Grafikli - İit 13. İslam Zirvesi

İSTANBUL (AA) – Türkiye'nin ilk kez ev sahipliği yaptığı İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) 13. İslam Zirvesi'nde İslam dünyasının karşı karşıya olduğu tehlikeler ve bunların çözüm yolları görüşülecek.

İslam Zirvesi'nin 13'üncüsü bu yıl Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde 14-15 Nisan'da İstanbul'da gerçekleştirilecek.

"Adalet ve Barış İçin Birlik ve Dayanışma" temasıyla toplanacak zirvenin sonunda gelecek 10 yıl için çeşitli alanlarda hedefler koyan "İİT-2025: Eylem Programı" belgesinin, Filistin kararının ve nihai bildirinin kabul edilmesi bekleniyor.

Zirve sonunda ayrıca Türkiye tarafından hazırlanan, İslam dünyasının karşı karşıya olduğu sorunlar ve bu sorunların çözümüne ilişkin yaklaşımları içeren "İstanbul Deklarasyonu"nun yayımlanması planlanıyor.

Dünyanın ikinci büyük örgütü

Birleşmiş Milletler'den sonra dünyadaki ikinci büyük örgüt olan İİT, bütün İslam ülkelerinin bir araya geldiği tek uluslararası örgüt konumunda.

Teşkilatın en yetkili organı olan İslam Zirvesi, genel politikaları belirlemek ve zirve başkanını seçmek üzere üç yılda bir toplanıyor.

İlki 1969 yılında Fas'ın başkenti Rabat'ta, sonuncusu ise 2013 yılında Mısır'ın başkenti Kahire'de yapılan zirveler, çoğu zaman İslam dünyası açısından tarihi önem taşıyan gündemle toplandı.

İslam Zirvesi'ne Fas üç, Senegal iki kez ev sahipliği yaparken, zirve Suudi Arabistan, Pakistan, Katar, Kuveyt, İran, Malezya ve Mısır'da da birer defa düzenlendi.

İslam İşbirliği Teşkilatı'nın 1969'da kurulmasından bu yana gerçekleşen zirve toplantıları ve gündemleri şöyle:

1969 Rabat Zirvesi

İsrail'in 21 Agustos 1969'da Mescid-i Aksa'yı yakmasının ardından, 25 İslam ülkesinin lideri, Hindistan'daki azınlıkların temsilcileri ve Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) harekete geçmesiyle, 22-25 Eylül 1969'da Fas'ın başkenti Rabat'ta ilk İslam Zirvesi düzenlendi.

Zirveye katılan liderler, Mescid-i Aksa'nın yakılmasını şiddetle kınayarak, birbirleri arasında ekonomik, bilimsel ve kültürel alanlarda dayanışma ve sıkı iş birliği için sürekli istişarede bulunma kararı aldılar. Zirve sonunda katılımcı ülkelerle İİT kuruldu.

1974 Lahor Zirvesi

İkinci zirve 35 İslam ülkesi ve FKÖ'nün katılımıyla Pakistan'ın Lahor kentinde düzenlendi.

Zirvede başta Kudüs ve Filistin davası olmak üzere İslami Dayanışma ve Kalkınma Fonu kurulması ile uluslararası ilişkiler konusunda kararlar alındı.

Ayrıca İslam ülkeleri arasındaki dayanışmayı koruma, ülkelerin bağımsızlığı ve toprak bütünlüğüne saygı gösterme ve içişlerine karışmama konusunda mutabakata varıldı.

1981 Mekke Zirvesi

1981 yılında Suudi Arabistan'ın Mekke şehrinde "Kudüs ve Filistin Dönemi" temasıyla gerçekleştirilen zirvede, Filistin meselesi İslam dünyasının davası olarak kabul edilirken, hiçbir ülkenin Filistin davasını veya Arap-İsrail çatışmasını yalnız başına çözmeye çalışamayacağı vurgulandı.

