Antalya Diplomasi Forumu 2024

Antalya Diplomasi Forumu'nda düzenlenen "Gazze Temas Grubu" başlıklı panelde, bölgede artan istikrarsızlık ve yayılma riskine vurgu yapılırken, Gazze'deki Filistinlilere insani yardımların ulaşması için çalışmaların devam ettiği bildirildi.

Anadolu Ajansının (AA) "Global İletişim Ortağı" olduğu ve Belek Turizm Bölgesi'ndeki NEST Kongre Merkezi'nde gerçekleştirilen Antalya Diplomasi Forumu 2024'te, moderatörlüğünü Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın yaptığı "Gazze Temas Grubu" başlıklı panele Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ve Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el-Maliki katıldı.

Panelin açılışında konuşan Fidan, İsrail'in savaş suçlarının, uluslararası düzeni krize sürüklediğini, İslam dünyasının uzun yıllar boyunca başkalarının kendi sorunlarını çözmesini beklediğini ve bu durumu kınamakla kaldığını söyledi.

Bu problemi egemen güçlerin oluşturduğunu belirten Fidan, "Şu anda artık bu sorunu kendi elimize alıyoruz. Gerçekten bölgesel bir sorumlulukla bu işi yükleniyoruz. Gazze Temas Grubu, aslında bu tarz bir düşüncenin sonucu, ortak İİT-Arap Ligi Zirvesi'nde görevlendirildi ve Filistin'de devam eden savaşla alakalı sorumluluk almak üzere çalışmalar yapıyor." dedi.

Fidan, Temas Grubu'nun 7 üyesi olduğunu hatırlatarak, bu grubun bir üyesi olmaktan büyük onur duyduğunu ve bunun büyük ayrıcalık olduğunu düşündüğünü dile getirdi.

Temas Grubu olarak kilit liderlerle, karar alıcılarla, farklı ülkelerin yetkilileriyle ve uluslararası platformlarla görüştüklerini anımsatan Fidan, "Bazen kolektif olarak çalışmalar yaptık. Bazen iş bölümü içerisinde çalıştık. Aramızda iş bölümü yaparak farklı konuları ele aldık. Bu grup aslında Müslüman dünyanın, İslam dünyasının Filistin'le alakalı dayanışmasının bir göstergesi ve buradaki mevkidaşlarımın da zaten bu alanda çok önemli çalışmaları var. Bizim bu çalışmalarımız sonucunda kamunun aydınlanmasıyla ilgili önemli gelişmeler oldu." diye konuştu.

Fidan, "Temas Grubu olarak biz tutarlı şekilde sürekli, İsrail'i ve İsrail'in bu zalimce saldırılarını destekleyen ülkelere baskı uygulamaya çalışıyoruz. Biz hareketlerimize başladığımız zaman, bu ateşkesi destekleyen ve insani yardımın artmasını sağlamaya çalışan sadece bir avuç batı ülkesi vardı." ifadelerini kullanarak, Birleşmiş Milletler (BM) oturumlarında Gazze'de insani ateşkes ile ilgili yapılan oylamalarda "evet" oyu ekim ayında 121 iken bunun sonrasında 153'e yükseldiğine işaret etti.

"Şu anki savaş İsrail'e güvenlik sağlamıyor"

Hegemonya anlatısını ortadan kaldırmaya çalıştıklarına değinen Fidan, "Şu anki savaşın İsrail'e güvenlik sağladığı argümanına karşı geliyoruz, bunun doğru olmadığını ifade etmeye çalışıyoruz. Temas Grubu olarak aslında Filistinlilerin şu an güvenliğe ve öz savunmaya herkesten çok daha fazla ihtiyaç duyduğunu söyledik." diye konuştu.

Fidan, önlerinde bir engel daha olduğunu, uluslararası ateşkes çağrıları ve iki devletli çözüme yönelik çağrıların İsrail üzerinde etkisi olmadığını anlattı.

"Eğer başka bir ülke böyle bir suç işlemiş olsaydı kesinlikle her türlü yaptırımla karşılaşırdı." ifadesini kullanan Fidan, ABD'nin desteğini alan İsrail'in yaptırımla karşılaşmadığına dikkati çekti.

