GittiGidiyor: eBay neden Türkiye pazarından çekiliyor?

Amerikalı ikinci el satış ve açık artırma platformu eBay, bugün Türkiye iştiraki GittiGidiyor'u kapatacağını açıkladı. Türkiye'nin en eski internet şirketlerinden biri olan GittiGidiyor'un kapanışı, Türkiye internet şirketlerinin yakın tarihinde değişen rekabet yapısı ve eBay'in bu rekabete yanıtıyla ilgili bir karar olarak yorumlanıyor.

Bu sabah GittiGidiyor'un İstanbul Ataşehir'deki merkez ofisinde çalışanlarının tamamı mesailerine başladıktan kısa bir süre sonra e-posta kutularına bir toplantı daveti iletildi.

Toplantının başlamasıyla hemen hemen eşzamanlı olarak eBay'in Türkiye'den çekileceğine dair açıklama WhatsApp gruplarında paylaşılmaya başlamıştı.

BBC Türkçe'ye konuşan ve isminin açıklanmasını istemeyen bir GittiGidiyor çalışanı, şirket tarafından çalışanlarına öncesinde herhangi bir açıklama yapılmasa da, "Karara şaşırmadık ama bu güzel çalışma ortamını sanırım hepimiz özleyeceğiz" dedi.

eBay, Türkiye pazarından çekilmeye yönelik "zor ama stratejik" kararı, "pazarda süregelen rekabet dinamikleri" nedeniyle verdiğini söylüyor.

Hepsiburada, Sahibinden ve Yemeksepeti ile birlikte Türkiye internet girişimlerinin "ilk dördü" olarak bilinen şirketlerden biri olan GittiGidiyor'un temelleri 1999 yılında .

İran asıllı Amerikalı girişimci Pierre Omidyar tarafından Eylül 1995'te bir açık arttırma sitesi olarak kurulan eBay, Almanya operasyonu aracılığıyla Türkiye pazarına 2007 yılında GittiGidiyor'un azınlık hissesini girmiş ve "performansından etkilenerek" 2011 yılında Türkiye'nin "lider pazaryeri" olarak nitelendirdiği şirketin yüzde 93'ünü 217,5 milyon dolara satın almıştı.

O dönemde GittiGidiyor'un 6,4 milyon kayıtlı kullanıcısı olduğu belirtiliyordu.

'E-ticaretin değişen görünümü'

Geçen 20 yıla yakın sürede Türkiye internet girişiminlerinin e-ticaret odaklı büyümesi devam etti ancak BBC Türkçe'ye konuşan GittiGidiyor'un eski bir üst düzey yöneticisinin sözleriyle "e-ticaretin topoğrafyası çok değişti".

Adının açıklanmasını istemeyen eski yönetici, çıkış kararının eBay'in rekabete yaklaşımıyla birlikte ele alınması gerektiğini söylüyor ve ekliyor:

"eBay genel olarak globalde de nakit harcama oranını yükselterek büyümeyi seven bir şirket değil. Türkiye henüz olgunlaşmamış bir pazar ve daha fazla yatırım yapmak gerekiyor. Rakiplerinin bu alana devasa yatırım yaptığı bir dünyada para harcayarak büyüme savaşına girmeyi seven bir şirket değil. "

Buna göre eBay bir süredir küresel olarak ana odağı olan pazaryeri ve açık artırma işlerini önceliklendirmeyi planlıyordu.

Türkiye'nin en büyük internet girişimleri arasında hala e-ticaret (mobil ticaret ya da hızlı ticaret gibi alt kırılımlarıyla birlikte) şirketleri var. Uluslararası danışmanlık şirketi Deloitte'e göre 2021'de yapılan birleşme ve satın alma işlemleri arasında e-ticaret 2,9 milyar dolarlık toplam yatırımla üretimden gıdaya tüm diğer sektöreri geride bıraktı.

Bu yatırımların yüzde 15'i 2021'de 16,5 milyar dolar değerlemeyle 1,5 milyar dolar yatırım alan Trendyol'a yapıldı. 2010 yılında kurulan ve Türkiye'nin en büyük e-ticaret girişimlerinden biri haline gelmesiyle yatırımcıları "rekor yatırıma" ikna edebilmişti.

