Haftanın Tarihine Bakış

Kıbrıs'ta "cumhuriyet" ilan edilmesine giden adım, Türkiye Başbakanı Adnan Menderes ve Yunanistan Başbakanı Konstantin Karamanlis arasında 5-11 Şubat 1959'da Zürih Konferansı'nda varılan anlaşmayla atıldı.

Zürih'teki konferans öncesinde, Kıbrıs'ta gerginliğin artması üzerine Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile Yunan Dışişleri Bakanı Averof, 18 Aralık 1958'de Paris'te yapılan NATO toplantısında ilk girişimde bulundu. Daha sonra 5 Şubat'ta Menderes ve Karamanlis arasında Zürih'te yapılan görüşmelerde, Kıbrıs'ta bağımsız bir devlet kurulmasını öngören anlaşma imzalandı. Zürih Konferansı'nda alınan bu bağımsız Kıbrıs Devleti kararı ve anayasa ilkeleri, İngiltere'nin de bunları kabulünün gerekmesi nedeniyle 11 Şubat'taki ortak bildiride yer almadı.

Zürih'ten sonra, ilki 1955'te yapılan İkinci Londra Konferansı toplandı. İngiltere Başbakanı Macmillan, Menderes ve Karamanlis'in yanı sıra Kıbrıs'taki toplum liderleri Dr. Fazıl Küçük ile Makarios'un da katıldığı görüşmelerde, Zürih'te varılan anlaşmalar, İngiltere'yi ilgilendiren bazı hükümlerin eklenmesiyle 19 Şubat'ta kabul edildi.

Zürih ve İkinci Londra konferanslarında kurulması öngörülen inceleme komisyonunun çalışmalarını sonuçlandırmasının ardından da 16 Ağustos 1960'ta

"Kıbrıs Cumhuriyeti" ilan edildi.

-Belli başlı öteki olaylar-

4 Şubat

1902- Paris'te I. Jön Türk Kongresi yapıldı.

1923- Lozan Konferansı, Batılı baş delegelerin uzlaşmaz

tutumları nedeniyle kesildi.

1945- İngiltere, Rusya ve ABD'nin bir araya geldiği Yalta

Konferansı'nda, 1 Marta kadar Almanya ve Japonya'ya savaş ilan

eden devletlerin San Francisco'da yapılacak konferansa katılmasına

ve Birleşmiş Milletler'e kurucu üye olabilmelerine karar verildi.

1947- Hatay'da yer adlarının Türkçeleştirilmesi kararlaştırıldı.

1948- Valilik ve belediye başkanlığının ayrılmasına ilişkin

kanun kabul edildi.

1964- 20-21 Mayıs olayları sanıklarından Talat Aydemir, Fethi Gürcan,

Osman Deniz ve Erol Dinçer'in ölüm cezaları TBMM'de onaylandı.

1982- Yirmi iki il merkezinde bölge idare mahkemeleri kuruldu.

2000- Dışişleri Bakanı İsmail Cem, Yunanistan'a gitti. Cem, 40 yıl

sonra Yunanistan'ı resmen ziyaret eden ilk Türk Dışişleri Bakanı oldu.

2010- İçişleri Bakanı Beşir Atalay, kamuoyunda EMASYA olarak bilinen

protokolün yürürlükten kaldırıldığını açıkladı.

5 Şubat

1877- Mithat Paşa sadrazamlıktan azledildi. (Mithat Paşa,

daha sonra Taif zindanında boğduruldu.)

1924- Greenwich gözlemevi saat başı sinyallerini yayınlamaya başladı.

1936- Charlie Chaplin'in (Şarlo) son sessiz filmi Modern Zamanlar

gösterime girdi.

1937- Anayasa'nın 2. Maddesi'nde yapılan değişiklikle altı ilke

Anayasa metnine girdi: "Türkiye Devleti Cumhuriyetçi, Milliyetçi,

Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır. Resmi Dili Türkçedir.

Makam Ankara şehridir."

1939- Uludağ'da ilk kez kayak yarışmaları yapıldı.

1959- Türkiye ve Yunanistan arasındaki "Kıbrıs" konulu

görüşmeler Zürih'te başladı.

