Sosyal Politikalarla İlgili "Torba Kanun" Tasarısı TBMM'de

Terörle mücadelede hayatını kaybedenlerin yakınlarına ve terör malüllerine istihdam hakkı genişletiliyor.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'na göre, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce Vakıflar tarafından, Sosyal Yardımlaşmayı ve Dayanışmayı Teşvik Fonu kaynakları kullanılarak Hazine'ye ait taşınmazların üzerinde yurt veya pansiyon olarak kullanılmak üzere inşa edilen ve kullanıma hazır hale getirilen her türlü bina, yapı ve tesisler hiçbir işleme gerek kalmaksızın Hazine'ye intikal edecek.

Bu taşınmazlar ve üzerindeki bina, yapı ve tesisler, ihtiyacı olan kamu idarelerinin talebi üzerine, yapılış amacı, kullanım durumu ve ihtiyaçlar da dikkate alınarak Maliye Bakanlığı'nca ilgili kamu idarelerine tahsis edilebilecek.

Ancak, bunlardan Vakıflar tarafından sözleşme veya protokol yapılmak suretiyle üçüncü kişilerin kullanımına bırakılanlar, sözleşme veya protokolde belirtilen koşullarla, süresi sonuna kadar bu kişiler tarafından kullanılmaya devam edilebilecek.

Otoyol Yapımı, Bakımı ve İşletilmesi ile Görevlendirilmesi ile ilgili kanunla bağlantılı ihale aşamasında, Kamu İhale Kanunu'nun ceza ve yasaklama hükümleri, sözleşmenin uygulanması aşamasında Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun ceza, yasaklama ve sözleşmenin feshi hükümleri uygulanacak.

İstihdam kapsamı genişliyor-

Mevcut düzenlemede Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren olaylar nedeniyle hayatını kaybedenlerin yakınlarına iki, malul olanlara bir istihdam hakkı tanınmaktayken, Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun Tasarısı kapsamında hayatını kaybedenlerin yakınlarına da iki, malul olanlara bir istihdam hakkı tanınacak.

Emekli Sandığı Kanunu ile Sosyal sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamındaki malullük düzenlemesi kapsamında; Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı askeri personeli (erbaş ve erler dahil ) ile Emniyet Teşkilatından emniyet hizmetleri sınıfına mensup vazife malullerinden hayatını kaybedenlerin yakınlarına iki, malul olanlara bir istihdam hakkı; Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı ile Emniyet teşkilatı dışındaki vazife malullerinden hayatını kaybedenlerin yakınlarına ve malul olanlara ise bir istihdam hakkından yararlanma imkanı getiriliyor.

Ayrıca, Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanun kapsamında aylık bağlanan terör mağdurları da bir istihdam hakkından faydalanacak.

Terörle Mücadele Kanunu kapsamında 45 yaşını doldurduğu için istihdam hakkından yararlanamayacak olanlara, yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içerisinde İçişleri Bakanlığı'na müracaat etmeleri şartıyla istisna getiriliyor.

-Hızlı ve Etkin Bildirim-

Korumalı işyerlerinde çalışan engellilerin işsizlik sigortası işveren payı, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacak.

Taşınmaz için malik olmayan eş, mahkeme kararı olmaksızın tapu sicil müdürlüğünden aile konutu şerhi verilmesini isteyebilecek.

Tasarıyla, Kamu İhale Kanunu kapsamında itirazen şikayet başvurularında mahkemeler tarafından yapılan tebligatlarda yaşanan zaman kaybını önlemek amacıyla, hızlı ve etkin bildirim araçlarının kullanılması imkanı getiriliyor; öncelikle başvurulması gereken tebligat yöntemleri belirleniyor.

Kamu İhale Kanunu'nun bağlı ihalelerde de tebligatların hızlı ve etkin bildirim araçlarının kullanılması ilişkin düzenleme yapılıyor.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından orta ve yüksek teknoloji sanayi ürünleri arasından belirlenen ve her yıl Ocak ayında ilan edilen listede yer alan malların ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine fiyat avantajı sağlanması, ihale dokümanına hüküm olarak konulacak.

