CHP'li Oran.Gelirde Dünya 63'üncüsü, Benzinde Şampiyonuz.

Bu ay yapılan zamlarla bir litre benzinin pompa fiyatının 5 lirayı aşmasıyla Türkiye'nin dünyanın en pahalı benzinini kullandığını belirten CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran, "Şişirme rakamlarla 10 bin 500 dolarlık kişi başına milli geliriyle dünya 63'üncüsü olan Mehmet, 1 litre benzine; 100 bin dolarlık kişi başına gelire sahip Norveçli Hansen'den daha fazla dolar ödüyor" dedi Bu ay yapılan zamlarla bir litre benzinin pompa fiyatının 5 lirayı aşmasıyla Türkiye'nin dünyanın en pahalı benzinini kullandığını belirten CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran, "Şişirme rakamlarla 10 bin 500 dolarlık kişi başına milli geliriyle dünya 63'üncüsü olan Mehmet, 1 litre benzine; 100 bin dolarlık kişi başına gelire sahip Norveçli Hansen'den daha fazla dolar ödüyor" dedi.

Akaryakıtta serbest piyasa dönemine geçilen 1 Ocak 2005'ten bu yana benzinin litre fiyatının yüzde 115, motorin fiyatı yüzde 150 dolayında arttığını vurgulayan Oran şöyle devam etti:

"Vergisiz rafineri fiyatı dünya ile paralel, bazen onun da altında seyrederken, bütçe açıklarının kapamada kolay yöntem olarak başvurulan insafsız dolaylı vergiler bu ürünlerdeki pahalılığın asıl nedenini oluşturdu. Dolaylı vergiler rafineri çıkış fiyatı ile pompa fiyatı arasında yaklaşık 3 katlık bir farka yol açıyor. 2004 sonu itibariyle 2.3 TL olan 1 litre benzinden 1.71 lira, 1.74 TL olan 1 litre motorinden ise (kırsal) 1,09 lira vergi alınıyordu. Serbest piyasa döneminde vergiler motorinde yüzde 106,4 ve benzinde yüzde 71,3 artış gösterdi. Temmuz 2013 itibarıyla 1 litre benzine ödenen fiyatın 2,93 lirası, motorinde ise 2,25 lirası vergi olarak devlete gidiyor.

Özellikle petrol ürünlerinde yüksek boyutlarda uygulanan bu dolaylı vergiler, kişi başına milli gelirde dünya 63'üncüsü olan Türkiye'yi, en tepelerdeki Norveç'i bile geçerek dünyanın en pahalı benzinini tüketen ülke haline getiriyor.

Fahiş akaryakıt fiyatları, bu ürünlerin yolcu ve yük taşımacılığı ve birçok sektörde temel girdi olması dolayısıyla zincirleme biçimde tüm mal ve hizmetlerin fiyatına yansıyor.

Akaryakıtın, yüksek vergiler yüzünden aşırı pahalanması, tüketicileri katkılı benzin, 10 numara yağ gibi toplum sağlığını tehdit eden yasa dışı ürünlerin kullanımına itiyor, sektörde kayıt dışılığı büyütüyor. 2005-2012 döneminde akaryakıttan 181.2 milyarı ÖTV ve 69.2 milyarı KDV olmak üzere toplam 250.3 milyar liralık dolaylı vergi tahsil edildi. Söz konusu tahsilat, devletin bu dönemdeki toplam vergi gelirinin yaklaşık yüzde 15'ini, milli gelirin de yüzde 3'ten fazlasını oluşturdu."

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in, akaryakıttaki vergi oranının yüksekliğini kabul ederken, vergi indirimine gidilemeyeceğini açıkladığını hatırlatan Oran, "AKP, Türk halkının, dünyanın en pahalı benzinini tüketmesine göz yumuyor, 'cari açık azar' bahanesiyle vergi oranlarını makul düzeylere indirmekten kaçınıyor. Bütçeyi başta akaryakıt olmak üzere vatandaşın tüketiminden alınan dolaylı vergilerle finanse eden AKP, sonra da 'mali istikrarı' sağlamakla övünüyor" diyerek şöyle devam etti:

"Bu ay art arda yapılan zamlar sonucu benzinin litre fiyatının 5 lirayı aşmasıyla Türkiye, dünyanın en pahalı benzinini kullanan ülke konumuna geldi. Son zamlarla 1 litre benzinin pompa fiyatı Türkiye'de 2.64 dolara ulaştı. Böylece Türkiye, benzinin litresinin 2.63 dolar olduğu Norveç'i de geride bıraktı, dünya birincisi oldu. Oysa şişirme rakamlarla bile Türkiye'de kişi başına milli gelir 10 bin 500 dolar dolayında çıkarken, Norveç'in kişi başına GSYH'si IMF verilerine göre 99 bin 462 dolar düzeyinde bulunuyor. Türkiye kişi başına GSYH büyüklüğüne göre tüm ülkeler içinde 63'üncü, Norveç ise Lüksemburg ve Katar'ın ardından 3'üncü sırada yer alıyor. Yani benzin, kişi başına yaklaşık 100 bin dolarlık milli geliriyle dünyanın refah düzeyi en yüksek 3'üncü ülkesi olan, ancak petrol ülkesi olmayan Norveç'te bile Türkiye'den daha ucuza satılıyor. Başka deyişle kişi başına ortalama 10 bin dolarlık milli gelirli Türk halkı, 1 litre benzine; 100 bin dolarlık kişi başına gelire sahip Norveç halkından daha fazla ödüyor.

