Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara, Kovid-19 aşılarının son kullanım tarihinin her parti aşı için sürekli tekrar edilen testlere göre uzayabildiğini belirterek, " Türkiye'deki Aşı Takip Sistemi sayesinde aşının üzerindeki koddan aşının kullanım ömrünün ne kadar uzayabileceği görülüyor. Herhangi bir şekilde süresi geçtiyse sistem zaten 'kırmızı' uyarı veriyor ve o aşı uygulanmıyor." dedi.
Kamuoyunda "Türkiye'de son kullanma tarihi geçmiş BioNTech aşılarının vatandaşlara uygulandığı" iddialarının gündeme gelmesinin ardından Sağlık Bakanlığı dün yaptığı açıklamayla böyle bir durumun söz konusu olmadığını, vatandaşların gönül rahatlığıyla aşılarını yaptırabileceğini bildirdi.
Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi ve Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara da aşıların son kullanma tarihinin ne anlama geldiği, bu sürelerin tespitine yönelik nasıl bir bilimsel süreç yürütüldüğü konusundaki detayları AA muhabirine anlattı.
Genel olarak rutin tüm aşıların üstünde bulunan son kullanma tarihinin ay olarak belirtildiğine ve bunun aşının ay sonuna kadar güvenle kullanılabileceği anlamına geldiğine işaret eden Kara, "Uzun dönem takip edilmiş aşılar ise son kullanma tarihinden sonra en az 3 ay daha normal şartlar altında kullanılabilir. Yani pek çok diğer üründen farklı olarak aşıların, kıymetli biyolojik ürünlerin üzerindeki son kullanma tarihinden sonra biraz daha güven aralığı vardır." ifadesini kullandı.
Prof. Dr. Kara, salgınla mücadelede kullanılan mRNA ve inaktif aşıların son kullanma tarihi süreçlerine ilişkin şu bilgileri paylaştı:
"BioNTech, Sinovac veya önümüzdeki dönemde umarım Türkiye'de de klinik kullanıma girecek olan aşımız TURKOVAC... Bunların son kullanma tarihi genel olarak pandemi döneminde hep 3'er aylık yazılır. Örneğin, BioNTech haziran ayında üretildiyse son kullanma tarihi eylül, temmuzda üretildiyse ekim ayı şeklinde yazılıyor. Bunun temel nedeni, pandemi döneminde aşılar üretildiklerinde önce laboratuvar ortamında 'stabilite' dediğimiz aşının dayanıklılık düzeyine bakılıyor. Sonrasında da aşının ne kadar süre sağlıklı kaldığını saptamak için 1 ay, 2 ay, 3 ay gibi düzenli aralıklarla bu testler tekrar ediliyor."
"Aşıların son kullanım tarihi, testleri uygun sonuçlandıysa uzayabilir"
Bu testlerin aşının her parti üretimi için gerçekleştirildiğini, daha uzun süreli sonuçların çıkması üzerine o partideki aşıların son kullanma tarihinin bazen 1 yıla kadar uzayabildiğini aktaran Kara, "Üzerindeki tarih aşı üretildiği anda basıldığı için etikette 3 ay görünse de testlerle elde edilen süre önce üretici tarafından bildirilir, ardından bu test sağlık otoritelerince tekrar yapılır ve aynı sonuç çıkıyorsa son kullanma tarihi buna göre güncellenir." dedi.
Prof. Dr. Kara, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Türkiye'ye gelen tüm aşıların da belli bir bölümü, bu laboratuvar incelemeleri için örnek olarak ayrılır. Bunlar aralıklı testlere tabi tutulur. Bu testler sırasında herhangi birisinde çeşitli sebeplerle bir değişiklik görülürse o partinin (lotun) kullanımına izin verilmez. Diyelim ki tüm sonuçlar düzgün, 3, 6 veya 9 ay daha kullanılabilmesine izin verilir. Şu anda da BioNTech aşılarında genel olarak bu süre 9 ay.
Yani aşıların son kullanım tarihi, eğer stabilite testleri uygun sonuçlandıysa uzayabilir. Bu süre de hemen ilk günden değil, her parti için devamlı yapılan testlere göre değişkenlik gösterir. Şu anda Türkiye'de kullanıma sunulan serilerin daha önce yapılmış testleri var, bu nedenle 9 ay diyebiliyoruz. Ama yeni bir seri geldiğinde '9 ay' denilebilmesi için yine ara testlerinin yapılması lazım. Böyle bir takip ve değerlendirme süreciyle gidiyor."
