Türkiye'nin İlk Maden Müzesi, Taşkömürünün Tarihine Işık Tutuyor

- (Özel Haber) Türkiye'nin ilk maden müzesi, taşkömürünün tarihine ışık tutuyor

ZONGULDAK - Zonguldak'ta hayata geçen ve Türkiye'de bir ilk olma özelliği taşıyan Maden Müzesi, taşkömürünün tarihine ışık tutuyor. Müzede kömür ve madenciliğin geçmişinin anlatılmasının yanı sıra bal mumundan madenci heykelleri, harita, resim, belgeler ve eşyalar da sergileniyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Türkiye'de ilk kez hayata geçen olan Maden Müzesi, Başbakan Binali Yıldırım tarafından 9 Aralık 2016 tarihinde toplu açılış töreni sonrasında ziyarete açıldı. Üç katlı müzenin giriş katından itibaren; yerin metrelerce altındaki kömürün üretilme ve yeryüzüne çıkarılması süreçleri anlatılıyor. Müzede en dikkat çeken ayrıntı ise balmumundan yapılan madenci heykelleri oldu. Madencilik sektörünün önemli aktörleri olan kazmacı, hazırlık ve vagoncu işçilerinin canlandırıldığı balmumu heykellerini görenler ise gerçek sanıyor.

Baştarla Mahallesi'nde TTK'ya ait eğitim ocağının yanında inşa edilen Zonguldak Maden Müzesi'nde dijital simülasyonlar, harita, resim gibi araçlarla madencilik tarihi anlatılıyor. Taşkömürün tarihine adeta ışık tutan maden müzesi, ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.

"Zonguldaklı olup da madeni bilmeyen çok az"

Babası ve kardeşlerinin Türkiye Taşkömürü Kurumu'na ait müesseselerde çalışıp emekli olduğunu anlatan 52 yaşındaki Yılmaz Sönmez, arkadaşlarıyla birlikte maden müzesini beğendiklerini ifade etti. Zonguldak halkının büyük bir çoğunluğunun geçmişinde veya günümüzde maden sektörünün içerisinde olduğuna dikkat çeken Sönmez, kömürün varolmasıyla birlikte nüfusun da kömüre bağlı arttığınının altını çizdi.

Sönmez, "Zonguldaklı olup da madeni bilmeyen veya bu konuda herhangi bir şey ile haşır neşir olmayan çok az kimse vardır. Kömür bizim için kömür; bir başkası için başka bir sanayi ham maddesidir. Hani derler ya İstanbul'un taşı toprağı altın diye, herkes bir ekmek kavgası içerisinde hayatını devam ettirmek için bir iş sahibi olmalıdır. Gelir sahibi olmakla uğraşıyor. Burada da kömürle başlamış. Kömür ile başlayınca nüfus kömüre bağlı artmış. Türkiye'nin dört bir tarafından çalışmaya insanlar gelmiş. Gelmişler buralarda ev sahibi olmuşlar. Evlenip çoluk çocuk sahibi olmuşlar. Onların çocukları da aynı şehirde başka bir iş sahası olmadığı için kömür ile meşgul olmuşlar. Bu şekilde kent büyümüş. Türkiye'nin yıllardır kömür ihtiyacını karşılamış, lokomotifi olmuş. Türkiye'nin ilk şehri olarak da Zonguldak anılıyor" diye konuştu.

"İşe giderken helalleşip giden insanlar"

Yer altındaki kömürün yeryüzüne çıkartılması ve ülke ekonomisine kazandırılmasında çok bedeller ödendiğini ifade eden Sönmez, "Bu kömür çıkartma işi çok meşakkatli bir iş. Bir çok bedeller ödenmiş. Grizular, göçükler yaşanmış. Büyük ağıtlar türküler yakılacak derecede vurgunlar yemiş. Katırlarla taşınan kömür daha sonra teknoloji ile beraber gelişmiş, ocak içinde elektrikli lokomotiflerle ilerlemiş. Birim zamanda üretilen kömür teknolojinin gelişmesiyle birlikte artmış. Bugünlere gelirken belirli bir seneden sonra bırakılmış. Eski adıyla E.K.İ.'nin (Ereğli Kömür İşletmesi) elinin olmadığı hiçbir şey yoktur Zonguldak'ta. Bir okulda vardır. Bir eksiğini, ihtiyacını mutlaka E.K.İ. karşılar. Yol yapımında, okullarda, iş yerlerinde, hayır-hasenatta vardır. Her yerde E.K.İ. vardır. Zonguldak'ta yalnız kömür çıkaran bir müessese olmadığını anlatmak istiyorum. Hayatın her yerinde vardır. Evinden işine giderken helalleşip giden insanlar bunlar. Her sabah giderken helalleşip giden insanlar. Geri döneceği ya nasip" diye ifade etti.

"Müze, tarihe ışık tutuyor"

Emekli maden mühendisi, araştırmacı ve yazar Ekrem Murat Zaman'ın büyük gayret ve çabalarının olduğu müzenin tarihe ışık tuttuğunu belirten Yılmaz Sönmez, müzenin turizm sektöründe büyük ilgi göreceğini söyledi. Yerli ve yabancı turistlerin kömür ve madencilik tarihini yakından inceleyebileceği müzeyi değerlendiren Sönmez, "Buranın yapılışından haberdar olduğumdan beri takip ediyordum. Zonguldak'ta madende çalışan, Ekrem Zaman diye bir maden mühendisi beyefendi böyle bir şeye gönül vermiş. Kendisinin bizzat buralarda uğraştığını, çalıştığını duydum. Benim çok hoşuma gitti. Zonguldak'ta doğal güzelliğimiz var. Turist turları olur ya onların da programlarına alacakları, Zonguldak'tan başka illere geçerken burayı görmeden geçeceklerini sanmıyorum. Burayı görmem istememdeki sebep de benim de misafirlerim olduğunda bir alt yapım olsun. Burayı görmemek gerçekten bir kayıp. Kömürü, madeni, maden ocaklarını görmemek büyük bir kayıp. Belli şeyleri öğrenmek, belki de bu konuya vakıf bir rehber olması lazım burada. İçeriye girdiğim zaman bu eksikliğini gördüm" şeklinde sözlerini tamamladı.

Müze, içerisinde kent merkezindeki liman ve lavuar tesisinin minyatürünün yanı sıra maden sektörünün bir çok parçasının yer aldığı materyallerle ziyaretçilerini bekliyor.