(GRAFİKLİ) - Uyuşturucu ile etkin mücadele sonuç verdi

Narkotik ekipleri, geçen yıl meydana gelen 144 bin 819 uyuşturucu olayında 206 bin 134 şüpheliyi gözaltına aldı.

İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığınca "2019 Türkiye Uyuşturucu Raporu" hazırlandı.

Raporda, uyuşturucuyla mücadele alanında çalışma yapan ilgili tüm kamu kurum ve kuruluşlarının verilerine detaylı şekilde yer verildi.

Uyuşturucu operasyonları

Ülke genelinde geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 22,23 artışla 144 bin 819 uyuşturucu olayı meydana geldi. Bu olaylarda toplam 206 bin 134 şüpheli yakalandı. Yakalanan şüpheli sayısında bir önceki yıla göre yüzde 21,13'lük artış kaydedildi.

Narkotik ekiplerinin çalışmalarında, 18 ton 531 kilo eroin, 80 ton 707 kilo esrar ve skunk, 1 ton 509 kilo kokain, 566 kilo metamfetamin, 1 ton 248 kilo sentetik kannabinoid (bonzai) ile 8 milyon 909 bin 892 ecstasy ve 22 milyon 738 bin 579 captagon hap ele geçirildi.

Başta 2018 olmak üzere son yıllarda operasyon ve s¸üpheli sayısında artış olduğu belirtilen raporda, bu sayılara bakılarak ülkedeki uyus¸turucu kullanımı ve bagˆımlılıgˆının arttıgˆını söyleyebilmenin ise güç olduğu vurgulandı.

Olay ve s¸üpheli sayısındaki artışın, personel ve teknik kapasitesi artırılan ekiplerin sokakta uyuşturucu satıcılarına yönelik baskı kurması, buna bağlı olarak operasyon ve hedef sayılarındaki artıs¸tan kaynaklandığı ifade edildi.

Geçen yıl sokaklarda gerçekles¸tirilen yogˆun operasyonlar sonucu yakalanan şüpheli sayısı ile ele geçirilen uyus¸turucu ve uyarıcı madde miktarında artıs¸ yaşandı.

Uyuşturucuyla topyekun mücadele

İçişleri Bakanlığının "2017-2018 Uyuşturucu ile Mücadele Politika Belgesi" kapsamında, Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığınca, bir yandan uyuşturucu satıcılarına yönelik operasyonlar düzenlenirken diğer yandan da madde kullanımının önlenmesi için "Narkotim", "Alan Denetimi", "UYUMA", "Narkorehber", "Narko-nokta", "Narko-Tır" ve "Narkolog" gibi başarılı birçok proje hayata geçirildi. Projelere uyuşturucuyla mücadele çalışmalarında bulunan kamu kurum ve kuruluşları da destek verdi.

Narkotik daire tarafından halihazırda yürütülen istihbari ve operasyonel çalıs¸maların yanı sıra özellikle suçun olus¸masının önlenmesi ve uyus¸turucunun sokak düzeyli ulas¸ılabilirligˆinin engellenmesi amacıyla 2014'te "Narkotim" projesi uygulamaya konuldu.

Geçen yıl narkotimler tarafından 37 bin 92 olaya müdahale edildi. Yapılan çalışmalarda 66 bin 535 şüpheli gözaltına alındı.

Alan Denetimi Projesi

Suçun önleyici boyutunun esas alındığı söz konusu projeyle sokak satıcıları ile madde bagˆımlılarına yönelik caydırıcı çalıs¸maların yapılması, mahallinde yapılacak tespitler dogˆrultusunda uyus¸turucu sorununun en seri s¸ekilde lokal düzeyde çözülmesi ve çözüm metotlarının üretilmesi, suçun odagˆı haline gelen ve polisiye tedbirlerin uygulanmasının zor oldugˆu bölgelerin giris¸-çıkıs¸larında alınacak tedbirlerle, arz ve talep unsurlarının baskılanması ve polisin tüm birimleriyle sokaktaki varlıgˆını hissettirmesi amaçlandı. ?

Proje kapsamında 2018'de 18 ildeki 651 ilçede görevlendirilen 71 bin 316 personelle müdahale edilen 14 bin 913 olayda 7 bin 485 s¸üpheli gözaltına alındı. Şüphelilerden bin 42'si tutuklanarak cezaevine konuldu.