Aşıların birkaç yıl boyunca aynı şekilde üretilmesinin ardından son kullanma tarihlerinin 12 veya 24 ay olarak belirlenebildiğini belirten Kara, bunun da sadece laboratuvar değil, hastaneler, aile sağlığı merkezleri gibi farklı ortamlarda aşı dolaplarında tutulan örnekler üzerinde yapılan incelemelerle saptandığını anlattı.
"Türkiye'de kullanılacak her aşı mutlaka ayrıca test edilir"
Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Kara, "Türkiye'de kullanılacak her aşı mutlaka ayrıca test edilir. Dünyanın neresinde üretilirse üretilsin Türkiye'deki aşı kaliteleri hep çok yüksek tutulur. Özellikle çocuklara uyguladığımız aşılar, dünya kalitesi ortalamasının çok üstünde aşılardır." diye konuştu.
Türkiye'de kullanılan Aşı Takip Sistemi (ATS) ile gelen her aşıya kod yapıştırıldığını aktaran Kara, bu kod üzerinden aşının ne zaman, nerede, hangi şartta üretildiği, üretildiği noktadan ne zaman yola çıktığı, uçakta ne kadar yolculuk yaptığı, kaç derecede muhafaza edildiği gibi tüm kayıtların izlendiğini belirtti.
Kara, aşılara etiket yapıştırabilmek için görevlilerin aşıların muhafaza edildiği 2-8 derecelik odalara girdiğini söyleyerek, şu değerlendirmeleri yaptı:
"BioNTech aşısı ise eksi 80 derecede saklanıyor. 2-8 derecede de 30 gün kadar kalabiliyor ama genel ideal saklama şartları eksi 80 derece. Dolayısıyla eksi 80 derecedeki bir odaya girip etiketinin değiştirilme imkanı mevcut değil. Fakat Türkiye'deki Aşı Takip Sistemi sayesinde aşıya etiket yapıştırılamasa bile üzerindeki mevcut koddan bilgisayar ortamında aşının son kullanım ömrünün ne kadar uzayabileceği görülüyor. Uygulanacak aşının kodu da önce sisteme okutuluyor. Diyelim ki aşının herhangi bir şekilde süresi geçtiyse sistem zaten 'kırmızı' uyarı veriyor ve o aşı uygulanmıyor."
Kara, aşı taşınırken ya da dolaptaki muhafazası sırasında herhangi problem olması halinde de sistemin kırmızı uyarı verdiğini anlatarak aşıların üzerindeki etiketten ziyade sistemin önemli olduğunu vurguladı.
"Aşı olmak konusunda lütfen endişe etmeyelim"
Prof. Dr. Kara, "Aşı olmak konusunda lütfen endişe etmeyelim. Bugün dünya geneline baktığımızda yaklaşık 9 milyar doz pandemi aşısı uygulandı ve güvenli oldukları görüldü. Artık içimiz rahat olsun." çağrısında bulundu.
Aşının nadiren istenmeyen etkilerinin görülebileceğini aktaran Kara, "Türkiye dünya genelinden daha erken hatırlatma dozu uygulama şansına sahip oldu. Avrupa, hatırlatma dozunda bir miktar geciktiği için çok yüksek vaka sayıları oldu. Türkiye buna erken dönemde başladığı için insanların mevsim sebebiyle kapalı ortamlarda daha fazla kaldığı böyle bir dönemde vaka sayılarında çok büyük yükselme yok. Kendimizi korumak için lütfen hatırlatma dozlarımızın süresini lütfen geçirmeyelim." şeklinde konuştu.
Kara, vatandaşların genel olarak aşılar ve diğer tüm ürünlerin son kullanma tarihine dikkat etmesi, bu konuda bir endişesi varsa yetkili kişilere danışmasının önem taşıdığının altını çizdi.