1960- Besteci Selahattin Pınar 58 yaşında İstanbul'da öldü.

1975- ABD Kongresi'nin 11 Aralık 1974'te aldığı Türkiye'ye

silah ambargosu kararı uygulanmaya başlandı.

1993- ANAP İstanbul Milletvekili Adnan Kahveci, eşi ve kızı,

Bolu Gerede yakınlarında geçirdikleri trafik kazasında öldü;

Kahveci'nin oğlu kazadan yaralı kurtuldu.

2006- Tarihçi, yazar Cemal Kutay, İstanbul'da yaşamını yitirdi.

2007- Amerikalı astronot Sunita Williams, Uluslararası Uzay İstasyonunun

soğutma sistemini tamir etmek amacıyla yaptığı 22 saat 27 dakikalık uzay

yürüyüşle "en uzun uzay yürüyüşünü yapan kadın" oldu.

2010- Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğine

Büyükelçi Serdar Kılıç getirildi.

6 Şubat

1921- Ankara'da Hakimiyeti Milliye gazetesi günlük olarak çıkmaya başladı.

1953- TBMM, 8 Kasım 1877'de Aziziye Tabyası'nı kahramanca savunan

Nene Hatun'a (Kırkköz) Vatani Hizmet Tertibi'nden maaş bağladı.

1959- Elektronik mühendisi Jack Kilby, modern elektronik

sektörünün temelini oluşturan "mikroçip"in patentini aldı.

1980- Türkiye'nin Bern Büyükelçisi Doğan Türkmen uğradığı

suikasttan yaralı olarak kurtuldu.

1988- Basın Konseyi kuruldu.

1992- İstanbul DGM Başsavcısı Yaşar Günaydın, silahlı

saldırı sonucu öldürüldü.

2002- Türk siyasetinin duayenlerinden Osman Bölükbaşı,

Ankara'da 89 yaşında vefat etti.

2012- Bursa'da yaşamını sürdüren tiyatro ve sinema oyuncusu Baykal Kent,

tedavi gördüğü hastanede 69 yaşında yaşamını yitirdi.

7 Şubat

1640- Padişah Dördüncü Murat öldü. Sultan İbrahim padişah oldu.

1695- Padişah İkinci Ahmet öldü. 50 yaşında tahta çıkan ve dört

yıl saltanatta kalan İkinci Ahmet'ten sonra, İkinci Mustafa tahta çıktı.

1914- Charlie Chaplin'in (Şarlo) ilk filmi "The Little Tramp"

gösterildi.

1966- Kurtuluş Savaşı komutanlarından ve Genelkurmay başkanlarından

Orgeneral Abdurrahman Nafiz Gürman öldü.

1973- "Maraş" iline "Kahramanlık" unvanı verildi ve adı

"Kahramanmaraş" oldu.

1984- ABD'li astronot Bruce McCandless, uzayda ilk kez serbest

yürüyüş yaptı.

1992- Avrupa Topluluğu üyesi ülkeler arasında Avrupa Birliğini

oluşturan Maastricht Antlaşması imzalandı.

1995- Uzay mekiği Discovery, Rus uzay istasyonu "Mir" ile

tarihi buluşmasını gerçekleştirdi.

2006- FIFA Disiplin Kurulu, Türkiye- İsviçre maçındaki nedeniyle (A) Milli Takıma

altı maç saha kapatma ve seyircisiz oynama ile 200 bin İsviçre Frangı para

cezası verdi. Kurul, ayrıca futbolculardan Emre ve Alpay'ı altı, Serkan Balcı'yı

iki maç, antrenör Mehmet Özdilek'i de bir yıl hak mahrumiyetiyle cezalandırdı.

Daha sonra, Tahkim Kurulu, (A) Milli Takımın cezasını üç maç saha kapatma

ve seyircisiz oynama, Emre'nin cezasını da dört maça indirdi.

2007- Bakü-Tiflis- Kars demiryolu projesinin uygulanmasına ilişkin

anlaşma Tiflis'te imzalandı.

2011- Aden Körfezi açıklarındaki Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) deniz unsurlarının

görev süresinin bir yıl daha uzatılmasını öngören Başbakanlık Tezkeresi,

TBMM'de kabul edildi.