Uyus¸turucuyla Mücadele Uygulaması (UYUMA) ?

Proje sayesinde mobil telefonuna indirdiği uygulama üzerinden bildirim yapan kis¸inin konum bilgisinin alınmasıyla, 112 Acil Çagˆrı birimleri koordinesinde en yakın kolluk birimine aktarılması ve olaylara daha hızlı müdahale edilmesi sağlandı.

Narkorehber Yetis¸kin Egˆitim Modülü?

I·çis¸leri Bakanlıgˆının "Yerel Yönetimlerin Uyus¸turucu ile Mücadelede Etkin Kullanımının Sagˆlanması" faaliyeti kapsamında hazırlanan projeyle zabıta tes¸kilatı, temizlik görevlileri, özel güvenlik tes¸kilatı gibi iş kollarındaki gruplara narkotik birimlerince egˆitim verilmesi amaçlandı. Bu doğrultuda geçen yıl 185 bin 234 kis¸iye egˆitim verildi.

Narko-nokta Projesi

Vatandas¸ların uyus¸turucuyla mücadelede duyarlılıklarını arttırarak, satıcı ve kullanıcıların belirlenmesi ve suç is¸lenen yerlerin tespitini sagˆlamak, ?emniyet birimlerinin uyus¸turucuyla mücadele çalışmalarını anlatmak ve uyuşturucu maddeler hakkında aileleri bilgilendirmek amacıyla 1 Haziran 2017'den itibaren "Narko-nokta Projesi" uygulanmaya başladı. ?Geçen yıl 12 ilde gerçekles¸tirilen faaliyetler kapsamında ?167 bin 482 kis¸i bilgilendirildi, 394 bin 993 materyal dagˆıtıldı.

Narko-tır Projesi ?

Kalkınma Bakanlıgˆı ve I·stanbul Kalkınma Ajansının destegˆiyle hayata geçirilen proje kapsamında hazırlanan ve alanında dünyada bir ilk olma özelligˆi tas¸ıyan narkotik eğitim tırıyla 2015'te I·stanbul'da faaliyetlere bas¸landı.

2015-2018 yıllarında 23 ilde gerçekles¸tirilen faaliyetlerden 254 bin 268 vatandaş faydalandı.

Narkolog Projesi

Uyus¸turucu madde suçlarının arkasında yatan nedenlerin ve risk faktörlerinin belirlenmesi, uyus¸turucu maddelerin arzı, madde kullanımı, bagˆımlılıgˆı, tedavi ve rehabilitasyon alanlarında yas¸anan sorunlarla daha güçlü ve etkin bir biçimde mücadele etmek amacıyla Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Bas¸kanlıgˆınca geçen yıl haziran ayında söz konusu proje başlatıldı.

Proje kapsamında, haklarında uyus¸turucu suçlarından is¸lem yapılan kis¸ilerden 6 bin 143'üne gönüllülük esasına göre "narkoform" anketi uygulandı. Genel anlamda profil çıkarılırken 6 bin 143 örneklemin verdigˆi cevaplar degˆerlendirilerek, uyus¸turucu kullanımı ve bagˆımlılıgˆıyla ilgili bazı soruların degˆerlendirilmesinde uyus¸turucu kullandıgˆını beyan eden 5 bin 198 kis¸inin cevapları dikkate alındı.

29 yıllık narkoterör bilançosu

Raporda, 1980-2019 yılları arasında gerçekleştirilen narkoterör operasyonlarına da yer verildi.

Bu kapsamda, PKK/KCK/PYD terör örgütüne yönelik söz konusu yıllarda 448 operasyon düzenlendi. Güvenlik güçlerince bin 442 şüphelinin gözaltına alındığı operasyonlarda, 63 ton 790 kilo esrar, 5 ton 433 kilo eroin, 71,2 kilo afyon, 4 ton 315 kilo bazmorfin, 9,4 kilo kokain, 137 bin 447 tablet ecstasy, 28 bin 348 litre asit anhidrit ve 88 milyon 193 bin 887 kök kenevir bitkisi ele geçirildi.

