TBMM Göç ve Uyum Alt Komisyonu'nda, Suriyelilerle İlgili Veriler Paylaşıldı: 3,2 Milyon Suriyeli Türkiye'de Geçici Koruma Kapsamında, 160 Bini Son 10...

TAMER ARDA ERŞİN

Göç İdaresi Başkanı Atilla Toros, TBMM Göç ve Uyum Alt Komisyonu'na yaptığı sunumda; Türkiye'de geçici koruma kapsamında 3 milyon 279 bin 152 Suriye uyruklu yabancının bulunduğunu açıklayarak, "Suriye'nin kuzeyine şu ana kadar 583 bin 618 Suriyelinin gönüllü geri dönüş yaptığını ifade etmek isterim" dedi. Komisyon Başkanı Atay Uslu ise "240 bin civarında Suriyeli vatandaşlık aldı, bunun 160 bin civarında Suriyeli son 10 yılda vatandaş yapıldı. Bunlar seçmen olabiliyorlar, bunlar söylediği gibi milyonlar değil. Mülk alıp vatandaş olan sayısı 40 bin civarında. Suriyeliler Türkiye'den konut alamıyorlar. Parası olup verse daha konut alamıyorlar, Suriyelilerin mülk alışı Türkiye'de yasaklanmış durumda" diye konuştu.

Göç İdaresi Başkanı Atilla Toros, bugün TBMM Göç ve Uyum Alt Komisyonu'nda düzensiz göç ile mücadele, Türkiye'de bulunan göçmenler, göç ve uyum politikaları ile sığınmacılar ve güvenli gönüllü geri dönüş süreçlerine ilişkin sunum yaptı. Komisyon Başkanı Atay Uslu, toplantının açılışında "Göç konusu dün de vardı bugün de var yarın da olacak. En önemli görevimiz bu komisyonda doğruları anlatmak. Nefret oluşturarak çözülecek bir sorun değil bu göç sorunu. Göç politikalarını eleştirelim ama sivillere karşı neden bir nefret dili kullanılıyor. Bunu ayırmamız gerekiyor. Göçmen hedefe konarak göç politikaları eleştirilemez. Göçmenleri ve sığınmacıları göçmen kaçakçıları sömürüyor. Umutlarını sömürüyor. Biri de bu göçmen düşmanlığından beslenen dil, siyaset. Göçmen ve uyum politikalarını tartışmak başka. Hukuki insani süreci zehirlemek başka bir durum. Bu konuda neler yapılıyor. AB ve dünyada yapılanlar nedir. Ortak alınması gereken tutumlar nedir? Gidebileceğimiz her yere gideceğiz" diye konuştu.

"4 MİLYON 741 BİN 155 YABANCI BULUNUYOR"

Göç İdaresi Başkanı Toros, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 3'ünün kendi doğduğu toprakları dışında yaşamlarını sürdürdüğünü belirterek, Türkiye'de  28 eylül 2023 tarihi itibarıyla yasal kalış hakkı bulunan yabancıların verilerini şöyle sıraladı:

"4 milyon 741 bin 155 yabancı bulunuyor. 3 milyon 279 bin 152'si geçici koruma altında. 1 milyon 174 bin 13'ü çalışma izni ya da geçici ikamet izni bulunuyor. 287 bin 950 bini uluslararası koruma altında. 3 milyon 279 bin Suriyeli geçici koruma altında."

Toros, "2023 yılının ilk 8 ayında 32 milyondan fazla ülkemize giriş yaptığını ve 31 milyondan fazla yabancının ülkemizden çıkış yaptığını belirtebiliriz. Düzenli göç içerisinde değerlendirilebilir" dedi. Toros, 2023 yılında 111 bin 624 yabancının kendiliğinden ülkeden ayrıldığını söyledi. Toros'un yaptığı sunuma göre; 2014 yılında 379 bin 804 yabancının Türkiye'de ikamet izni varken, bu sayı 2023 yılında 1 milyon 174 bin 13'e yükseldi.

"15 GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI MAĞDURUNUN DA İKAMET İZNİ VAR"

Toros'un sunumuna göre; 2023 yılında ikamet izni bulunanlardan 725 bin 989'unun kısa dönem ikamet izni var, 137 bin 838'i öğrenci olduğu için ikamet iznine sahip, 111 bin 567'sinin aile bağı kurulması sonucu ikamet izni bulunuyor, 77 bin 712'sinin uzun dönem ikamet izni var, 12 bin 542'sinin Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nda belirtilen insani nedenlerle ikamet izni bulunuyor ve 15 kişi de göçmen kaçakçılığı mağduru olduğu için ikamet iznine sahip.

Toros, sunumunda 1 Haziran 2023'ten bugüne 76 bin 494 düzensiz göçmenin yasa dışı yollarla Türkiye'ye girişinin engellendiğini açıkladı. Toros'un sunumuna göre; 2014 yılında yakalanan düzensiz göçmen sayısı 58 bin 647'yken, bu sayı 2022 yılında 285 bin 27'ye yükseldi. 2023 yılında ise bugüne kadar 165 bin 572 yabancı göçmen yakalandı.

