Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ zaferinin ardından bölgedeki hareketlilik devam ediyor. İranlı yetkililer, 44 günlük savaş sonunda Dağlık Karabağ bölgesinin Azerbaycan'a geçmesiyle birlikte bölgedeki güvenlik önlemlerini artırmıştı. İran'ın bölgeye asker sevk etmesinin ardından Azerbaycan da pozisyon aldı. Bölgeye çok sayıda asker gönderildi.
Azerbaycan lideri İlham Aliyev, İkinci Dağlık Karabağ savaşının başladığı tarih olan 27 Eylül'ün birinci yıldönümünde İran'ın sınırdaki gövde gösterilerine dikkat çekmişti. İran'a ait TIR'ların Karabağ'a gönderildiğini ve bunun üzerine Azerbaycan ordusunun kontrole başladığını kaydeden Aliyev, şu ifadeleri kullandı: "İlk olarak söylemeliyim ki her ülke kendi topraklarında istediği askeri tatbikatı yapabilir. Bu onun egemenlik hakkı. Buna kimse söz söyleyemez. Fakat bunu bir zaman kesitinde analiz ettiğimizde bunun hiçbir zaman olmadığını görüyoruz. Neden şimdi ve neden bizim sınırımızda? Bu soruları ben değil, Azerbaycan toplumu soruyor. Bu soruyu dünyadaki Azerbaycanlılar soruyor."
Bakü'den yükselen eleştirileri 'sürpriz' olarak niteleyen Tahran yönetimi ise, Azerbaycan sınırında yarın yeni bir tatbikat başlatacağını duyurdu. Kuzey sınırındaki gövde gösterisinin adı Hayber Fatihleri. İran Kara Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Kiyomers Haydari, 'devasa' tatbikatta zırhlı ve topçu birliklerine insansız hava araçları (İHA), elektronik savaş birimleri ve helikopterlerin destek vereceğini söyledi. İran medyası ise, Azerbaycan sınırına sevk edilen yüzlerce zırhlı araç ve binlerce askerin görüntülerini yayınladı. Sosyal medyada ise, füzelerin yer aldığı videolar hayli revaçta.
İsrail'in Jerusalem Post gazetesi ise, gelişmeleri 'İran sınıra ordu yığarken Azerbaycan'la tansiyon yükseliyor' başlığıyla sundu, her şeyin Bakü yönetiminin kontrol noktaları kurmasıyla başladığını aktardı. Dağlık Karabağ zaferi sonucunda Azerbaycan İran sınırının tümünü kontrol etmeye başladı. Azerbaycan ordusunun işgal altında tutulan toprakları kurtardığı günlerde, İran'ın kuzeyinde yaşayan Azeriler sınır hattına gelerek sevinç gösterilerinde bulundu.
Ancak değişen dengeler, İran'ı özellikle ticari anlamda endişeye sevk etti. Zira, savaş sonunda Azerbaycan, Ermenistan ile imzaladığı anlaşma sayesinde Türkiye sınırında yer alan ve ülkenin geri kalanıyla bağlantısı bulunmayan toprağı Nahçıvan ile bir kara koridoru kurmaya hazırlanıyor. Öncesinde, Azerbaycan ve Nahçıvan arasındaki ticaret 30 yıldır İran üzerinden yapılıyordu. İran bu sayede hem Azerbaycan üzerinde politik etkiye sahip oluyor hem de bu ticaretten para kazanıyordu.
Dahası, yeni dönemde açılacak koridorla Türkiye ve Orta Asya arasındaki ticaretin rotası tamamen değişebilir. Türkiye-İran arasındaki mevcut rota, Tahran yönetimi için fazlasıyla kârlı. Türkiye'den girip Türkmenistan sınırından çıkan bir kamyon, 1.800 kilometrelik bu yol için İran'a yaklaşık 700-800 dolar geçiş ücreti ödüyor.
Türkiye'nin Güney Kafkasya'da büyüyen rolü ve Rus barış gücünün bölgede konuşlanması İran için alarm zillerini çaldıran diğer nedenler. Rusya'yı partneri olarak gören İran, bu ikinci olgudan daha az endişe duysa da Tahran'ın Kafkasya'da artan Türk etkisini kabullenmesi kolay değil.
İslami Devrim Muhafızları ile yakından ilişkili muhafazakar Civan gazetesi, Dağlık Karabağ çatışmasında Türkiye'nin rolünü incelediği analizde "Türkiye bölgede Rusya'nın etkisini azaltmaya çalışıyor, jeopolitik, ekonomik ve enerji alanında çıkarlar hedefliyor" ifadesini kullanıp devam etmişti:
"Türkiye'nin yaklaşımı ABD'nin Rusya'yı kısıtlama stratejisiyle genel olarak uyumlu. İran'ın jeopolitik çıkarlarını yeni bir koridor kurarak ihlal etmek akıllıca bir yaklaşım değil. İran Türkiye ve Azerbaycan tarafından yapılan bu girişimlere tolerans göstermeyecektir ve bu koridoru kabul etmeyecektir."
İran'da Meclis açılışında konuşan Milletvekili Mahmut Ahmedi Bighaş ise, Türkiye'nin bölgedeki siyasi haritayı değiştirdiğini, NATO, İsrail ve ABD'nin Hazar Denizi'ne ulaşmasının yolunu açtığını ileri sürmüştü.
Son Dakika › Dünya › Azerbaycan-İran arasındaki restleşme sonrası sınıra asker gönderildi - Son Dakika
Yorumlar (6)