?DHKP/C, TI·KKO terör örgütlerine yönelik düzenlenen 8 operasyonda ise 33 s¸üpheli gözaltına alındı. Ekiplerce, 38,5 kilo esrar, 38,6 kilo eroin ve 690 kilo kokain ele geçirildi.

Fetullahçı Terör Örgütü'ne (FETÖ) yönelik uyuşturucu operasyonlarında ise 18 s¸üpheli yakalanırken 252 kilo kokain, 800 bin tablet captagon, 30 tablet ecstasy, 252 kök kenevir bitkisi ele geçirildi.

Cezaevlerindekilerin 5'te biri narkotik suçlusu

Raporda, uyus¸turucu madde bagˆlantılı suçlardan dolayı ceza infaz kurumlarında 2018 yılı itibarıyla bulunan hükümlü-tutuklu sayısının 57 bin 674 olduğu belirtildi.

Uyuşturucu madde bağlantılı suçlardan dolayı ülke genelindeki ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlü ve tutukluların diğer suçlardan dolayı cezaevlerinde bulunanlara oranı 2017'de yüzde 21,65 iken, bu sayı geçen yıl yüzde 21,78'e yükseldi.

Öte yandan, geçen yıl uyuşturucu suçundan yargılanan 103 bin 412 kişi hakkında denetimli serbestlik kararı verildi.

Uyuşturucu madde kullanımından kaynaklı ölümlerde düşüş

2013'te 232 olan doğrudan uyuşturucu madde kullanımına bağlı ölümler, 2014'te yüzde 114 artıs¸la 497, 2015'te yüzde 19 artıs¸la 590, 2016'da yüzde 56 artıs¸la 920, 2017'de yüzde 2,3'lük artıs¸la 941 olarak kayıtlara geçti.

Son 3 yılın en düşük madde kullanımına bağlı ölüm sayısı 2018'de gerçekleşti. Geçen yıl doğrudan uyuşturucu madde kullanımına bağlı ölümler bir önceki yıla göre yüzde 30,2 azalarak 657'ye geriledi.

Uyuşturucuyla mücadelede tüm kurumlar arasındaki koordinasyonun etkinligˆi, mücadeleci personele yönelik egˆitimlerin artırılması, mücadeleci kurumların teknik kapasitelerinin genis¸lemesiyle olayların analizinde yakalanan verim ve etkinlik, geçmis¸ yıllara göre daha fazla proje yürütülmesi ve mevcut projelerin etkinligˆinin artırılması madde bagˆlantılı ölümlerin azalmasında etkili oldu.

Uyuşturucu kullanımından ölenlere ilişkin bilgiler

Doğrudan uyuşturucu madde kullandığından dolayı geçen yıl hayatını kaybedenlerin 612'si Türkiye Cumhuriyeti vatandas¸ıyken, diğerlerinin 15 farklı ülke uyrugˆundan olduğu belirlendi. ?

Ölenlerin 636'sının erkek, 21'inin ise kadın olduğu tespit edildi. Bu oran, 2017'de ise 909 erkek, 32 kadın olarak kayıtlara geçti. ?

Geçen yıl hayatını kaybedenlerden en yaşlısının 71 yas¸ında ve ölüm nedeninin sentetik kannabinoid kullanımı olduğu anlaşıldı.

Ölen kişilerin yaş ortalaması 32,6 olarak belirlendi. En yogˆun ölüm gerçekles¸en yas¸ grubu ise 25-34 yas¸ aralıgˆındaki kişiler oldu.

Hayatını kaybedenlerin yüzde 0,15'inin 15 yas¸ altındaki, yüzde 23,44'ünün 15-24 yas¸ aralığındaki, yüzde 21,92'sinin 35-44 yas¸ aralığındaki ve yüzde 12,18'inin 45-64 yas¸ aralığındaki kişilerden oluştuğu belirlendi. ?Ölenlerin yüzde 20'si ise 15-64 yas¸ aralıgˆının dışındaki kişilerden oluştu.?

En çok sentetik uyuşturucudan ölüm oldu

Geçen yıl ölen 657 kişiden 301'inin (yüzde 45,8) sentetik kannabinoid kullandığı tespit edildi. Bu ölümlerin 147'sinde (yüzde 48,8) ölümün tek bas¸ına bu madde kullanımından kaynaklandığı belirtildi.

