Kılıçdaroğlu'nun Bahsettiği Man Adası Nerede?

CHP lideri Kılıçdaroğlu bugünkü grup toplantısında bahsettiği Man Adası (Isle of Man) Britanya ile İrlanda adaları arasında bulunan 572 kilometrekarelik küçük bir ada.

84 bin nüfuslu ada ne Birleşik Krallık'a ne de Avrupa Birliği'ne dahil. Fakat ada dışişleri ve savunma alanında Birleşik Krallık'a bağımlı. Birleşik Krallık'ın adayı savunma ve ada adına diplomatik ilişkiler yürütme yükümlülüğü bulunuyor.

AB PASAPORTUNA SAHİPLER

Man Adası vatandaşları aynı zamanda Birleşik Krallık vatandaşı olarak kabul ediliyor ve bu sayede Birleşik Krallık ve dolayısıyla Avrupa Birliği pasaportuna sahipler.

Birleşik Krallık'ın bir parçası olmadıkları için Brexit (AB'den ayrılma) referandumunda oy kullanmadılar.

Man Adası, düşük vergileri nedeniyle bir "vergi cenneti" olarak ünlenmişti. Ülkenin gayrisafi yurtiçi hasılasına (GSYH) en büyük katkıyı finans sektörü veriyor. Bu sayede adada kişi başı GSYH 50 bin doların üzerinde.

Ada son dönemlerde bu kötü ününü silebilmek için onlarca ülkeyle vergi bilgisi değişim anlaşması imzaladı. Bu stratejinin bir sonucu olarak OECD 2009 yılında adayı "uluslararası vergi standartlarına uyan ülkelerin" dahil olduğu Beyaz Liste'ye ekledi.

Adadaki diğer önemli sektörler ise ışıkçılık sektörü ve turizm. Tarım ve balıkçılığın önemi son dönemde azalış gösterdi.

Man Adası hükümeti, adayı TV prodüksiyonlarına da açtı ve böylece 1995'ten beri bu küçük adada 100'den fazla film ve dizi çekildi.

Adada para birimi olarak İngiliz sterlininin yanı sıra Man Poundu da kullanılıyor.

ADANIN YÖNETİMİ

Man Adası 1866 yılında özerklik kazandı ve demokrasisini geliştirdi. 979 yılından beri toplanan, parlamento ve senatodan oluşan Tynwald adlı meclis, dünyadaki en eski meclis olduğunu iddia ediyor.

Tynwald, ülkeyi yöneten Bakanlar Kurulu'nu seçer. Bakanlar kuruluna "Şef Bakan" denen bir başbakan liderlik eder. Meclisin çoğu üyesi bağımsızdır.

ADAMIN LORDU KRALİÇE İKİNCİ ELIZABETH

Adanın "lordu" Kraliçe İkinci Elizabeth. Kraliçe'nin atadığı Vali Sir Richard Gozney de adanın yönetiminde yetki sahibi. Ancak valinin yetkileri 1900'lerin başından itibaren zamanla azalıp, sonunda sembolik bir hale dönüşmüş durumda.

Man Adası'nda yaşayan 84 bin kişinin yarısından azı bu adada doğmuş.

Adanın başkenti ise Douglas kenti.

ADANIN TARİHİ

Denizlerin yükselmesi sonucu MÖ 8000'de Britanya adalarından koparak bir adaya dönüşen Man'daki ilk insan kalıntıları MÖ 6500'e kadar uzanıyor.

Ada'da kalıcı ilk yerleşimi kuranlar Keltler olmuş, ada 1079'da ise Vikingler'in kontrolüne geçmişti. 1266'da İskoçya'nın denetimine giren ada 1764'te Birleşik Krallık'ın kontrolüne girmiş ancak ülkenin bir parçası haline getirilmemişti.

ADANIN İLGİNÇ BAYRAĞI

Adanın bugün kullanılan bayrağında üçlü sarmal şeklinde bacaklar bulunuyor.

Bu bacaklar hem zırhın içinde, hem de altın mahmuzları var.

Britannica Ansiklopedisi'ne göre bu bayrak, eski çağlarda kullanılan gamalı haçların bir devamı niteliğinde. Gamalı haçı sıklıkla kullanan İskandinavların bu simgeyi Man Adası'na da getirmiş olabileceği düşünülüyor.

Bayrak 1929'da resmen ülke bayrağı olarak kabul edilmişti.

Ada'da Manskça denen yerel bir dil konuşulurdu. Ana dili olan Manskça olan son kişi 1970'te yaşamını yitirse de dili tekrardan yaymak için çalışmalar yürütülüyor. 2001 yılında Manskça eğitim veren ilk ilkokul açıldı.