Benzin fiyatında Türkiye ve Norveç'i 2.36 dolarla Hollanda ve İtalya, 2.25 dolarla Fransa izliyor. İsveç ve Yunanistan 2.22 dolar, Portekiz 2.21 dolar, Hong Kong 2.17 dolar ve Belçika 2.16 dolarla, benzinin en pahalı olduğu ilk on ülke arasında yer alıyor. Dünyada benzinin en ucuz olduğu ülke ise litre başına sadece 1 cent'le Venezuella."

-BÜTÇE HARCAMALARININ FİNANSMANINI HALKA YÜKLEME KOLAYCILIĞI-

Türkiye'yi dünyanın en pahalı benzinini tüketen ülke haline getirenin ise bu ürünlerden alınan yüksek boyutlardaki dolaylı vergiler olduğunu vurgulayan Oran, "Vergisiz rafineri fiyatı dünya ile paralel, bazen onun da altında seyrederken, bütçe açıklarının kapamada kolay yöntem olarak başvurulan fahiş ölçülerde tahsil edilen insafsız dolaylı vergiler bu ürünlerdeki pahalılığın asıl nedenini oluşturuyor. Dolaylı vergiler rafineri çıkış fiyatı ile pompa fiyatı arasında yaklaşık 3 katlık bir farka yol açıyor" dedi.

Oran konuya ilişkin şu açıklamaları yaptı:

"5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu gereğince 1 Ocak 2005'ten itibaren yeni bir düzenlemeye gidilerek, sektörde serbest piyasa modeline geçildi. Bu dönemde akaryakıt fiyatları dünya ham petrol fiyatları ve kurdaki gelişmeler paralelinde piyasa tarafından belirlenirken, devlet akaryakıttan yüksek oranlarda vergi almaya; Türk halkı da pahalı benzin ve motorin kullanmaya devam etti.

Devlet, 31 Aralık 2004 itibarıyla akaryakıt fiyatlarını son kez belirledi. Bu tarihte 2.3 TL olan 1 litre benzinden 1.71 lira, 1.74 TL olan 1 litre motorinden ise (kırsal) 1.09 lira vergi alınıyordu. Temmuz 2013 itibarıyla 1 litre benzine ödenen fiyatın 2.93 lirası, motorin fiyatının ise 2.25 lirasını KDV ve ÖTV olarak devlet alıyor. Serbest piyasa döneminde vergideki artış oranı motorinde yüzde 106.4 ve benzinde ise yüzde 71.3 oldu. Akaryakıtta serbest piyasa dönemine geçilen 1 Ocak 2005'ten bu yana pompada benzinin litre fiyatı yüzde 115, motorin fiyatı yüzde 150 dolayında artış kaydetti.

Rafineri çıkış fiyatı 1.6 TL civarında bulunan 1 litre benzinin fiyatı; üzerine eklenen ÖTV ve KDV gibi dolaylı vergilerle 4.5 lirayı, ayrıca EPDK payı, dağıtıcı ve bayi payı gibi unsurlarla pompada, 5 TL'yi geçiyor. Buna göre tüketici 1lt. benzin tüketebilmek için 1.6 TL'yi üretim satış zincirindeki kuruluşlara öderken, devlete yaklaşık 3 lira vergi ödemek durumunda kalıyor.

Maliye Bakanı Şimşek, akaryakıttaki vergi yükünün yüksek olduğunu kabul ediyor, ancak aşağı çekmeyi düşünmediklerini söylüyor. Benzinin litresinin 5 TL'yi aşması üzerine akaryakıttaki fahiş vergiler yeniden tartışma konusu olurken Bakan Şimşek, vergi indirimi durumunda bu ürünlerin tüketimi ve ithalatı artacağı için cari açıktaki büyümenin hızlanacağı iddiasıyla, vergi indirimine karşı çıkıyor.

Ancak hükümetin, akaryakıttaki fahiş vergileri makul düzeylere indirmemesinin asıl nedenini, bütçe harcamalarının finansmanını halka yükleme kolaycılığı yatıyor. Bütçenin ana finansman kaynağını oluşturan toplam vergi gelirinin yüzde 65'ini, çeşitli mal ve hizmetlerin tüketiminden alınan KDV, ÖTV gibi dolaylı vergiler oluşturuyor. Bunun içinde de akaryakıttan alınan dolaylı vergiler, önemli bir yer tutuyor."

(ÜNS/OZK) - Ankara