Son Dakika › Sağlık › Süresi geçen Kovid-19 aşısı, takip sisteminin 'kırmızı' uyarısıyla kullanım dışı kalıyor - Son Dakika
Yunus Emre Enstitüsü (YEE) ve Brüksel merkezli kuruluş E-Health Venture işbirliğiyle düzenlenen etkinlikte, Belçika'nın sanat, inovasyon ve sağlık sektöründen temsilciler bir araya geldi. Konferansta, sanatın ve inovasyonun sağlık sektöründe nasıl bir rol oynayabileceği üzerine konuşmalar yapıldı. Ayrıca, Osmanlı dönemindeki müzik ve sanatla terapi uygulamaları da ele alındı. Türkiye'nin yenilikçi sağlık uygulamaları ve sağlık turizmindeki başarısı da vurgulandı.
Bursa'nın İnegöl ilçesinde bir kişi spiralle odun keserken iki ayağını ve elini kesti. Olayın meydana geldiği evde kanlar içinde kalan genç, ailesinin yardımıyla hastaneye kaldırıldı. Jandarma ekipleri olayla ilgili soruşturma başlattı.
Bursa'nın İnegöl ilçesinde bir kişi, evinin bahçesinde spiralle odun keserken bir anlık dikkatsizlik sonucu iki ayağını ve elini kesti. Yaralı genç, ailesinin yardımıyla İnegöl Devlet Hastanesine kaldırıldı. Jandarma ekipleri olayla ilgili soruşturma başlattı.
İsviçre Federal Gıda Güvenliği ve Veterinerlik Bürosu, Türkiye'den gelen Beypazarı markasına ait maden suyunda yüksek miktarda bor bulunduğunu açıkladı. İsviçre hükümeti ise Beypazarı marka maden suyunun tüketilmemesi gerektiğini duyurdu ve ürünü yasakladı. Beypazarı Soda ise bu iddiaları reddederek ürünlerinin sağlık standartlarına uygun olduğunu belirtti.
Çerkeş köyünde yaşayan Salih Ç. (54), evinin önünde düşerek başını beton zemine çarptı. Yakınlarının ihbarı üzerine köye sağlık ekipleri sevk edildi. Ambulansla Bayat Devlet Hastanesine kaldırılan Salih Ç, buradaki müdahalenin ardından Hitit Üniversitesi Erol Olçok Eğitim ve Araştırma Hastanesine sevk edildi.
Çorum Organize Sanayi Bölgesi'ndeki bir kazan üretim fabrikasında temizlik yaparken azot gazından zehirlenen 6 işçi hastaneye kaldırıldı. İhbar üzerine bölgeye jandarma ve ambulanslar sevk edildi. İşçilerden birinin hayati tehlikesi bulunuyor.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 9 günlük bayram tatili boyunca hastanelerde 5 milyon 148 bin 676 acil servis hizmeti verildiğini ve 112 Acil ambulanslarıyla 173 bin 174 vakaya müdahale edildiğini açıkladı. Bakan Koca, sağlık hizmeti verenlere teşekkürlerini iletti.
Burdur Devlet Hastanesi'nde tedavi gören ve akciğer nakli bekleyen KOAH hastası Mehmet Ö., ambulans helikopter ile Ankara'ya sevk edildi. Ankara Atatürk Sanatoryum Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde uygun donör bulunması halinde organ nakli yapılacak.
Beypazarı maden suyu, İsviçre Federal Gıda Güvenliği ve Veterinerlik İşleri Dairesi tarafından sağlıksız bulunduğu gerekçesiyle resmi olarak yasaklandı. Ürünün sağlık riski oluşturduğu düşünülerek toplatılmaya başlandı. Maden suyunun yüksek miktarda bor içerdiği ve özellikle kadınlar için zararlı olduğu belirtiliyor. Beypazarı yönetiminin konuyla ilgili resmi bir açıklama yapması bekleniyor.
Meteoroloji Uzmanı Cengiz Çelik, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde sıcaklıkların arttığını belirterek, özellikle kronik rahatsızlığı olan ve yaşı büyük olan vatandaşların güneşin dik açıyla geldiği saatlerde tedbirli olmaları gerektiğini söyledi. Ayrıca, su tüketiminin arttırılması ve güneş altında mümkün olduğunca az durulması gerektiğini vurguladı. Ankara, İstanbul ve İzmir'de ise sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyredeceğini ve hafta sonunda hafif bir serinleme beklendiğini belirtti.
Sizin düşünceleriniz neler ?