "Bu alandaki çalışmalardaki irade çok önemli. Kalbi teşekkürlerimi sunuyorum. SESRIC'e gösterdiği çabalardan dolayı teşekkür ediyorum. Türkiye Cumhuriyeti hükümetine ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına teşekkür ediyorum. Öncelikle tanımlardan başlamak gerekir. Engelli ve sağlıklı insan tanımı yapmak gerekir." diye konuştu.

Öncelikle terminolojiyi konuşmak gerektiğini aktaran Grine, özel ihtiyaca sahip insanlar kavramını kullanmaya başladıklarını aktardı.

Grine, dünyada yaklaşık 1 milyar insanın çeşitli özel ihtiyaçları bulunduğunu belirterek bunların 93 milyonunun çocuk olduğu bilgisini verdi.

İslam kültüründe öncelikle insanın merkeze alındığını dile getiren Grine, şöyle devam etti:

"İnsanlara daha toleranslı davranmayı emreden bir dinin mensupları olarak bu insanları hakir görmemeliyiz. Engelli insanların daha aşağı olduğunu görmekten üzüntü duyuyorum. Bu insanları entegre etmekten başka çaremiz yok. Siyasetçilerin daha fazla çalışması gerekiyor. Engellilere daha fazla fırsat verilirse bu kişiler, ekonomik kalkınmanın önünü açacak. Bu insanları ikincil vatandaş olarak görürsek, bu durumda kalkınmayı başaramayız. Bunu sosyal gündem içine almalıyız. Kadınların ve ailelerin daha müreffeh bir hayat yaşamaları için gerekli maddeler vardır. Engellilerin topluma katılımında tam olarak bir eşitliğin sağlanması tesis edilmeli. Bu insanlar için sosyal güvenliğin artırılması gerekiyor."

İslam'ın ruhuna uygun davranılması çağrısı yapan Grine, özel ihtiyaçları olan ve yaşlı insanlar için 2017'de bir toplantı yapılması için bir çağrıda bulunulduğunu anımsattı.

Girne, İİT Genel Sekreterliğinin bu konudaki taahhütlerini yineleyerek, bu konuda çalışmaya devam edeceklerine vurgu yaptı.

SESRIC Genel Direktörü Musa Kulaklıkaya ise davete icabet edenlere teşekkürlerini sundu. Engelli bireylerin büyük kısmının sağlık, eğitim ve istihdam konularına eşit olarak ulaşamadığını aktaran Kulaklıkaya, farkındalık ve teknik bilgi konularının en büyük problem olduğunu kaydetti.

Kulaklıkaya, bu konuda çok az doküman bulunduğunu anımsatarak, çalışmalar konusunda eksiklikler olduğunu dile getirdi.

Dünyanın yaklaşık yüzde 25'inin küçüklü büyüklü engelliliklerle mücadele ettiğini ifade eden Kulaklıkaya, "Engellilerin yüzde 80'i gelişmekte olan ülkelerde yaşıyor. İİT üye ülkeleri de bu engellilik sonuçlarından kendisini bağımsız tutamaz. Raporlarımıza göre İİT üye ülkeleri 4,5 sağlıklı yıl kaybediyor. Dünya ortalaması da 2011'de çok yüksek bir rakamdı. Her 100 engelli kişi, 9,6 yıllık bir kayıp yaşıyor işle alakalı konuda. Bu konuda gelişmiş ülkelerin çok daha az etkilendiğini görüyoruz. Engelliği olan kişilerin sosyo-ekonomik problemlerle karşılaşma olasılığı daha fazla. Daha kötü eğitim, sağlık hizmetleri alıyor ve daha az istihdam ediliyorlar." diye konuştu.

Kulaklıkaya, engelli kadın ve erkeklerin sağlık hizmetlerinden ve tesislerinden genellikle yetersiz şekilde faydalandığını anlatarak, bu kişilerin zaman zaman reddedildiğini söyledi.

Engellilerin çok ciddi sağlık masraflarıyla karşı karşıya olduklarını belirten Kulaklıkaya, şöyle devam etti:

"İşsizlik konusu en önemli zorluklardan biri. Engelli olmayanlara göre iş gücü piyasasında çok daha zayıf kalıyorlar. Eğitime ve öğretime ulaşma konusunda çok sıkıntı yaşıyorlar. Böylece istihdam konularında ciddi problemlerle karşılaşıyorlar. Sosyal koruma şemaları bu kişiler için bir teşvik olabilir. İşsizlik aslında iş imkanlarının eksikliğinden ve becerilerin eksikliğinden kaynaklanıyor. Beceri kazandırılması çok önemlidir. 2015 raporunda 202 milyon kişi 2014'te işsizdi, 1,2 milyonluk bir ek işsizlik oranıyla 2016-2017'de de bunun artacağını düşünüyoruz. İstihdam yeterli şekilde gelişmiyor."

Konferansın öğleden sonraki bölümlerinde engelli istihdamı konusunda paneller düzenlenecek. Konferans, 28 Ekim Cuma akşamına kadar devam edecek.