Nobel Ekonomi Ödülü, asgari ücretin günlük hayata etkisi üzerine çalışan üç ekonomiste verildi

David Card, Joshua Angrist ve Guido Imbens, "geleneksel akla meydan okuyan" çalışmalarıyla bu yılın Nobel ekonomi ödülünü paylaşan isimler oldu.

Üç ekonomist, "doğal deneylerin" kullanılması konusunda öncülük ettikleri için bu ödüle layık görüldü.

Doğal deneylerde, hükümetlerin aldığı kararların etkisini ölçmek için gerçek hayatta karşılaştığımız durumlar kullanılıyor.

Prof. Card, ABD'deki eyaletlerde asgari ücrete yapılan zamların istihdam üzerine etkisi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınıyor.

Çalışmasının sonuçları, araştırmacıların "asgari ücret artışı istihdam rakamlarında düşüş getirir" fikrini br kez daha gözden geçirmesine yol açmıştı.

Ekonomistler teorilerini laboratuvar ortamında deney yaparak test edemediği için teorik modellere ve karmaşık, gerçek hayattan alınmış örneklerin incelenmesine dayanarak çalışma yapar.

Ekonomi Bilimi Ödül Komitesi Başkanı Peter Fredriksson, "Ödülün sahipleri, temel nedensel sorulara yanıt verme kabiliyetimizi ciddi anlamda geliştirdi; bu da topluma çok büyük bir katkı sağladı" dedi.

Kanada doğumlu Prof. Card, California eyaletindeki Berkeley Üniversitesi'nde görevli. Car, 1 milyon 143 bin 223 dolarlık ödülün yarısını alacak.

Ödülün diğer yarısını da Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden (MIT) İsrailli Amerikalı Joshua Angrist ile Stanford Üniversitesi'nde görevli Hollandalı akademisyen Guido Imbens arasında paylaşılacak.

Bu iki akademisyenin çalışmaları da, sebep ve etkilerle bağlantılı kesin sonuçların da doğal deneylerden çıkabileceğini gösterecek şekilde metodolojik sorunları çözdü.

Prof. Imbens, ödül kazanmasıyla ilgili "Haberleri duyduğumda kesinlikle çok sevindim. Özellikle bu ödülü, ikisi de çok iyi arkadaşım olan Joshua Angrist ve David Card ile paylaştığım için." dedi. Prof. Angrist'in kendi düğününde sağdıcı olduğunu söyledi.

Şaka değil

Prof. Card, ilk aşamada Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazandığına dair haberlerin, eski bir lise arkadaşı tarafından kendisine yapılan bir şaka olduğunu sandı.

BBC'ye o an yaşadıklarını anlatan Card, asgari ücretle ilgili çalışmasını Princeton'da 1980'lerde Alan Krueger'le birlikte yaptı. Krueger daha sonra Başkan Biden Obama döneminin Hazine Bakan Yardımcısı oldu.

İkili, New Jersey'deki lokantalarda asgari ücret kuralı koyulduktan önce ve sonra araştırma yürüttü. O dönem bu araştırma pek de yapılmayan bir uygulamaydı.

Card'a göre o dönem ulaştıkları sonuç; asgari ücret uygulamasının istihdam kaybına yol açmadığı yönündeydi. Ancak bu sonuçlar diğer ekonomistler tarafından hemen kabul edilmedi:

"İnsanlar bizim bulgularla oynadığımızı ya da aklımızı kaybettiğimizi düşündü; hatta uygunsuz veya aptalca bir şey yaptığımızı sandılar."

Ancak gerçek dünyadaki verilerin toplanması ve analiz edilmesi yönündeki metodoloji; insanların gözünü yeni bir ekonomik analiz yöntemine açmış oldu.

Bir sonraki çalışması da göçün ABD'de aile içi istihdama etkisi ve şirketlerin maaş politikasının, farklı etnik kökenden ve cinsiyetten insanların maaşları arasındaki uçurumu nasıl etkilediğini ortaya koyuyordu.

Berkeley Üniversitesi de Prof. Card'ın "geleneksel yaklaşımlara meydan okuduğunu; eşitsizlik anlayışı ile düşük ücretli çalışanları etkileyen sosyal ve ekonomik faktörlere yaklaşımı da büyük ölçüde değiştirdiğini" söyledi.

Nobel ödül komitesi de, tümü birlikte ele alındığında üç ekonomistin "ekonomideki deneysel çalışmada devrim yarattığını" belirtti.

Orijinal Nobel Ödülleri'nden biri olmasa da, ekonomi ödülü de Nobel Vakfı tarafından veriliyor ve her yıl en son açıklanıyor.

Diğer Nobel Ödülleri, Alfred Nobel'in 1895'teki vasiyeti sonrası uygulamaya konuldu.

Resmi adı Sveriges Riksbank (İsveç Merkez Bankası) Ekonomi Bilimleri Ödülü olan Nobel Ekonomi Ödülü, 1968'de Alfred Nobel'in anısına verilmeye başladı.