KARADENİZ'DEKİ KİRLİLİĞE 4 ÜLKEDEN ORTAK BİLİMSEL ARAŞTIRMA

YILLARDAN bu yana kıyısı bulunan ülkelerinin ev, tarım ve sanayi atıklarını bıraktığı Karadeniz'de çevre izlemesi için çok uluslu işbirliği ile Türk bilim insanlarının da katıldığı bilimsel sefer tamamlandı.

Romanya Ulusal Deniz Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü tarafından koordine edilen, Sivil Toplum Kuruluşu Mare Nostrum, Bulgar  Bilimsel Akademisi Oşinoloji Enstitüsü, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu/ Marmara Araştırma Merkezsi (TUBITAK-MAM), Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TUDAV) ve Ukrayna Deniz Ekolojisi Bilim Merkezi'nin partnerliğinde Avrupa Birliği tarafından desteklenen 'Karadeniz Ekosisteminin İnsan Baskısına Karşı Hassasiyetinin Değerlendirilmesi' (ANEMONE) Projesi'nin temel aktivitelerinden Karadeniz Ortak Bilimsel Sefer'i  9 gün sürdü.

'Mare Nigrum' adlı araştırma gemisinde Bulgaristan, Romanya, Türkiye ve Ukrayna'dan katılan ve 17 deniz biyologundan oluşan bir ekip, Karadeniz'in durumunu değerlendirmek üzere su, sediman ve denizel organizmaların örneklenmesini gerçekleştirdi. Ortak bilimsel seferin, her ortak ülkenin kıta sahanlığı ve açık deniz sahil veya deniz tabanına yakın olmayan alanlarını ve benzer sahilden başlar, en derin çukurlara kadar olan tüm deniz dibini içeren bölgelerdeki habitatlarını kapsayacak şekilde seçilen örnekleme alanları ve 21 istasyondan oluştuğu belirtildi. Batı Karadeniz'in çevresel durumunun değerlendirilmesinde, su ve çökelme veya tortullara ait fiziksel, kimyasal (kirletici maddeler dahil) ve biyolojik numuneler incelendi.

Bu çalışmanın Karadeniz'deki ekosistem tabanlı bir yönetim için bölgesel düzeyde deniz izleme  önemini desteklemeye ve önemli verilerin toplanmasına yardım ettiği ifade edildi.

Romanya, Bulgaristan ve Türkiye'nin Karadeniz kıta sahanlığı deniz tabanından yaklaşık 65 örnek toplandı ve çözünmüş oksijen, sıcaklık, tuzluluk, besin tuzları, kirleticiler ve biyolojik parametre  ölçümleri 21 istasyondan elde edildi.

Deniz bilimciler önümüzdeki aylarda elde ettikleri numunelerle üzerinde laboratuvar çalışması yapacak ve bu verileri inceleyecek. Sonuçlar, dip habitatların haritalanmasına ve Avrupa Bilrliği Deniz Stratejisi Çerçeve Direktifinin gereklilikleri uyarınca deniz tabanının biyolojik çeşitliliğini ve bütünlüğünü değerlendirmeye hizmet edecek. Ağır metaller, petrol hidrokarbonlar gibi tehlikeli maddelerin başta olmak üzere sudaki canlılara zarar veren atıkların etkilerinin gözler önüne serilmesine yardımcı olacak çalışmada, deniz ürünlerinin insan tüketimi için izin verilen kirletici madde düzeyinin incelenmesinde ve Karadeniz canlılarında kirlilik düzeyinin değerlendirilmesine yardımcı olacağı açıklandı.

Çalışmaya katılan İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim üyesi ve TUDAV Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Arda Tonay, "Sefer sırasında, deniz tabanındaki makro çöpler ile su sütunundaki mikro çöpler de örneklendi. Bilimsel araştırma seferinde, deniz memelileri, kuşlar ve yüzen çöpler TÜDAV ve Mare Nostrum Sivil Toplum Kuruluşlarının uzmanları tarafından kaydedildi. 619 kilometre uzunluğa sahip 20 doğrusal hat üzerinde ve toplamda yaklaşık 60 saatte 300' den fazla gözlem yapıldı. Bu gözlemlerin yüzde 50'sinden fazlasını kuşlar oluşturdu" dedi.

Sefer sırasında Romanya'nın Karadeniz kıta sahanlığında denize bırakılan cihaz sayesinde denizden her gün eş zamanlı olarak sıcaklık ve tuzluluk verilerin alındığı ve bunları yüzeye ulaştığında uydu bağlantısı ile iletildiği kaydedildi. 'Argo şamandırası' olarak nitelendirilen cihazdan toplanan veriler, Global Veri Toplama Merkezleri aracılığıyla isteyenler tarafından gerçek zamanlı olarak izlenebiliyor. Sefer sonunda, toplanan örnekler dört ülkeden katılan bilim insanları tarafından incelenecek. Sonuçlar, 'Batı Karadeniz Çevresel Durumu' konulu rapor olarak yayınlanacak.

- İstanbul