Zirvede ayrıca Afganistan'daki durumun yanı sıra Irak-İran anlaşmazlığı da ele alındı.

1984 Kazablanka Zirvesi

Fas'ın Kazablanka şehrinde 42 ülkenin devlet başkanı ve temsilcilerinin katılımıyla düzenlenen zirvede, İran ile Irak'a ateşkes çağrısı yapılarak, kararın uygulanmasını denetlemek için İslami güç kurulmasını kabul etmeleri talep edildi.

Ayrıca ABD'den UNESCO'dan çekilme kararını gözden geçirmesi istendi.

1987 Kuveyt Zirvesi

"İslami Dayanışma Dönemi" başlığı altında 26-29 Ocak 1987'de Kuveyt'te 5'incisi düzenlenen zirveye 44 ülke katıldı.

Zirveye katılan ülkelerin tamamı, ABD, İngiltere ve İsrail'in Suriye ve bazı İslam ülkelerinin itibarını uluslararası arenada lekelemeye çalışmasını kınadı.

- 1991 Dakar Zirvesi

Senegal'in başkenti Dakar'da gerçekleştirilen zirvede, üye ülkeler arasında ekonomik iş birliğinin güçlendirilmesi görüşüldü. Ayrıca, İsrail'in Golan Tepeleri'ni işgal etmesine karşı Suriyelilerin kararlılığından övgüyle bahsedildi.

1994 Kazablanka Zirvesi

İslam Zirvesi'nin 7'ncisi "İslam Ülkelerindeki Ekonomik Sorunlar" temasıyla 1994 yılında Fas'ın Kazablanka şehrinde gerçekleştirildi.

1997 Tahran Zirvesi

İran'ın başkenti Tahran'da 9-11 Aralık 1997 tarihinde düzenlenen zirvede, Filistin davası ele alındı. Zirvede, İslam ülkeleri arasında terörle mücadele konusunda işbirliğinin arttırılmasının yanı sıra söz konusu ülkelerin toprak bütünlüğü ve bağımsızlığına saygı duyulması vurgusu yapıldı.

Ülkelerin birbirlerinin içişlerine müdahale etmeksizin, devletlerin egemenliğine saygı duyması gerektiği kaydedildi. Filistin halkının başkenti Doğu Kudüs olan Filistin devleti kurma hakkı olduğunu belirtilen zirvede, İsrail'in BM Güvenlik Konseyi kararları uyarınca Suriye'de işgal ettiği topraklardan çekilmesi gerektiği ifade edildi.

2000 Doha Zirvesi

Katar'ın başkenti Doha'da 12-13 Kasım 2000 tarihinde "Aksa İntifadası" başlığı altında düzenlenen zirvesinin gündeminde Filistin'de yaşanan gelişmeler ve İsrail'in Filistinlilere yönelik ihlalleri yer aldı.

2003 Malezya Zirvesi

Malezya'nın Putrajaya kentinde 16-17 Ekim 2003 tarihinde 10'uncu zirve gerçekleştirildi. Filistin davasının ele alındığı zirvede, teşkilata üye ülkeler, BMGK'nın daimi üye sayısının arttırılmasının kendi çıkarlarıyla örtüştüğünü bildirdi.

2008 Dakar Zirvesi

Senegal'in başkenti Dakar'da gerçekleştirilen zirvede, Kudüs ile Filistin davasının yanı sıra İİT'ye üye olmayan ülkelerdeki Müslüman toplum ve cemaatlerin durumlarıyla ilgili konular ele alındı.

2013 Kahire Zirvesi

Mısır'da Muhammed Mursi'nin cumhurbaşkanlığı döneminde düzenlenen zirvede, İslam dünyasının içinde bulunduğu durum ve yaşadığı zorluklar ele alındı.

Sonuç bildirgesinde Filistin davasına destek ile Yahudi yerleşim birimleri inşasına son verilmesi gerektiği vurgulanırken terörle mücadele, İslamofobi ve nükleer silahlardan arınma gibi meselelerin altı çizildi.