Yaş Sebze ve Meyve İhracatı "Tam Gaz"

ŞAHİN OKTAY - Yaş sebze ve meyve ihracatı, yılın ilk yarısındaki kuraklık, don ve dolu yağışına rağmen, hız kesmeyerek yüzde 15'lik artışla 1,7 milyon tona çıktı.

Verimli tarım arazileri ve bölgeden bölgeye değişen iklimi sayesinde kaliteli envaiçeşitli sebze ve meyve yetiştiren Türkiye, son dönemdeki don, dolu yağışları ve kuraklığa rağmen, ihracatını arttırdı.

Yaş sebze ve meyve sektörü, yılın ilk yarısında 98 ülkeye 1,1 milyar dolar değerinde 1,7 milyon tonluk satış gerçekleştirdi.

Geçen yılın ocak-haziran döneminde 1 milyon 521 bin 653 ton olan sektördeki ihracat, bu yılın aynı döneminde yüzde 15 artarak 1 milyon 745 bin 380 tona, döviz girdisi de yüzde 5'lik artışla 1 milyar 145 milyon 32 bin dolara ulaştı.

Bu rakamlara göre, yaş sebze ve meyvede ihracat miktarı ve değeri artmasına rağmen, geçen yılın söz konusu döneminde 0,72 dolar olan kilogram başı gelir 0,65 dolara geriledi.

Alt mal grupları içinde değer ve miktar bakımından sektör ihracatının neredeyse yarısı sebze ürünlerinde gerçekleştirildi. Ayrıca, yurt dışına satılan sebze miktarında geçen yıla oranla değişim olmasa da ihraç geliri yüzde 5 arttı.

Narenciyenin sektör ihracatındaki payı miktar bakımından yüzde 36, değer bakımından da yüzde 32 oldu. Dış satım miktarı, geçen yılın ilk yarısına göre yüzde 55 artan meyve ise sektörün elde ettiği gelirin yüzde 22'sini karşıladı.

Gelirin yarısı 3 üründen

Bu dönemde gerçekleştirilen 1,1 milyar dolarlık ihracatın yüzde 50'si domates, portakal ve limondan sağlandı.

Domates, 345 milyon 268 bin dolar değerindeki 469 bin 604 tonluk ihracatla sektörün lokomotifi olmaya devam etti. Kilogram başına 0,73 dolar döviz girdisi sağlayan domates ihracatı da miktarda yüzde 28, değerde yüzde 13 arttı. Portakal, 114 milyon 193 bin dolarla ikinci, limon, 114 milyon 159 bin dolarla üçüncü sırada yer aldı.

Bu ürünleri 99 milyon 389 bin dolarla kiraz-vişne, 77 milyon 924 bin dolarla mandalina, 62 milyon 415 bin dolarla greyfurt, 53 milyon 143 bin dolarla biber takip etti.

Irak'a ihracat yüzde 50 arttı

En büyük ihracat pazarı konumundaki Rusya'ya sebze ve meyve satışı miktarda yüzde 14 artsa da bu ülkeden sağlanan gelir yüzde 3 azaldı. Yılın ilk yarısında Rusya'ya 410 milyon 86 bin dolarlık 574 bin 871 ton yaş sebze meyve ihraç edildi.

Bu ülkeden sağlanan gelirin 282 milyon 942 bin dolarını sebze, 78 milyon 238 bin dolarını narenciye, 48 milyon 838 bin dolarını meyve ürünleri oluşturdu.

İkinci büyük pazar Irak'a ihracat, miktar ve değerde yüzde 50 artışla 170 milyon 23 bin dolara yükseldi, üçüncü sıradaki Almanya'ya 93 milyon 841 bin dolarlık dış satım yapıldı.

Bu ülkeleri 67 milyon 518 bin dolarla Ukrayna, 54 milyon 480 bin dolarla Bulgaristan, 50 milyon 183 bin dolarla Romanya ve 25 milyon 211 bin dolarla Gürcistan izledi.

Öte yandan, yılın ilk yarısında en fazla yaş meyve sebze ihraç eden kent, 252 milyon 127 bin dolarla Mersin oldu, 232 milyon 330 bin dolarla Antalya ikinci, 204 milyon 97 bin dolarla Hatay üçüncü, 165 milyon 103 bin dolarla Trabzon dördüncü, 84 milyon 390 bin dolarla Adana beşinci, 30 milyon 519 bin dolarla İzmir altıncı ve 28 milyon 185 bin dolarla İstanbul yedinci sırada yer aldı.

Ocak-haziran döneminde gerçekleştirilen yaş sebze meyve ihracatında ilk 10'da yer alan ürün ve ülkeler şöyle:

Ürün Bin Ton Bin $ Ülke Bin Ton Bin $ 1 Domates 469.604 345.268 1 Rusya 574.871 410.086 2 Portakal 204.206 114.193 2 Irak 403.202 170.023 3 Limon 171.607 114.159 3 Almanya 48.061 93.841 4 Kiraz-Vişne 30.969 99.389 4 Ukrayna 112.791 67.518 5 Mandalina 132.473 77.924 5 Bulgaristan 88.527 54.480 6 Greyfurt 120.412 62.415 6 Romanya 68.972 50.183 7 Biber 54.309 53.143 7 Gürcistan 72.401 25.211 8 Hıyar 42.470 35.281 8 S. Arabistan 39.265 24.669 9 Nar  46.703 31.963 9 Hollanda 23.213 24.649 10 Soğan 185.614 30.888 10 Beyaz Rusya 27.930 21.087 - Kocaeli