Kamu İhale Kanunu yaklaşık maliyet ve sözleşme bedeli limiti kaldırılıyor.

Ar-Ge ve yenilik projeleri ile farklı destekler çerçevesinde projeler yürüten istekliler de ihalelere katılabilecekler.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile ilgili kamu iktisadi teşebbüslerinin ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde gerçekleştirecekleri yapım işleri ile yenilik, yerlileşme ve teknoloji transferini sağlamaya yönelik sanayi katılımı/off-set uygulamaları içeren mal ve hizmet alımları istisna kapsamına alınıyor.

Tasarı, Kamu İhale Kanunu kapsamında yapılan ihalelerde sözleşmenin düzenlenmesi ve uygulanmasıyla ilgili esas ve usulleri de düzenleniyor.

-Ücretsiz seyahat kapsamı genişliyor-

Gazi, vazife vazife malulü sayılarak aylık bağlananların kendileri, eşleri, evli olmayan 25 yaşını doldurmamış olan çocukları, anne ve babaları; harp veya vazife malulü sayılanlardan sınıf veya görev değiştirerek çalışmaya devam edenler ile vazife malulü sayılarak aylık bağlananlar,  demiryolları ve denizyollarının şehiriçi ve şehirlerarası  hatlarından,  belediyelere,  belediyeler  tarafından  kurulan  şirketlere,  birlik, müessese ve işletmelere veya belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ya da şirketlere ait şehiriçi toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz olarak yararlanacak.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında çalışmaya başlamaları nedeniyle ödenmekte olan aylıkları kesilenlerin kendileri ile eşleri, evli olmayan ve 25 yaşını doldurmamış çocukları, anne ve babaları; harp veya vazife malulü sayılacak şekilde hayatını kaybedenlerin ya da aynı kapsamda aylık almaktayken hayatını kaybedenlerin eşleri, evli olmayan ve 25 yaşını doldurmamış olan çocukları, anne ve babaları; engelliler için sağlık kurulu raporuyla yüzde 40 ve üzerinde engelli olduğunu belgeleyen Türk vatandaşlarının kendileri, ağır engellilerin kendileri ile birlikte birden fazla olmamak üzere birlikte yolculuk ettikleri refakatçileri de bu imkandan faydalanacak.

-Yüzde 50 indirim-

Türk vatandaşı olan 65 yaş ve üzeri kişiler, demiryolları ve denizyollarının şehiriçi hatları ile belediyelere, belediyeler tarafından kurulan şirketlere, birlik, müessese ve işletmelere veya belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ya da şirketlere ait şehiriçi toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz olarak, demiryolları ve denizyollarının şehirlerarası hatlarından ise yüzde 50 indirimli olarak yararlanacak.

Bu fıkrada belirtilen kurum ve kuruluşlar, belediyeler, belediyeler tarafından kurulan şirketler, birlikler, müessese ve işletmeler altmış ila 65 yaş arasında bulunan kişilerin toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz veya indirimli olarak yararlanmasını sağlayabilecek.

Bazı harp ve vazife malulleri ile aylıkları kesilenlerin su ve elektrik ücretlerinde indirim uygulanması öngörülüyor.

Yetim aylığı alan ve ücretsiz seyahat hakkı olanlardan bu aylıkları almaya devam ettikleri müddetçe ücretsiz seyahat hakları saklı tutuluyor.

"Eşit davranma ilkesi"-

İş Kanunu'nun "eşit davranma ilkesi" başlıklı maddesine engellilik ibaresi de konuluyor.

İş Kanunu'nda yapılması öngörülen değişiklikle engellilerin işe alınma süreçlerini düzenleyen yönetmelik için Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının görüşü alınacak.

Yükümlü olmadığı halde kontenjan fazlası engelli çalıştıran işverene de zorunlu olarak engelli çalıştıran işverenlerle aynı şekilde teşvik edilecek. Teşvik, İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacak.