Bunun yanında küresel e-ticaret devi 2018 yılında Türkiye'de faaliyete başlayan Amazon, yakın zamanda Türkiye'de 100 milyon dolarlık yatırımla ülkedeki ilk lojistik üssünü bu sonbaharda açacağını ve bine yakın kişiyi istihdam edeceğini açıkladı.

Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) borsaya açılma operasyonunda 700 milyon dolardan fazla gelir elde eden Hepsiburada'nın 2022 ilk çeyrekte satılan ürünlerinin brüt değerini (GMV) yüzde 84,4 artırarak 8,3 milyar TL'ye çıkardı.

Geçen 20 yılı aşkın sürede rakipleri büyümeyi ve e-ticaret pazarını büyütmeyi sürdürürken eBay, bu pazarın liderlerinden biri olarak konumunu koruyamadı.

Web sitelerinin trafik verilerini analiz eden SimilarWeb'e göre, bugün Türkiye'nin satış gelirleri sıralamasında eBay, bu rakiplerinin aksine, ilk beş e-ticaret sitesi arasında yer almıyor.

TÜSİAD ve Deloitte tarafından hazırlanan e-ticaret raporuna göre 2021 yılının ilk yarısında Türkiye'de e-ticaret sektörü yüzde 49 büyüyerek 161 milyar TL hacme ulaştı.

Pandemi sonrası ekonomik yavaşlamanın etkisi

Koronavirüs kapanmaları sırasında teknoloji donanım ve yazılımlarına yapılan harcamaların artması sektörü, pandeminin en büyük kazananlarından biri haline getirdi.

eBay'in 2022 ilk çeyrek finansal sonuçlarını açıkladığı raporuna göre, bu yıl şirketin Covid-19 etkisiyle gördüğü anormal trafik artışı sona erdi. Bunun sonucunda şirketin tüm kategorilerde satılan ürünlerinin brüt değeri (GMV) bir önceki yıla göre yüzde 20 düştü.

Bununla birlikte Ukrayna savaşının da etkisiyle yükselen enerji ve emtia fiyatları pandemi sonrası ekonomik iyileşmenin önündeki en büyük risklerden biri olarak algılanıyor.

eBay açıklamasında net işlem gelirlerinin uluslararası pazarlardaki talep azalışının da etkisiyle 121 milyon dolar azaldığını söylüyor.

eBay'in Türkiye'den çekilmesine ilişkin notunda eBay'in kapanışının ikinci çeyrek sonuçlarını etkilemeyeceği belirtiliyor. GittiGidiyor'un eBay'in küresel aktif kullanıcı sayısına 2022 birinci çeyrek itibarıyla 4 milyon kişilik katkıda bulunduğu da belirtiliyor.

Çalışanlarına ne olacak?

eBay yetkilisi, GittiGidiyor'un bazı çalışanları için "sürpriz" niteliğinde olan kararı açıkladığında tüm çalışanlarının, ne zaman işe başladıklarından bağımsız olarak, "cömert bir paket"ten yararlanacaklarını da söyledi.

Şirket çalışanının aktardığında göre bu teklif kıdem tazminatı, ücret ödemeleri, eBay'den teşekkür ödemeleri gibi "tatmin edici" kalemleri kapsıyor.

Bu çalışan, sahip oldukları "dünya standartlarında" çalışma ortamının en çok özlenecek şey olduğunu söylüyor.

GittiGidiyor Genel Müdürü ve eBay MENA Bölge Direktörü Öget Kantarcı, Ocak 2021'de yaptığı açıklamalarda 2020'de, çalışan sayılarını önceki yıla kıyasla yüzde 40 artırarak 280'e çıkardıklarını söylemişti.

Kantarcı, "GittiGidiyor olarak 2020 yılını, salgının da etkisiyle yüzde 50 büyümeyle geride bıraktık." demiş ve GittiGidiyor'un kayıtlı kullanıcı sayısının 33 milyona; platform üzerinden satış yapan toplam satıcı sayısı 117 bine ulaştığını da belirtmişti.