AKM'de "Asi Nehri Su Dolapları NAURA" Belgesel Fotoğraf Sergisi

Sergi'de Suriye'den Türkiye'ye, Asi nehri üzerindeki keşif ve araştırma çalışmalarında çekilen "naura" fotoğrafları; bilgi panoları, hareketli maket ve bilgisayar modellemeleri eşliğinde sunuluyor.

NAURA NEDİR?

Tarih boyunca, su kaynaklarının yerleşme ve tarım alanlarına göre alçakta kaldığı yerlerde kaynaktan su çıkarmaya yarayan, Türkçede kapsayıcı olarak "su dolabı" tabir edilen "ahşap bir çark ile su çekme sistemi", bazı özelliklerine göre na'ura, sâqiya veya ayakçarkı olarak biliniyor. Su dolaplarının akarsu üzerine kurulan ve akıntının itme gücüyle hareket eden dikey çarklı türü olan na'ura çeşitli elemanlardan oluşan anıtsal bir yapı türü. Antik dönemden beri var olan na'uralar, Ortaçağ'da yaygın olarak kullanıldı, geliştirildi, yüksek estetik - peyzaj nitelik taşıyan ve 20 m'yi aşkın yüksekliklere varan anıtsal kompozisyonlar halinde inşa edildi.

Sergi konusunun coğrafi izleğini oluşturan, Lübnan-Suriye-Türkiye güzergahını takiben Hatay ilinden Akdeniz'e dökülen ve tarih boyunca na'ura ile özdeşleşen Asi Nehri üzerinde, Hama ve Antakya tipleri olmak üzere iki tipi görülen naura yapıları başka bölgelerdeki benzerlerine göre, yapısal nitelikleri, plan şemaları ve çarkın geometrik tasarım özellikleriyle farklı, daha anıtsal örnekleriyle belirgin hal alıyor.

Köken olarak Aramiceye dayanan, Süryanice, Klasik Arapça, Suriye Arapça Diyalekti ve İncil İbranicesinde kullanıldığı tespit edilen na'ura sözcüğü, çarkın dönüşü esnasındaki sürtünmeden ve ahşabın çatırdamasından kaynaklanan inleme sesine benzer yüksek sese izafeten bu su dolabı türüne ad oluyor. Na'ura "inleyen" anlamına gelir ki bu özellik tarih boyunca nauraların folklorik ve edebî eserlere ilham olan temel bir özelliği oldu.

Bu sergi ve bilgiler, Arş. Gör. Ender Özbay tarafından Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı'nda, Yrd. Doç. Dr. Ertan Daş'ın bilimsel danışmanlığında gerçekleştirilen "Asi Nehri Üzerindeki Su Yapıları: Nauralar" başlıklı yüksek lisans tezine dayanıyor.