İSTANBUL MODELİNİ ANLATTI

Düzensiz göçmenlerin geri gönderilmesi için İstanbul modelini uyguladıklarını belirten Toros, şunları söyledi:

"İstanbul modeli sayesinde kolluk birimlerimiz düzensiz göçmen olduklarından şüphelendiği yabancıların kimlik kontrollerini yapmaktadırlar. Jandarma ve emniyet birimlerimiz, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına olduğu gibi yabancılarla da alakalı, kendilerinin Türkiye'de kalmalarını sağlayan belgeleri talep etmektedirler… Kolluk birimlerimiz bu belgeleri istediğinde bu belgelerle ilgili nasıl davranılması gerektiği konusunda İstanbul'da yoğun bir eğitim faaliyeti yürüttüğümüzü ifade etmek isteriz. Göç İdaresi Başkanlığı'nın, emniyet, jandarma personelimiz, sahil güvenlik personelimize konularla ilgili eğitimler verdik. Sahada kimlik soruldu, gösteriliyorsa yasal kalışa imkan sağlayan belge gösteriliyorsa sorun yok. Kişi ayrılıyor. Buna ilişkin bir tereddüt var, bir problem var. Bu tereddüttün giderilmesiyle alakalı kendi kurmuş olduğumu Göç İdaresi Başkanlığı bünyesinde kurulan, 157 yabancılar iletişim merkezi ile alakalı bir istifade etme durumumuz oldu. Kolluk birimlerimiz gerektiğinde burayı arayarak tercümanlık hizmeti de alabiliyorlar.

Mobil göç noktalarına yabancılar götürülüyor, bu mobil göç noktalarında Göç İdaresi'nin kendi personeli var. Personelimiz buradan parmak izi ile veri sorgulaması yapabiliyorlar. Türkiye'ye vize ile gelen yabancıların parmak izleri temsilciliklerimiz vasıtası ile alınıyor, parmak izleri bizde var. İkamet verdiğimiz yabancıların parmak izlerini biz alıyoruz. Göç Net veri tabanında var bunlar. Parmak izinden kişinin durumu, fotoğrafı, kimlik bilgilerinin tamamı çıkarılıyor. Mobil göç noktalarında aynı zamanda Göç Net var, Göç Net veri tabanından da yabancıların durumuna ilişkin ayrıntılı sorgulama yapılabilir.

Yasal kalışına ilişkin durumu netleştirilen yabancılar olabiliyor. Kendileri yasal kalışları olduğu anlaşılınca buralardan ayrılabiliyorlar. Yasal kalışları olduğuna ilişkin durum netleşince, Türkiye'de yasal kalış hakkı bulunmayan bir yabancı olduğu anlaşılınca, kendilerine ilişkin artık idari gözetim sürecinin başlatılacağı, sınır dışı kararının alınacağı ve geri gönderme merkezine doğru kendilerini götürüyoruz. Sınır dışı süreçlerini başlatmış oluyoruz."

"4 AYDA 45 BİN DÜZENSİZ GÖÇMEN SINIR DIŞI EDİLDİ"

Toros, yakalanan düzensiz göçmen sayısına ilişkin de verileri paylaşarak, "1 Haziran itibarıyla yakalama sayılarında dikkate değer artış yaşanmış olup haziran ayında 19 bin 189, temmuz ayında 26 bin 850, ağustos ayına 28 bin 16 ve 28 Eylül itibarıyla 31 bin 272 düzensiz göçmen yakalanmıştır. 1 Haziran'dan 28 Eylül 2023'e kadar 45 bin 454 sınır dışı edilmiş, kalan düzensiz göçmenlerin işlemleri devam etmektedir" dedi.

ULUSLARARASI KORUMAYA BAŞVURANLARDA İLK SIRAYI AFGANLAR ALDI

Toros'un yaptığı sunumda, uluslararası koruma altındaki yabancı sayısının 2017 yılında 122 bin 629'ken, 2023 yılında 15 bin 188'e düştüğü görüldü. Toros, son dönemde en çok başvurunun Afganistan'dan geldiğini açıkladı ve sunumunda uluslararası korumaya başvuran yabancıların 2022 yılı verilerini şöyle paylaştı:

"33 bin 246 yabancı başvurdu. Bunların 19 bin 400'ü Afganistan'dan, 7 bin 131'i Ukrayna'dan, 4 bin 83'ü Irak'tan ve 2 bin 632'si diğer ülkelerden yapıldı."

YARIM MİLYON SURİYELİ GÖNÜLLÜ OLARAK GERİ DÖNDÜ

Toros, Türkiye'de geçici koruma kapsamında 3 milyon 279 bin 152 Suriye uyruklu yabancının bulunduğunu açıklayarak, "Gönüllü geri dönüş, üçüncü ülkeye çıkış gibi birtakım sebeplerle geçici koruma bireysel olarak sunulmakta. Özellikle gönüllü geri dönüş ile beraber sayıların azalmaya eğilimi içerisinde olduğunu ifade edilebilir… Suriye'nin kuzeyine şu ana kadar 583 bin 618 Suriyelinin gönüllü geri dönüş yaptığını ifade etmek isterim" dedi.

160 BİN SURİYELİ SON 10 YILDA VATANDAŞ YAPILDI

Komisyon Başkanı Atay Uslu ise "240 bin civarında Suriyeli vatandaşlık aldı, bunun 160 bin civarında Suriyeli son 10 yılda vatandaş yapıldı. Bunlar seçmen olabiliyorlar, bunlar söylediği gibi milyonlar değil. Mülk alıp vatandaş olan sayısı 40 bin civarında. Suriyeliler Türkiye'den konut alamıyorlar. Parası olup verse daha konut alamıyorlar, Suriyelilerin mülk alışı Türkiye'de yasaklanmış durumda" dedi.