BMGK'nin yaptırım listesine aldığı Yemen'deki üst düzey Husiler "kabarık sicilleriyle" dikkati çekiyor

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK), Yemen'de yıllardır hükümet güçleriyle çatışan İran destekli Husiler üzerindeki baskıyı artırmak amacıyla geçen hafta yaptırım listesine aldığı üst düzey 3 isim "Yemen'de barış ve istikrarı tehdit eden askeri eylemlerde bulunmakla" suçlanıyor.

BMGK, 10 Kasım'da Husilerin önde gelen liderlerinden Salih Masfar eş-Şair, Muhammed Abdülkerim el-Gamari ve Yusuf el-Medani'yi yaptırım listesine aldı.

BMGK Yaptırım Komitesinden yapılan yazılı açıklamada, söz konusu 3 ismin, Yemen'de barış ve istikrarı tehdit eden askeri eylemlerde bulundukları belirtildi.

AA muhabiri, Husilerin petrol ve doğal gaz yataklarıyla öne çıkan Marib'i ele geçirmek için aylardır sürdürdüğü saldırıları yönetmek ve söz konusu milis gruba silah tedarik etmekle suçlanan isimleri derledi.

Salih Masfar eş-Şair

Yemen'in kuzeyinde "Husilerin kalesi" olarak adlandırılan Sada kenti sakinlerinden ve silah tüccarı olarak bilinen Şair, yerel basın kaynaklarına göre 2004-2008 yıllarında Yemen ordusuyla çatışan Husilere silah tedarikiyle ilişkili bir isim.

Husilerin 21 Eylül 2014'te başkent Sana'yı ele geçirmelerinin ardından kurulan sözde hükümetin Savunma Bakanlığındaki satın alma birimine müdür olarak atanan Şair, 2018 yılı itibarıyla da söz konusu bakanlığın "Lojistik Destek Kurumu" başkanlığına getirildi.

Buradaki görevinin yanı sıra Husi karşıtı kişi ve kurumlardan ele geçirilen mallarla ilgili "denetleme" vazifesini de yürüten Şair, Şubat 2020'de Yemen'deki BM uzmanları tarafından yayımlanan rapora göre "Husi karşıtı kişilerin mal varlıklarına el koyan şebekeyi yönetmekle" suçlanıyor.

Muhammed Abdülkerim el-Gamari

Yemen'deki Husi yönetiminde öne çıkan isimlerden biri olan 49 yaşındaki Gamari, ülkenin batı kesiminde yer alan Hacce vilayeti sakinlerinden.

Eski Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih döneminde Yemen ordusuna karşı girişilen çatışmalarda cephede "militan" bir isim olarak bilinen Gamari, 2016'da Husilere bağlı sözde Savunma Bakanlığında Genelkurmay Başkanı olarak atandı.

Gamari, mayıs ayında da ABD Hazine Bakanlığı tarafından "Yemen'in birçok bölgesinde gerçekleştirilen Husi saldırılarını yönettiği" suçlamasıyla yaptırım listesine alındı.

ABD Hazine Bakanlığı, Yemen'in altyapısındaki yıkımlardan ve insani trajedilerden sorumlu tuttuğu Gamari'yi, farklı bölgelere silah ve patlayıcı dağıtımı yapmak, Suudi Arabistan'a yönelik balistik ve SİHA'lı saldırıların yetkilisi olmakla suçladı.

Suudi Arabistan da 5 Kasım'da "Gamari'nin yakalanması için bilgi paylaşımında bulunanlara 10 milyon dolar ödül" vereceğini duyurdu.

Yusuf el-Medani

Yemen ordusu ile Husiler arasında yaklaşık 20 yıllık geçmişi olan çatışma sürecinin en belirgin isimlerinden 44 yaşındaki Medani, Hacce doğumlu olsa da eğitim vesilesiyle küçük yaşta "Husilerin kalesi" Sada'ya gitti.

Daha 2000'li yılların başında Yemen ordusunun karşısında; Husilerin yanındaki cephede yerini alan Medani, Husilerin başkent Sana'yı ele geçirdiği askeri süreçte de aktif şekilde rol aldı.

Husiler tarafından 2017'de "Hudeyde, Hacce, Mahvit ve Reyme bölgeleri askeri sorumlusu" olarak atanan Medani, 20 Mayıs 2021'de ABD Hazine Bakanlığınca yaptırım listesine alındı.

Yemen'de Suudi Arabistan öncülüğündeki Arap Koalisyonu tarafından "en çok arananlar" listesinde yer alan Medani için Riyad yönetimi 5 Kasım 2017'de "20 milyon dolar ödül" koydu.

Yaptırımların nedeni "saldırılar düzenlemek ve mallara el koymak"

İngiltere'nin Orta Doğu ve Kuzey Afrika'dan Sorumlu Devlet Bakanı James Cleverly, BM'nin geçen hafta yaptığı açıklamada, Gamari ve Medani'ye yönelik yaptırım kararının, "Husilerin, Marib başta olmak üzere Yemen'in tüm bölgelerinde düzenlediği saldırılara liderlik yaptıkları ve Suudi Arabistan'a saldırılar düzenledikleri" için alındığını belirtti.

Cleverly, Salih Masfar eş-Şair'in ise "konumunu muhaliflerin mal varlıklarına el koymak ve BM silah ambargosunu atlatmak için kullandığı" gerekçesiyle BMGK'nin yaptırım listesine alındığını aktardı.

Yemen hükümeti ve Suudi Arabistan yaptırım kararından memnun

Yemen hükümeti, BMGK'nin üst düzey 3 Husi lideri yaptırım listesine alması kararından memnuniyet duyduğunu açıkladı.

Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, "Karar, barış çağrılarını reddeden; şiddet ve terörle ülkeyi kontrol altına alma vehmi uğruna tüm yasaları ve normları ihlal eden silahlı terörist milislerin suçlarının küçük bir parçasını ortaya koyuyor." ifadesine yer verildi.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı da kararı memnuniyetle karşıladığını ifade eden bir açıklama yayımladı ve yaptırım listesinin "Husilerin ve destekçilerinin eylemlerini sonlandırmasına katkı vermesini umduğunu" kaydetti.

Buna karşın Husilerin sözde İnsan Hakları Bakanlığı ise BMGK'yi, "Yemen halkının egemenliğini ve topraklarını koruyan liderler ile Yemen halkını itham ederek, eski hatasını sürdürmekle" suçladı ve söz konusu kararı reddettiğini bildirdi.

Yemen'deki iç savaş

Yemen'deki İran destekli Husiler, Eylül 2014'ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor. Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015'ten itibaren Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.

Yaklaşık 7 yıldır süren iç savaş nedeniyle şu ana kadar 233 binden fazla kişinin yaşamını yitirdi, halkın yüzde 80'i yardıma muhtaç hale geldi.

Ülkedeki çatışmaların son dönemde hükümetin en önemli kalelerinden biri olan, petrol ve doğal gaz yataklarının da bulunduğu Marib ve çevresinde yoğunlaştığı görülüyor.