Fidan, "Bu suçların arasında savaş suçları ve soykırım var. Bu aslında Uluslararası Adalet Divanının (UAD) da kararlarına göre yanlış bir yaklaşım. Ne yazık ki tek başımıza Gazze'de kan dökülmesini engelleyemiyoruz. Çünkü politik sistemler kör kalmaya odaklanmış durumda, hiçbir şekilde gözlerini açmak istemiyorlar ya da Yahudilere yönelik geçmişten yükleri var bazı ülkelerin, onlar da bu yüzden bu konuya giremiyor." diye konuşarak, gerçeğin kendi başına ayakta durduğunu kaydetti.

İsrail'in, Filistin topraklarını elde etmek istemediğini açıklamadığı sürece güvenli olmayacağının altını çizen Fidan, "1967 sınırlarına gitmek önemli. İsrail halkı ancak o zaman gerçekten sürdürülebilir bir güvenliğe ulaşacak." dedi.

Fidan, Mısır'ın her zaman Gazze konusunun temelinde ve uluslararası insani yardım konusundaki rolünün takdire şayan olduğunu belirterek, Şukri'ye şu soruyu yöneltti:

"Refah ve sınırla alakalı sorular yükseliyor. Sizin bu konudaki görüşünüz ne olacaktır? Şu anki mevcut uluslararası sistem, bu krizlere çözüm bulamıyor."

-"(İsrail'in saldırıları) Bu bizim bölgemizi tamamen hasta etti"

Mısır Dışişleri Bakanı Şukri, Antalya Forumu'nun önemli bir zamanda gerçekleştirildiğini, Gazze Temas Grubu üyeleriyle işbirliği içinde çalışmayı umduklarını belirtti.

İsrail'in Gazze'deki saldırılarına ilişkin kalıcı bir çözüm bulmaya çalışacaklarını vurgulayan Şukri, "(İsrail'in saldırıları) Bu bizim bölgemizi tamamen hasta etti, bölgede ciddi bir istikrarsızlık ve güvensizlik yaratıyor." ifadelerini kullandı.

Şukri, İsrail'in saldırıları nedeniyle Refah'tan yardımların geçişinde sıkıntılar yaşandığını, ilk aşamadan itibaren geçişi açık tutmaya çalıştıklarını kaydetti.

Gazzelilere desteğin sağlanabilmesi için İsrail hükümetini ikna etmeye çalıştıklarını söyleyen Şukri, "Çabalarımız hep engellendi. Özellikle dağıtılabilecek yardımın miktarıyla alakalı manipülatif ve kısıtlayıcı çalışmalar oldu. Bizim Gazze'deki kardeşlerimizin üzerinde çok ağır bir baskı var. Çok zor bir durum yaşıyorlar. Özellikle de yerinden edilme konusu çok önemli. 1,3 milyon kişiye Refah ev sahipliği yapıyor." diye konuştu.

Şukri, konuşmasına şöyle devam etti:

"Rolümüzün getirdiği sorumluluğu yerine getirmemizle ilgili kısıtlamalar oluyor. Tüm bu sebeplerden dolayı, şimdiye kadar gerekli düzeyde, hacimde desteği sağlayamamaktan dolayı çok bıkkın hissediyoruz. Ama çalışmalara devam edeceğiz. BM ve ortaklarımızla buradaki insanların zorluklarına çare olabilmek için işbirliğine devam edeceğiz. Bu saldırıların durdurulması bizim için çok önemli."

Bakan Fidan, sözü Filistinli mevkidaşı Maliki'ye verirken, Filistin halkıyla işbirliği ve dayanışma içinde olduklarına dikkati çekerek, problemlerin sadece Gazze'yle sınırlı olmadığını, Batı Şeria'da da ciddi problemlerle karşı karşıya kalındığını ifade etti.

Fidan, Filistin'deki duruma ilişkin, "Durum çok ciddi bir terörizm aşamasında, Batı Şeria ve başka yerlerde. İsrailli yetkililer, sorumsuz açıklamalar yapıyor, Ramazan ayında Mescid-i Aksa'ya girişlerin kısıtlamasıyla alakalı." ifadelerini kullanarak, Maliki'ye gelecek haftalarda bu koşullarda ne yapılması gerektiğine dair soru yöneltti.