Engellilik durumu ve derecesi nedeniyle açık işgücü piyasasında istihdam edilemeyen zihinsel ve ruhsal-duygusal engellilerin korumalı işyerlerinde işe yerleştirilerek hem üretken olmaları hem de işe uyum yoluyla toplumsal yaşama katılımlarının sağlanması amacıyla, bu işyerlerinin devamlılığının desteklenmesini sağlayacak bir teşvik olarak engellilere ödenecek aylık ücretlerin belli bir oranına kadarının İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanacak.

-Karayolu taşımacılığı

Tasarıyla, Karayolu Taşıma Kanunu'na göre verilen ceza miktarları günün şartlarına göre yeniden düzenleniyor.

Taşıma hizmetini yapmaktan kaçınan taşımacılara 500 TL idari para cezası verilecek.

Bir taşımacının diğer bir taşımacının taşıma faaliyetini engellemesi halinde 2 bin TL idari para cezası verilecek.

Karayolu taşımacılık faaliyetleriyle ilgili olarak verilmiş yetki belgelerinin yenilenme ücretleri güncel tam ücretin yüzde  5'i olarak alınmasına ilişkin hüküm sürekli hale getiriliyor.

Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, gerektiğinde teknik ve idari kapasite, teşkilat imkanları, hizmetin hızlı, etkin, yaygın olarak üretilmesi ilkelerini gözeterek;  Karayolu Taşıma Kanunu gereğince yerine getirmekle yükümlü olduğu görev ve yetkilerinin bir kısmını yürütmek hususunda kamu kurumu ve kuruluşları ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu ve bunlara bağlı federasyon, birlik ve odaları yetkilendirebilecek.

-Engellilere yönelik düzenlemeler-

Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Kanunu kapsamında aylık bağlama kriteri olarak çalışma gücü kaybı oranı yüzde kırk ve üzerinde olması şartı getiriliyor.

Engelliler Hakkında Kanunun 1. Maddesi "Bu Kanunun amacı; engellilerin temel hak ve özgürlüklerden faydalanmasını teşvik ve temin ederek ve doğuştan sahip oldukları onura saygıyı güçlendirerek toplumsal hayata diğer bireylerle eşit koşullarda tam ve etkin katılımlarının sağlanması ve engelliliği önleyici tedbirlerin alınması için gerekli düzenlemelerin yapılmasını sağlamaktır." şeklinde değiştiriliyor.

Ayrıca, Engellilerin Haklarına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesine paralele Kanundaki tanımlar yeniden düzenleniyor.

Engellier Kanunu'na " Doğrudan ve dolaylı ayrımcılık dahil olmak üzere engelliliğe dayalı her türlü ayrımcılık yasaktır. Eşitliği sağlamak ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak üzere engellilere yönelik makul düzenlemelerin yapılması için gerekli tedbirler alınır. Engellilerin hak ve özgürlüklerden tam ve eşit olarak yararlanmasını sağlamaya yönelik alınacak özel tedbirler ayrımcılık olarak değerlendirilemez" maddesi ile "Engellilerin toplumdan tecrit edilmeleri ve ayrı tutulmaları önlenir. Engellilerin diğer bireylerle eşit koşullarda bağımsız olarak toplum içinde yaşamaları esas olup, özel bir yaşama düzenine zorlanamazlar. Engellilerin topluma dahil olmaları ve toplum içinde yaşamaları amacıyla bireysel destek hizmetleri de dahil olmak üzere ihtiyaç duydukları toplum temelli destek hizmetlerine erişimleri sağlanır" maddeleri ekleniyor.

Engellilikle ilgili derecelendirmeler, sınıflandırmalar ve tanılamalarda uluslararası temel ölçütlerin esas alınacak, engellilik durumunun tespiti ve uygulama esaslarını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığının görüşleri alınarak Maliye Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığınca müştereken belirlenecek.

- Ankara