2011- Sudan Devlet Başkanı Ömer El Beşir, Güney Sudan'da kuzeyden ayrılma

konusunda yapılan referandumun sonuçlarını resmen kabul ettiğini duyurdu.

8 Şubat

1870- Kız öğretmen okulu Dar-ül Muallimat açıldı; sınavla 32 kız

öğrenci alındı.

1921- "Antep" iline "Gazi" unvanı verildi.

1935- Milletvekili seçimlerinde, Türk kadını ilk kez seçme

seçilme hakkını kullandı. Meclise 18 kadın milletvekili girdi.

1954- Gazeteci yazar Abidin Daver İstanbul'da öldü.

1963- Irak'ta, Abdüsselam Arif'in önderliğindeki "Baasçı"

subaylar yönetimi ele geçirdi; Başbakan Kasım öldürüldü.

1978- İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Cerrahi Kliniğinin

kurucusu Ordinaryüs Prof. Dr. Ahmet Kemal Atay, İsviçre'de öldü.

2001- Gazteci, yazar Ahmet Kabaklı 77 yaşında hayata gözlerini yumdu.

2004- Türk pop müziği sanatçısı Cem Karaca vefat etti.

9 Şubat

1881- Rus romancı Dostoyevski öldü.

1920- Fransızlar, Maraş'tan çekilmeye ve Adana bölgesini

boşaltmaya başladı.

1933- Nazire Hanım, Türkiye güzeli seçildi.

1934- Türkiye, Yunanistan, Romanya ve Yugoslavya arasında

"Balkan Paktı" imzalandı.

1968- Türkiye'de ilk kadın trafik polisi göreve başladı.

1969- Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'nin adı Milliyetçi

Hareket Partisi (MHP) olarak değiştirildi ve Genel Başkanlığa

Alparslan Türkeş seçildi.

1993- Rallici Renç Koçibey, Gebze yakınlarında trafik kazasında öldü.

2001- Konya 3. Ana Jet Üs Komutanlığından kalkan, Hava Pilot Teğmen

Ayfer Gök komutasındaki F-5A uçağı, eğitim uçuşunda- Karaman'ın

Ermenek ilçesi yakınında düştü. Gök, "ilk şehit kadın pilot" oldu.

10 Şubat

1837- Rus yazar Aleksander Puşkin öldü.

1918- II. Abdülhamid, Beylerbeyi Sarayı'nda yaşamını yitirdi.

1947- Besteci, Gazeteci Muhlis Sabahattin Ezgi 58 yaşında vefat etti.

1950- Komünistlik suçlamasıyla yargılanan üniversite öğretim

üyelerinin davası sona erdi: Behice Boran ve Niyazi Berkes üçer

ay hapis cezası aldı. Pertev Naili Boratav beraat etti.

1962- Doğu-Batı arasında casus değişimi yapıldı: Sovyetler Birliği'nde

hapis cezası alan ABD'li pilot Gary Powers, ülkesine verildi.

1979- Hacettepe Tıp Fakültesi Hastanesinde Türkiye'de ilk kez

bir buçuk aylık bebeğe açık kalp ameliyatı yapıldı.

1993- Kemal Tahir'in "Yorgun Savaşçı" adlı eserinden uyarlanan filmin

on yıl önce yakılmaktan "kurtulan" tek kopyası TRT'de yayımlandı.

1998- Fransa'daki "Sadoul Ödülü", yönetmenliğini Zeki Demirkubuz'un

yaptığı "Masumiyet" filmine verildi.

2005- Türkolog Prof. Dr. Fahrettin Kırzıoğlu 88 yaşında vefat etti.

2005- Pulitzer ödüllü Amerikalı oyun yazarı Arthur Miller öldü.

2011- Yargıtay'ın daire sayısı 32'den 38'e, üye sayısı 250'den 387'ye;

Danıştay'ın daire sayısı 13'ten 15'e, üye sayısı ise 95'ten 156'ya

çıkarıldı.

Hazırlayan: Suat Karabıyık

Yayıncı: Tolga Özgenç - ANKARA