2017'de ise 941 madde bagˆlantılı ölüm olayının yüzde 59,9'unda (564) sentetik kannabinoid kullanıldığı anlaşıldı. Bu ölümlerden 247'sinde (yüzde 43,8) ölüme tek bas¸ına bu maddenin neden olduğu belirlendi.

?Geçen yıl meydana gelen 657 ölümün 385'inin (yüzde 58,6) çoklu madde kullanımından kaynaklandığı, bir önceki yılda ise 575 ölümün (yüzde 61,1) çoklu madde kullanımından meydana geldiği tespit edildi.

Bagˆımlılık yapıcı maddelerin kullanım yaygınlıkları

Genel nüfusta tütün, alkol ve madde kullanım yaygınlıgˆının tespiti için yürütülen alan çalışması kapsamında Türkiye I·statistik Kurumundan alınan adreslerde yüz yüze görüs¸me yöntemiyle aras¸tırma yapıldı.

26 ilde yapılan çalıs¸mada 100 bin örneklemden 42 bin 754'ü ile bas¸arılı görüs¸me gerçekles¸tirildi. Katılımcıların yüzde 52'si kadın, yüzde 48'i erkek oldu.

?Farklı eğitim seviyesine sahip katılımcıların yüzde 47'sinin hayatında en az bir kere sigara, puro, pipo, nargile gibi tütün ürününü kullandığı belirlendi.

Tütün ürününü ilk kez deneme yas¸ının ortalaması 17,85 olarak ölçüldü.

Katılımcıların 22,1'i hayatında en az bir kere alkollü içecek kullandığını ifade etti.

Alkollü içecekleri ilk kez deneme yas¸ı ortalaması 19,94 olarak tespit edildi. ?

Katılımcıların yüzde 3,1'i (bin 338) hayatında en az bir kere uyuşturucu madde kullandığını söyledi.

Tedavi ve rehabilitasyon

Uyuşturucu madde kullanımından dolayı ayakta tedavi olmak üzere tedavi merkezlerine, geçen yıl 251 bin 593 kişi başvurdu. Bunların 65 bin 896'sı denetimli serbestlik kapsamında yönlendirilenlerden oluştu.

Türkiye genelinde yatarak tedavi hizmetinin verildiği 48 merkeze geçen yıl 13 bin 841 kişi tedavi başvurusunda bulundu.

Yatarak tedavi bas¸vurularında bir önceki yıla göre yüzde 10,7'lik artıs¸ oldu.

?Tedaviye bas¸vuranların yüzde 45,7'si ilk kez tedavi gördügˆünü belirtirken, yüzde 54,3'ü ?daha önce tedavi gördügˆünü ifade etti. ?

Söz konusu kişilerin yüzde 95,5'i (10 bin 815) erkek, yüzde 4,5'i (514) kadınlardan oluştu.

Tedaviye bas¸vuran hastaların çoğunluğunun (yüzde 58,6) 20-29 yas¸ grubunda olduğu görülürken yaş ortalaması 27,2 olarak ölçüldü.

Yatarak tedavi gören hastaların maddeyi ilk kullanım yas¸ı ortalamasının 21,17 oldugˆu belirlendi. ?

Hastaların tedavi gördükleri madde türlerine göre dagˆılımları incelendigˆinde, yüzde 62,1'inin (7 bin 31) eroin, yüzde 12,9'unun (bin 459) sentetik kannabinoid, yüzde 8,3'ünün (941) esrar, yüzde 7,8'inin (886) metamfetamin, yüzde 2,9'unun (328) kokain, yüzde 1,5'inin (172) ecstasy, yüzde 1,5'inin (165) uçucu madde ve yüzde 3,1'inin (347) digˆer maddelerden tedavi oldugˆu tespit edildi.

Damardan uyuşturucu madde kullanan 2 bin 409 kis¸inin 84'ünde hepatit B, bin 186'sında hepatit C, 11'inde ise HIV virüsü bulundu.

Önleme ve egˆitim

Uyuşturucu kullanımın önlenmesine yönelik çalışmalar kapsamında başta Adalet, Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler, Milli Eğitim, Gençlik ve Spor Bakanlığı olmak üzere diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla koordineli çalışmalar da yürütüldü.

