Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi

Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Başkanlar Konseyi 14. Zirvesi'nde, örgüte yeni üye ülkelerin katılımının değerlendireleceği belirtiliyor.

Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'de 11-13 Eylül'de gerçekleştirilecek zirveye, 10 ülkeden devlet başkanı, 2 ülkeden dışişleri bakanı, 7 uluslararası ve bölgesel örgütün yöneticileri katılacak.

Zirvenin açılış töreni, "Nevruz Saray"ında Rusya, Çin, Tacikistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Kazakistan Cumhurbaşkanlarının iştirakiyle yapılacak.

Üye ülkeler arasında işbirliği belgelerinin imzalanacağı toplantı sonrası Tacikistan ŞİÖ Dönem Başkanlığını Rusya'ya devredecek.

Zirve'de, gözlemci ülkeler İran, Hindistan, Pakistan, Moğolistan'ın da ŞİÖ'ye katılmasına yeşil ışık yakılabileceği yorumları yapılıyor.

ŞİÖ genişleyebilir

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, örgütün genişleyebileceği mesajını verdi.

Lavrov, Pakistan, Hindistan ve İran'ın da yakın zamanda örgüte üye olabileceğini vurgulayarak, "Pakistan, Hindistan ve İran, ŞİÖ'ye tam üyelik için çalıştıklarını bildirdiler. Duşanbe zirvesinde yeni üyelerin hukuki, idari ve mali koşullarını düzenleyecek kararlar almamız gerekecek. Bu düzenlemeler, Rusya başkanlığı döneminde örgüte yeni üyelerin alınmasına olanak sağlayacak" dedi.

Şanghay İşbirliği Örgütü'nün 2015 yılındaki toplantısının Rusya'ya bağlı Başkurdistan Cumhuriyeti'nin başkenti Ufa'da yapılması planlanıyor.

- Şanghay Beşlisi olarak kurulmuştu

ŞİÖ, ilk olarak Şanghay Beşlisi adıyla 26 Nisan 1996 tarihinde, Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan temsilcilerinin Şanghay'da bir araya gelerek Sınır Bölgelerinde Askeri Güvenin Derinleştirilmesi Anlaşması'nı imzalamasıyla kuruldu.

Amaçları, 'terör, ayrılıkçı hareketler ve dinsel fanatizme karşı birlikte hareket etmekti.

2001'de Özbekistan'ın da katılımıyla üye sayısı 6'ya çıkan Şanghay Beşlisi'nin adı Şanghay İşbirliği Örgütü olarak değişti. Aynı yıl gerçekleştirilen Saint Petersburg zirvesinde üye devletler, örgütün amaç, prensip, yapı ve işleyişini belirleyen Şanghay İşbirliği Örgütü Beyannamesi'ni imzaladı.

Ayrıca zirvede bir Anti Terör Ajansı'nın kurulmasını öngören anlaşmaya da imza atıldı.

Doğu'nun NATO'su olarak nitelendirilen örgüt, NATO'ya karşılık olarak bir yapılanma öngörmediğine dair açıklamalar yapmasına rağmen, ABD karşıtı ilk ciddi adımını, 2005'te attı. ŞİÖ zirve toplantısında, ABD'ye Orta Asya'daki askeri varlığına son verme çağrısı yapıltı.

Şangay İşbirliği Örgütü'nün amacı

NATO'ya ve özellikle de Amerika'ya karşı olarak kurulduğu ileri sürülen Doğu'nun bu büyük organizasyonun kuruluş amacı; ülkeler arası askeri, ekonomik ve kültürel işbirliğini sağlamak, özellikle güvenlik konusunda ortaklıklar geliştirmek.

Dünya petrol üretim ve kullanım pazarının yarısından fazlasını elinde bulunduran ve Hindistan, İran, Moğolistan ile Pakistan'ın gözlemci olarak yer aldığı örgütün, ABD'ye karşı etkili bir kutup oluşturduğu ifade ediliyor.

Türkiye "diyalog ortağı"

Türkiye, 2012'de Pekin'deki toplantıda ŞİÖ'ye "diyalog ortağı" olarak kabul edildi. Örgütün diğer iki diyalog ortağı Srilanka ve Belarus'tur.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçen yıl Rusya'nın St. Petersburg kentinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede, Türkiye'nin Şanghay İşbirliği Örgütü'ne katılmak  istediğini dile getirmişti. - Moskova