TBMM Soma Maden Facialarını Araştırma Komisyonu

Maden İşleri Genel Müdürlüğü (MİGEM) Daire Başkanı Mehmet Tombul, Ermenek'teki maden ocağı işletmesinin 2014 yılı Nisan ayında MİGEM'e verdiği, 2015 yılı için projelendirilen alan dışında çalışma yaptığının belirlendiğini, projenin ihlal edildiğinin görüldüğünü söyledi.

TBMM Soma Maden Faciasını Araştırma Komisyonu, Ermenek'teki maden ocağı kazasına ilişkin bilgi almak ve Soma maden facialarına ilişkin taslak raporu görüşmek üzere toplandı.

MİGEM Daire Başkanı Tombul, savcılık tarafından, Ermenek'teki maden ocağı işletmesinin güncel faaliyetini gösteren harita ile MİGEM'e verilen imalatların karşılaştırıldığını belirtti. Tombul, yapılan incelemede, 2014 yılı Nisan ayında kuruma verilen ve 2015 yılı için projelendirilen alan dışında çalışma yapıldığının tespit edildiğini söyledi.

Plan üzerinde yapılan incelemede, proje verilerine uyulmadığının tespit edildiğini anlatan Tombul, "Kömür içerisindeki galerilerle yer yer proje sınırları aşılarak, eski imalatlara doğru 35-40 metre daha galeri sürüldüğü görülmektedir. Böylece, projenin ihlal edildiği görülmüştür. İlgili firma, bu faaliyetlerini MİGEM heyetlerinin incelemede bulunduğu Ağustos ayından, kazanın olduğu güne kadar geçen yaklaşık 2,5 aylık sürede gerçekleştirdiği anlaşılmaktadır" diye konuştu.

CHP manisa Milletvekili Hasan Ören, maden ocaklarında iş güvenliğine dikkati çekerek, bunun bir parçasının da ocaklarda kurulabilecek kameralarla sağlanabileceğini ifade etti. Ören, ocağın görüntülenmesi halinde herhangi bir kazanın nasıl meydana geldiğinin daha kolay öğrenilebileceğini ve mahsur kalan işçilerin daha kolay bulanabileceğini söyledi.

Türkiye Taş Kömürü Kurumu (TTK) İş Güvenliği Şube Müdürü Faik Ahmet Sarıalioğlu ise mevzuatta maden ocaklarında böyle sistemin kurulmasını zorunlu kılan unsur bulunmadığını belirtti. Sarıalioğlu, yeraltında çalışabilecek uygun özelliklere sahip ekipmanlar üretilmesi halinde bunun gerçekleşebileceğini, ilgili mevzuatta böyle bir düzenleme yapılabileceğini kaydetti.

MHP Manisa Milletvekili Erkan Akçay, kazadan sonra olay yerinde olan siyasi iradenin, kaza öncesi ortada olmadığını savundu. Çalışma ve sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'in kar ve rant hırsına dikkati çektiğini anımsatan Akçay, bu nedenle siyasi iradenin, bu hırsın önüne geçebilecek düzenlemeleri gerçekleştirmesi gerektiğini ifade etti.

Komisyonda Soma'daki maden işçilerinin AK Parti mitinglerine katılmalarının mecburi tutulduğuna yönelik tartışma yaşandı.

Erkan Akçay, "Komisyon olarak, Soma'daki işçilerin hangi partiye üye olduklarını soruşturabiliriz. Çok ilginç sonuçlar çıkacaktır buradan" dedi.

AK Parti Manisa Milletvekili Selçuk Özdağ, bu tür konuların belgeli bir şekilde konuşulması gerektiğini, ayrıca işçilerin siyaset yapmasında herhangi bir sakınca da olmadığını söyledi.

CHP Manisa Milletvekili Özgür Özel, Soma'ya yaptıkları ziyarette, işçilerin, mitinglere gitmek zorunda kaldıklarını söylediklerini belirtti.

Selçuk Özdağ ise işçilerin sendika tarafından Cumhuriyet mitinglerine katılmaya zorlandığının da söylendiğini dile getirdi.

Özel de işçilerin zorla bir yere götürülemeyeceğini belirterek, "Eğer sendika bunu yapmışsa bu da yanlış" dedi.