Paydaş kurum ve kuruluşların aralarında yaptıkları protokoller kapsamında başta gençler olmak üzere çok sayıda kişi uyuşturucunun zararları konusunda bilgilendirildi. Uyuşturucu kullananların da kötü alışkanlıklarından vazgeçirilmesine yönelik çalışmalar gerçekleştirildi.

Madde bagˆımlılıgˆı tedavi merkezlerinde çalıs¸an 270 sagˆlık personeline, 2014, 2015, 2016 ve 2017 yıllarında "Madde Bagˆımlılıgˆı Tedavisinde Görev Alacak Personelin Sertifikalı Egˆitim Programı" kapsamında Sigara, Alkol ve Madde Bagˆımlılıgˆı (SAMBA) egˆitimi verildi.

Çocuklara yönelik risklerin erken dönemde tespit edilerek önleyici müdahalelerde bulunulması için geçen yıl çocuk hizmet birimlerinde görevli personel tarafından özel kres¸ ve gündüz bakımevi ile çocuk kulüplerinde görev yapan personel, koruyucu aileler, çocukları kres¸ gündüz bakımevi ve çocuk kulüplerinden hizmet alan aileler ile Sosyal ve Ekonomik Destek (SED) hizmetinden yararlanan ailelerden oluşan 28 bin 621 kis¸iye mahremiyet egˆitimi verildi.

Milli Egˆitim Bakanlıgˆı ve Diyanet I·s¸leri Bas¸kanlıgˆına bagˆlı yatılı kurulus¸larda görev yapan personele yönelik geçen yıl şubat ayı itibarıyla çocugˆa yaklas¸ım, iletis¸imi bas¸latma, kriz ve krize müdahale, çocukta mahremiyet, riskli davranıs¸lar, sınır ve sorumluluklar, olumlu davranıs¸ kazandırma konularında verilen eğitimlere 6 bin 739 personel katıldı.

?Sokakta çalıs¸an veya çalıs¸tırılan çocukların tespit edilerek uygun hizmet modellerine yönlendirilmelerinin sagˆlanması amacıyla ülke genelinde 2017'de özel ekipler oluşturuldu. Söz konusu 134 mobil ekip, geçen yıl 6 bin 487 çocuğa ulaşarak gerekli yerlere yönlendirdi.

Çocuk Destek Merkezlerinden hizmet alan çocuklardan 132'sine 13 spor branşında lisans verilerek sosyal uyumunun güçlendirilmesi sağlandı.

Yes¸ilay ile 2017'de imzalanan protokol kapsamında 81 ilden 145 kis¸inin katıldıgˆı "Türkiye Bagˆımlılıkla Mücadele Formatör Egˆitimi" gerçekles¸tirildi. ?

Diyanet I·s¸leri Bas¸kanlıgˆı tarafından uyuşturucuyla mücadele konularında 2018'de 2 bin 341 vaaz, 920 konferans verildi, 103 radyo ve televizyon programı gerçekleştirildi.

Aynı kapsamda, Kur'an kursları, ögˆrenci yurtları ve okullarda bin 832 faaliyet yapıldı, 79 bin 768 ücretsiz yayın dagˆıtıldı. Eğitimlere 379 din görevlisi ile yaklaşık 35 bin kişi katıldı.

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından 6112 sayılı Kanun'da yer alan "Yayın hizmetleri, alkol, tütün ürünleri ve uyus¸turucu gibi bagˆımlılık yapıcı madde kullanımını ve kumar oynamayı özendirir nitelikte olamaz." hükmünün ihlali nedeniyle 2018'de 6 kez idari para cezası ve 5 kez de program durdurma cezası uygulandı.

Slogan ve afiş yarışmaları

Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığınca uyuşturucuyla mücadelede farkındalığın artırılması amacıyla "Uyus¸turucu Madde Kullanımını Önleme Slogan Yarıs¸ması" ve "Uyus¸turucu Madde Kullanımını Önleme Afis¸ Yarıs¸ması" düzenlendi.

Akademisyenlerce yapılan degˆerlendirmeler sonucu slogan yarıs¸masında 19, afis¸ yarıs¸masında 13 eser ödüle layık görüldü. ?

Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) tarafından vatandaşların alkol, tütün mamülleri ve madde bağımlılığının zararları, madde kullanımına bağlı ölümlerle ilgili bilgilendirilmesine yönelik kamu spotları yayımlandı.