-"(İsrail'in) Söylenmedik, gizli bazı hedefleri de var"

Filistin Dışişleri Bakanı Maliki de İsrail'in saldırılarını sürdürmede çok net olduğunun altını çizerek, İsrail'in "Hamas'ı yok etme ve esirleri geri getirme" hedefleri olduğunu duyurduklarını hatırlattı.

Buna rağmen, bu hedeflerin ulaşılabilir hedefler olmadığının görüldüğünün altını çizen Maliki, İsrail'in bu iki hedefe yaklaşamadığı yorumunda bulundu.

Maliki, "Neden İsrail bu savaşa devam etmekte ısrar ediyor? (İsrail'in) söylenmedik, gizli bazı hedefleri de var. Bu belirtilmemiş ve gizli hedefleri ulaşılabilecek hedefler olabilir. Bir tanesi Gazze'nin total yıkımı, yani Gazze'deki her şeyi yok etmek. Biz bunun aslında 1. günden beri olduğunu görüyoruz. Alt yapı, hastaneler, okullar, kiliseler, camiler, üniversiteler ve BM sığınma merkezleri her şeyi vurdular yıktılar." diye konuştu.

Ateşkes sağlansa dahi insanların gidecek yerlerinin kalmadığını ve köylerin kasabaların yıkıldığına dikkati çeken Maliki, "(Netanyahu) Bir taş üstünde taş kalsın istemiyor." dedi.

"Netanyahu'nun Gazze'deki savaşı devam ettirmekle ilgili kişisel çıkarı var"

Maliki, İsrail'in ifade etmediği ikinci hedefinin de Gazze'deki insanları güneye doğru yönlendirmek olduğu değerlendirmesinde bulunarak, şöyle konuştu:

"(Refah'ta) Burada 1,5 milyon Filistinli, daha önceden 150 bin kişinin yaşadığı küçücük şehirde. Netanyahu Refah'a da saldıracak. Bunu çok net şekilde söyledi. 'Askeri planlar hazır' dedi. Hiç kimseyi dinlemiyor. Refah'a saldırdığında ne olacak? 1,5 milyon insan ya öldürülecekler; başka saklanacak, sığınacak yer yok ya da 500 metre güneye bakacaklar ve bir kapı görecekler, kırarak açabilecekleri bir kapı ve Mısır'da bulacaklar kendilerini."

Maliki, "İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Gazze'deki savaşı devam ettirmekle ilgili kişisel çıkarı var. Biliyor ki savaş bittiğinde kendisini bekleyen 4 tane yolsuzluk davası var. Savaş bitince sorumluluk alması gerekecek." ifadelerini kullandı.

Bakan Mailiki, " Türkiye'den aldığımız destek, gördüğümüz kardeşlik, dayanışma, bağlılık, yardım, bunun için gerçekten müteşekkiriz. Sadece bu savaşta değil, daha öncesinde de. Türkiye'ye hep borçlu hissediyoruz kendimizi verdikleri katkı nedeniyle." diye konuştu.

Bakan Fidan, bölgesel şiddetin ve savaş olasılığının artması riskiyle, Türkiye dahil bölgedeki ülkelerin sorunun çözümüyle alakalı nasıl rol oynayabileceğini de mevkidaşı Maliki'ye sordu.

Maliki, Netanyahu'nun Gazze'deki saldırılarını "yayma amacı olduğunu" belirterek, şunları söyledi:

"(Netanyahu) Bununla birlikte, şuna da inanıyor; savaşı uzatmak da önemli, kapsamını genişletmek de. Bunun Batı Şeria'ya yayılmasını istiyor. Her gün Filistin'deki şehirlerde mülteci kamplarında askeri saldırılar, terör saldırıları düzenleniyor, Mescid-i Aksa'da müdahaleler oluyor. Şu an Lübnan'ın güneyinde de cephe açma niyeti var. Burada cephe açılırsa, Suriye, Irak ve İran'da da cephe açılacak. Bu da şu anlama geliyor. (Netanyahu'nun) Gazze'ye açılan savaşı bölge savaşına dönüştürme hedefi var, Amerikalılara da bu savaşın içine almaya çalışıyor."