Komisyon Başkanı Ali Rıza Alaboyun, Ermenek'teki kazanın eski imalattan kaynaklandığının görüldüğünü ifade etti. Türkiye'de, madenciliğin temelinde "havza madenciliği" olmadığını anlatan Alaboyun, şunları söyledi:

"Küçük bir beldenin bile bir ana caddesi, sokakları vardır. Yani bir planı vardır. Ermenek'teki madende öyle değil. Herkes kendine göre bir cadde, sokak yapmış gibi. bizim yeraltı ocaklarımız böyle. Ermenek'te 4 rödovansçı var ama galeri yok. Birinin yaptığını diğeri takip etmiyor.

Havza madenciliğine raporumuzda da çok vurgu yaptık. Bu önemli. Havza madenciliğine ilişkin zihinsel bir dönüşüm gerekiyor.

Ayrıca iş sağlığı ve güvenliği konusunda yetki karmaşası var. Raporumuzda buna güçlü şekilde değindik. Biz madencilik adı altında bir bakanlık kurulmasını öneriyoruz."

Komisyonda uzmanlar, Ermenek'teki maden ocağının üç boyutlu maketi üzerinde kazanın nasıl meydana geldiğini anlattı.

-"Soruşturma komisyonu gibi çalışamayız"

Komisyon daha sonra Soma'daki maden facialarına ilişkin taslak raporu ele aldı.

Ali Rıza Alaboyun, komisyonun çalışma süresinin 24 Kasım Pazartesi günü sona ereceğini belirtti. Hazırladıkları taslak raporun yaklaşık 1500 sayfayı bulduğunu kaydeden Alaboyun, bilgilerin zihinlerde daha iyi yer edinebilmesi için raporu görsel olarak zenginleştireceklerini anlattı.

Alaboyun, maden kazasında yaşamını yitirenlerin isimlerine, raporun giriş bölümünde yer verileceğini bildirdi.

Hacettepe Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Bahtiyar Ünver, Soma'da maden ocağındaki kazayla ilgili olarak ayrıca bilimsel, teknik bir araştırma yapılabileceğini ancak bunun kısa vadede tamamlanabilecek bir araştırma olmayacağını belirtti.

Madendeki kazanın nedeninin çok teknik ve zor olduğunu kaydeden Ünver, konunun uzmanlarının bile kafasında tam olarak şekillenememiş bir mekanizmanın söz konusu olduğunu vurguladı.

CHP Manisa Milletvekili Sakine Öz, kazanın siyasi sorumluluğu ile ilgili raporda bir ifadenin yer almamasını eleştirdi.

CHP'li Hasan Ören, söz konusu kazada TKİ'nin sorumluluğunun da bulunduğunu, raporda bunun da irdelenmesi gerektiğini savundu. Ören ayrıca, siyaset-madenci ilişkisi ile ilgili raporda ciddi önerilerin yer alması gerektiğini, aksi halde bu ilişkinin önünün alınamayacağını kaydetti.

CHP'li Özgür Özel, raporun "suya sabuna dokunmadığını" kurumların sorumsuzluğunun dile getirilmediğini söyledi.

AK Parti Bartın Milletvekili Yılmaz Tunç, kazanın cezai sorumluluk bölümünün yargının işi olduğunu ifade ederek, "Bu kazanın sebebine ilişkin 'net olarak budur' sonucuna varmamız mümkün değil" dedi.

CHP Balıkesir Milletvekili Namık Havutça, raporda somut değerlendirmeler yapılması gerektiğini belirterek, bu kazayla ilgili Bakanlıkların sorumluluklarının da irdelenmesinin yararlı olacağını söyledi. Havutça, komisyonun tespit ettiği kusurlara net olarak raporda yer verilmesi gerektiğini, aksi halde bunun vebalinin büyük olacağını dile getirdi.

Komisyon Başkanı Alaboyun, kazayla ilgili yargılama sürecinin devam ettiğini anımsatarak, soruşturma komisyonu gibi çalışamayacaklarını, kendilerinin, araştırma komisyonu yetkileri kapsamında görevlerini yaptıklarını söyledi.

Komisyonda, taslak raporda yer alması önerilen bölümlerin de görüşülmesi için yeniden toplantı yapılmasına karar verildi. - TBMM