İSTANBUL-TARİHİ ÇEŞME YENİ YERİNE TAŞINDI

ŞEHİR planlarındaki değişim nedeniyle yıllar içerisinde yol kenarında kaldığı, korunaksız hale gelen Osmanlı eserlerinden Zeytinburnu'ndaki Seyitnizam Çeşmesi, yeni yerine taşındı. Aynı cadde üzerinde 40 metre ileriye konumlanan çeşmenin, taşınma esnasında toprak altında kalan kısımları da ortaya çıktı. Yüksek Mimar, Restorasyon Uzmanı Dr. Olcay Aydemir, "Dış etkenler nedeniyle yok olmaya yüz tutmuş bir yapıyı yeniden yaşatıyoruz. Buradaki insanlar artık bu çeşmeyi kullanabilecek" dedi.

Zeytinburnu Seyitnizam Mahallesi'ndeki tarihi Seyitnizam Çeşmesi'nin, şehir planlarındaki değişim nedeniyle yol kenarında kalması, korunaksız hale gelmesine neden oldu. Vakıflar Genel Müdürlüğü yol kenarında kaldığı için envanterinden çıkarılan tarihi çeşme, Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'nun onayıyla, Zeytinburnu Belediyesi tarafından 40 metre ilerideki yeni yerine taşındı. Restorasyon projeleri de onaylanan son dönem Osmanlı eserlerinden olan çeşmenin taşınması sırasında, toprak altında kalan parçaları ve yalak kısmı da ortaya çıktı. Aydemir, çeşmenin taşındığı nokta ve taşınan noktaya da bilgilendirme tabelalarının ekleneceğini söyledi.

TÜM KURUMLAR ORTAK ÇALIŞIYOR

Çeşme ile ilgili detayları paylaşan Aydemir, "Çeşmemiz son dönem Osmanlı Çeşmesi ve bir duvar çeşmesi. Etrafındaki duvar ve yapı ortadan kalktığı zaman çeşme dış etkenlere açık hale geliyor. 1960'ların 70'lerin çimentolu imitasyon onarımlarıyla bir takım tamamlamalar yapılıyor ama bu da o dönem çeşmeyi kurtarmaya yetmiyor. Zamanla yol kotunun yükselmesiyle yalak kotundan 1 metre bir dolgu oluşuyor ve yalağı da ortada olmuyor. İmar planı değişikliklerinde çeşmenin bir kısmı kaldırımda, bir kısmı da yolda kalınca, restorasyon projeleri onaylı olan çeşmenin az ileride bir yere taşınarak korunması kararı alınıyor. Bu süreçte tüm kurumlar ortak çalışıyor." diye konuştu.

"YAPI KÜLLERİNDEN YENİDEN DOĞDU" Taşıma kararının alınmasıyla koruma kuruluyla birlikte hareket edildiğini belirten Olcay Aydemir, "Çeşmenin imar planında yolda kalmasından sonra vakıf envanterinden tescilinden düşmesi söz konusu. Yapıyla ilgili etrafında hiçbir yapı kalmamıştı. Bu vesileyle kentin bu köşesinde çeşme özgün malzemeleriyle, akar bir şekilde bütün kentlilerle buluşmuş olacak. Çeşme burada yaşayacak. Yakın olması da bizim hafızamız açısından önemliydi. Yapı küllerinden yeniden doğdu." dedi.

SADECE KEMER TAŞI YENİLENECEK Aydemir, "Bütün malzemeleri çeşmenin kendi malzemeleri. Çalışma esnasında yol kotu altında kalan yalak da ortaya çıktı ve artık tamamen algılanabilir hale geldi. Bazı taş parçaları toprağın altındaydı. Sadece kemer taşı yenileniyor. Biz aşağıda bu taşları bulacağımızı da beklemiyorduk. Tahminimizin ötesinde bütün taşları bulundu ve çeşme bütün güzelliğiyle açığa çıktı. Bütün yapım şekli geleneksel yapıldı" ifadelerini kullandı. Çeşmenin taşınmasıyla ilgili yapılan bazı olumsuz yorumlara ilişkin Aydemir, "Taşıma işleminin belirli kriterleri var. Her yapıyı taşımak gerek, taşımak çok iyidir ya da yanlıştır demek doğru değil. Her yapının kendi özelinde bir takım koşulları var. Biz kullanılmayan yapının yaşamasını istiyoruz. Yapının ruhu kullanılmakla oluyor. İnsan kullanımı yapıyı sürdürüyor. Burada dış etkenlerle yok olmaya yüz tutmuş bir yapıyı biz yeniden yaşatıyoruz. Bu yapıyı orada da yaşatsak haznesi zarar görecekti. Belki de aşağıdaki o malzemeleri bulamayacaktık. Dolayısıyla, her yapı taşınmalıdır denemez. Buradaki insanlar bu çeşmeyi kullanabilecekler. Bu bir yaşatma projesi oldu." diye konuştu.

Görüntü dökümü: ------------------------Çeşmenin eski ve yeni yerinden görüntülerÇeşmeden detaylarÇalışmalardan detaylarMuhabir anonsu (Gökçe Karaköse)Olcay Aydemir ile proje detay görüntüleriÇeşmedeki çalışmalardan detaylarÇeşmenin taşınma görüntüleri (cep telefonu kamerası ile)

Olcay Aydemir röportajı

- İstanbul